พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ พระนามเดิม พระองค์เจ้าวิลาส บางแห่งสะกดว่า พระองค์เจ้าวิลาศ กรมหมื่นอับศรสุดาเทพ, อับษรสุดาเทพ, อัปษรสุดาเทพ (5 ธันวาคม พ.ศ. 2354 — 21 สิงหาคม พ.ศ. 2388) เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาบาง พระองค์เป็นพระปิตุจฉาในสมเด็จพระนางเจ้าโสมนัสวัฒนาวดี พระอัครมเหสีในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว นอกจากนี้พระองค์ยังเป็น "นางแก้ว" หนึ่งในเจ็ดรัตนะประจำรัชกาลของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวอีกด้วย
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ |
|---|
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 3
พระองค์เจ้าชั้นเอก |
| ราชวงศ์ | จักรี |
|---|
| พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว |
|---|
| พระมารดา | เจ้าจอมมารดาบาง ในรัชกาลที่ 3 |
|---|
| ประสูติ | 5 ธันวาคม พ.ศ. 2354 |
|---|
| สิ้นพระชนม์ | 21 สิงหาคม พ.ศ. 2388 (33 ปี) |
|---|
| ศาสนา | พุทธ |
|---|
ในอดีตผู้คนเรียกสาคูเม็ดเล็กว่า สาคูวิลาด สันนิษฐานว่าอาจนำมาจากต่างประเทศ ในสมัยนั้นมักเรียกสิ่งที่มาจากต่างประเทศโดยเฉพาะอังกฤษว่า "วิลาด" แต่ถึงสมัยรัชกาลที่ 3 คำว่า วิลาด ได้ไปพ้องจองกับพระนามของพระองค์ ผู้คนจึงเลี่ยงชื่อดังกล่าวไปเรียกว่า สาคูเม็ดเล็ก แทน พระองค์ทรงมีพระพุทธรูปปางห้ามสมุทรประจำพระองค์
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ ประสูติเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2354 เป็นพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาบาง พระองค์มีพระอนุชาร่วมมารดาคือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าลักขณานุคุณ ต่อมาพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าสถาปนาให้ พระองค์เจ้าวิลาส ขึ้นเป็น กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ เมื่อ พ.ศ. 2381
กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพเป็นผู้รักษากุญแจพระคลังข้างใน และว่าการพนักงานต่าง ๆ เช่น พระสุคนธ์และพระภูษา ทั้งยังเป็นผู้ทรงกำกับแจกเบี้ยหวัดฝ่ายใน ถือเป็นพระธิดาพระองค์โปรดของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ด้วยเป็นพระราชธิดาพระองค์ใหญ่ มีพระสิริโฉมงดงาม มีพระทัยโอบอ้อมอารีดุจเทพธิดา และมักปฏิบัติพระกรณียกิจร่วมกับพระราชบิดา กล่าวกันว่าหากพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดพระราชธิดาพระองค์ใดก็มักจะสร้างวัดพระราชทานกุศลให้ ซึ่งวัดที่สร้างพระราชทานแก่กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ คือ วัดเทพธิดาราม บางแห่งก็ว่าสุนทรภู่ชื่นชมในพระสิริโฉมของกรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ ด้วยแต่ง รำพันพิลาป เกี้ยวพระองค์
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพเริ่มประชวรกระเสาะกระแสะด้วยพระอาการตรีสัณทฆาฏ ซึ่งเป็นโรคชนิดหนึ่ง จะเกิดเม็ดขึ้นในดี, หัวใจ, ตับ และลำไส้ ทรงพระบังคนเป็นพระโลหิต และจุกเสียดพระนาภี พระนาภีพองคล้ายท้องมาน และที่สุดจะมีพระโลหิตออกทางทวารทั้งเก้าเรื่อยมาตั้งแต่ พ.ศ. 2386 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงรวบรวมหมอหลวงมารักษาแต่พระโรคก็มิหายขาด พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงเอาพระทัยใส่ ติดตามพระอาการประชวรของปิยราชธิดาพระองค์นี้ไม่เคยขาด กระทั่งสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม พ.ศ. 2388 สิริพระชนมายุ 33 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุท้องสนามหลวง เมื่อวันที่ 15 มีนาคม พ.ศ. 2388
ความสนพระทัย กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพมีพระสติปัญญาเฉลียวฉลาด โปรดหนังสือ และการกวี ทรงชุบเลี้ยงกวี เช่น คุณสุวรรณ และสุนทรภู่ ที่ประทับของพระองค์เรียกว่าพระตำหนักใหญ่ กลายเป็นแหล่งรวมศิลปินและกวีในราชสำนัก โดยเฉพาะพระสุนทรโวหาร (ภู่) ยามตกทุกข์ได้ยากก็ได้รับการอุปการะจากพระองค์ โปรดให้แต่งกลอนถวาย และประทานรางวัลให้เลี้ยงชีพพักหนึ่งจนกระทั่งพระองค์สิ้นพระชนม์ เพราะในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงให้ความสำคัญกับเหล่ากวีค่อนข้างน้อยกว่าแต่ก่อน
กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพนอกจากจะทรงมีพระเมตตาแล้ว ยังมีพระอารมณ์ขัน เช่น ทรงตั้งสมญานางข้าหลวงในพระองค์คือ หม่อมขำ ทรงเรียกว่า หม่อมเป็ด เพราะ "เดินเหินโยกย้าย ส่ายกิริยา จึงชื่อว่าหม่อมเป็ดเสด็จประทาน" และอีกท่านหนึ่งคือ หม่อมสุด ทรงเรียกว่า คุณโม่ง เพราะ "เอาเพลาะหอมกรอมหุ้มกัน คลุมโปง จึงตรัสเรียกว่าคุณโม่งแต่นั้นมา" นางข้าหลวงทั้งสองคบหากันและมักทะเลาะเบาะแว้งเป็นประจำ แต่เมื่อทั้งสองรับผิด พระองค์ก็จะยกโทษให้เสมอ เรื่องราวของนางข้าหลวงทั้งสองถูกถ่ายทอดเป็นเพลงยาวเรื่อง หม่อมเป็ดสวรรค์ เป็นเรื่องราวสนุกสนานไป
พงศาวลี | พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ |
|---|
| |
- ↑ กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 37.
- "ข่าวตาย" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 6 (2): 11. 14 เมษายน พ.ศ. 2432.
- ↑ จุลลดา ภักดีภูมินทร์. เลาะวัง. กรุงเทพฯ : โชคชัยเทเวศร์, 2535. หน้า 95
- ↑ จุลลดา ภักดีภูมินทร์. เลาะวัง. กรุงเทพฯ : โชคชัยเทเวศร์, 2535. หน้า 94
- "ท่อง 6 วัด ในประวัติศาสตร์ไทย". มติชนอคาเดมี่. สืบค้นเมื่อ 5 มิถุนายน 2563.
- กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. p. 38-39.
- ↑ ศันสนีย์ วีระศิลป์ชัย (15 พฤษภาคม 2563). "กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ เทพธิดาแห่งราชสำนัก ทำไมกล้าอุปการะสุนทรภู่ แม้ร.3ไม่ทรงโปรด". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 5 มิถุนายน 2563.
- "วัดเทพธิดาราม" ธิดาแห่งเทพ
- ทองใบ แท่นมณี (18 พฤษภาคม 2563). "เมื่อสุนทรภู่แต่งรำพันพิลาป "เกี้ยว" กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ พระราชธิดาในรัชกาลที่ 3". มติชนอคาเดมี่. สืบค้นเมื่อ 5 มิถุนายน 2563.
- ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค), เจ้าพระยา. พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 3. กรุงเทพฯ : ไทยควอลิตี้บุ๊คส์ (2006), 2560, หน้า 288
- พร่างพนานต์ ช่วงพิทักษ์ (13 มิถุนายน 2561). "พระมะเหลเถไถไม่เหลวไหลอย่างที่คิด". ศิลปวัฒนธรรม. สืบค้นเมื่อ 5 มิถุนายน 2563.
- ""เล่นเพื่อน" หรือ "เลสเบี้ยน" ว่าด้วยเรื่องเล่าสาวชาววัง". ศิลปวัฒนธรรม. 31 พฤษภาคม 2563. สืบค้นเมื่อ 5 มิถุนายน 2563.
พระเจ, าบรมวงศ, เธอ, กรมหม, นอ, ปสรส, ดาเทพ, พระนามเด, พระองค, เจ, าว, ลาส, บางแห, งสะกดว, พระองค, เจ, าว, ลาศ, กรมหม, นอ, บศรส, ดาเทพ, บษรส, ดาเทพ, ปษรส, ดาเทพ, นวาคม, 2354, งหาคม, 2388, เป, นพระราชธ, ดาในพระบาทสมเด, จพระน, งเกล, าเจ, าอย, ประส, แต, เจ, าจอมม. phraecabrmwngsethx krmhmunxpsrsudaethph phranamedim phraxngkhecawilas bangaehngsakdwa phraxngkhecawilas krmhmunxbsrsudaethph xbsrsudaethph 1 xpsrsudaethph 2 5 thnwakhm ph s 2354 21 singhakhm ph s 2388 epnphrarachthidainphrabathsmedcphranngeklaecaxyuhw prasutiaetecacxmmardabang phraxngkhepnphrapitucchainsmedcphranangecaosmnswthnawdi phraxkhrmehsiinphrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhw 3 nxkcakniphraxngkhyngepn nangaekw hnunginecdrtnapracarchkalkhxngphrabathsmedcphranngeklaecaxyuhwxikdwyphraecabrmwngsethxkrmhmunxpsrsudaethphphraecabrmwngsethx chn 3phraxngkhecachnexkrachwngsckriphrabidaphrabathsmedcphranngeklaecaxyuhwphramardaecacxmmardabang inrchkalthi 3prasuti5 thnwakhm ph s 2354sinphrachnm21 singhakhm ph s 2388 33 pi sasnaphuththinxditphukhneriyksakhuemdelkwa sakhuwilad snnisthanwaxacnamacaktangpraeths insmynnmkeriyksingthimacaktangpraethsodyechphaaxngkvswa wilad aetthungsmyrchkalthi 3 khawa wilad idipphxngcxngkbphranamkhxngphraxngkh phukhncungeliyngchuxdngklawiperiykwa sakhuemdelk aethn 4 phraxngkhthrngmiphraphuththruppanghamsmuthrpracaphraxngkh 5 enuxha 1 phraprawti 2 khwamsnphrathy 3 phngsawli 4 xangxingphraprawti aekikhphraecabrmwngsethx krmhmunxpsrsudaethph prasutiemuxwnthi 5 thnwakhm ph s 2354 epnphrarachthidainphrabathsmedcphranngeklaecaxyuhw prasutiaetecacxmmardabang phraxngkhmiphraxnucharwmmardakhux phraecabrmwngsethx phraxngkhecalkkhnanukhun 3 6 txmaphrabathsmedcphranngeklaecaxyuhwoprdeklasthapnaih phraxngkhecawilas khunepn krmhmunxpsrsudaethph emux ph s 2381 7 krmhmunxpsrsudaethphepnphurksakuyaecphrakhlngkhangin aelawakarphnkngantang echn phrasukhnthaelaphraphusa thngyngepnphuthrngkakbaeckebiyhwdfayin 1 thuxepnphrathidaphraxngkhoprdkhxngphrabathsmedcphranngeklaecaxyuhw dwyepnphrarachthidaphraxngkhihy miphrasiriochmngdngam miphrathyoxbxxmxariducethphthida aelamkptibtiphrakrniykicrwmkbphrarachbida 8 klawknwahakphrabathsmedcphranngeklaecaxyuhwoprdphrarachthidaphraxngkhidkmkcasrangwdphrarachthankuslih sungwdthisrangphrarachthanaekkrmhmunxpsrsudaethph khux wdethphthidaram 4 7 bangaehngkwasunthrphuchunchminphrasiriochmkhxngkrmhmunxpsrsudaethph dwyaetng raphnphilap ekiywphraxngkh 9 phraecabrmwngsethx krmhmunxpsrsudaethpherimprachwrkraesaakraaesadwyphraxakartrisnthkhat sungepnorkhchnidhnung caekidemdkhunindi hwic tb aelalais thrngphrabngkhnepnphraolhit aelacukesiydphranaphi phranaphiphxngkhlaythxngman aelathisudcamiphraolhitxxkthangthwarthngekaeruxymatngaet ph s 2386 phrabathsmedcphranngeklaecaxyuhwthrngrwbrwmhmxhlwngmarksaaetphraorkhkmihaykhad phrabathsmedcphranngeklaecaxyuhwthrngexaphrathyis tidtamphraxakarprachwrkhxngpiyrachthidaphraxngkhniimekhykhad 7 krathngsinphrachnmemuxwnthi 21 singhakhm ph s 2388 10 siriphrachnmayu 33 pi phrarachthanephlingphrasph n phraemruthxngsnamhlwng emuxwnthi 15 minakhm ph s 2388 1 khwamsnphrathy aekikhkrmhmunxpsrsudaethphmiphrastipyyaechliywchlad oprdhnngsux aelakarkwi thrngchubeliyngkwi echn khunsuwrrn aelasunthrphu thiprathbkhxngphraxngkheriykwaphratahnkihy klayepnaehlngrwmsilpinaelakwiinrachsank 7 odyechphaaphrasunthrowhar phu yamtkthukkhidyakkidrbkarxupkaracakphraxngkh oprdihaetngklxnthway aelaprathanrangwliheliyngchiphphkhnungcnkrathngphraxngkhsinphrachnm 4 ephraainrchsmyphrabathsmedcphranngeklaecaxyuhwthrngihkhwamsakhykbehlakwikhxnkhangnxykwaaetkxn 11 krmhmunxpsrsudaethphnxkcakcathrngmiphraemttaaelw yngmiphraxarmnkhn echn thrngtngsmyanangkhahlwnginphraxngkhkhux hmxmkha thrngeriykwa hmxmepd ephraa edinehinoykyay saykiriya cungchuxwahmxmepdesdcprathan aelaxikthanhnungkhux hmxmsud thrngeriykwa khunomng ephraa exaephlaahxmkrxmhumkn khlumopng cungtrseriykwakhunomngaetnnma nangkhahlwngthngsxngkhbhaknaelamkthaelaaebaaaewngepnpraca aetemuxthngsxngrbphid phraxngkhkcaykothsihesmx 7 eruxngrawkhxngnangkhahlwngthngsxngthukthaythxdepnephlngyaweruxng hmxmepdswrrkh epneruxngrawsnuksnanip 12 phngsawli aekikhphngsawlikhxngphraecabrmwngsethx krmhmunxpsrsudaethph 16 smedcphrapthmbrmmhachnk thxngdi 8 phrabathsmedcphraphuththyxdfaculaolkmharach 17 phraxkhrchaya daweruxng 4 phrabathsmedcphraphuththelishlanphaly 18 thxng 9 smedcphraxmrinthrabrmrachini 19 smedcphrarupsiriosphakhymhanakhnari sn 2 phrabathsmedcphranngeklaecaxyuhw 20 10 phrayannthburisrimhaxuthyan buycn 21 5 smedcphrasrisulaly 22 phrayarachwngsn hwng 11 khunhyingephng nnthburisrimhaxuthyan 23 khunhyingchu rachwngsn 1 phraecabrmwngsethx krmhmunxpsrsudaethph 6 mwng 3 ecacxmmardabang 7 xangxing aekikh 1 0 1 1 1 2 krmsilpakr sankwrrnkrrmaelaprawtisastr 2554 rachskulwngs PDF krungethph sankwrrnkrrmaelaprawtisastr krmsilpakr p 37 Check date values in year help khawtay PDF rachkiccanuebksa 6 2 11 14 emsayn ph s 2432 Check date values in date help 3 0 3 1 cullda phkdiphuminthr elaawng krungethph ochkhchyethewsr 2535 hna 95 4 0 4 1 4 2 cullda phkdiphuminthr elaawng krungethph ochkhchyethewsr 2535 hna 94 thxng 6 wd inprawtisastrithy mtichnxkhaedmi subkhnemux 5 mithunayn 2563 Check date values in accessdate help krmsilpakr sankwrrnkrrmaelaprawtisastr 2554 rachskulwngs PDF krungethph sankwrrnkrrmaelaprawtisastr krmsilpakr p 38 39 Check date values in year help 7 0 7 1 7 2 7 3 7 4 snsniy wirasilpchy 15 phvsphakhm 2563 krmhmunxpsrsudaethph ethphthidaaehngrachsank thaimklaxupkarasunthrphu aemr 3imthrngoprd silpwthnthrrm subkhnemux 5 mithunayn 2563 Check date values in accessdate date help wdethphthidaram thidaaehngethph thxngib aethnmni 18 phvsphakhm 2563 emuxsunthrphuaetngraphnphilap ekiyw krmhmunxpsrsudaethph phrarachthidainrchkalthi 3 mtichnxkhaedmi subkhnemux 5 mithunayn 2563 Check date values in accessdate date help thiphakrwngsmhaoksathibdi kha bunnakh ecaphraya phrarachphngsawdarkrungrtnoksinthr rchkalthi 3 krungethph ithykhwxlitibukhs 2006 2560 hna 288 phrangphnant chwngphithks 13 mithunayn 2561 phramaehlethithimehlwihlxyangthikhid silpwthnthrrm subkhnemux 5 mithunayn 2563 Check date values in accessdate date help elnephuxn hrux elsebiyn wadwyeruxngelasawchawwng silpwthnthrrm 31 phvsphakhm 2563 subkhnemux 5 mithunayn 2563 Check date values in accessdate date help ekhathungcak https th wikipedia org w index php title phraecabrmwngsethx krmhmunxpsrsudaethph amp oldid 9481410, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม