พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะ
พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะ (เนปาล: प्रतापसिंह शाह) (พ.ศ. 2294 - 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2320)เป็นพระมหากษัตริย์เนปาล เป็นพระราชโอรสพระองค์ใหญ่ในพระเจ้าปฤถวีนารายัณ ศาหะ กษัตริย์ผู้รวมชาติเนปาล พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะะทรงราชย์อยู่ในช่วงพ.ศ. 2318 ถึง พ.ศ. 2320 และเสด็จสวรรคตด้วยไข้ทรพิษ
| พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะ | |
|---|---|
| พระปรมาภิไธย | พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะ |
| พระอิสริยยศ | พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรเนปาล |
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์ศาหะ |
| ครองราชย์ | 11 มกราคม พ.ศ. 2318 — 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2320 |
| รัชกาล | 2 ปี |
| รัชกาลก่อน | พระเจ้าปฤถวีนารายัณ ศาหะ |
| รัชกาลถัดไป | พระเจ้ารณพหาทุร ศาหะ |
| ข้อมูลส่วนพระองค์ | |
| พระราชสมภพ | พ.ศ. 2294 |
| สวรรคต | 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2320 กรุงกาฐมาณฑุ ราชอาณาจักรเนปาล (พระชนมายุ 26 พรรษา) |
| พระราชบิดา | พระเจ้าปฤถวีนารายัณ ศาหะ |
| พระราชมารดา | พระนางนเรนทราลักษมี ศาหะ |
| พระมเหสี | สมเด็จพระราชินีราเจนดราแห่งเนปาล พระนางมาอิจูศาหะ |
| พระราชบุตร | พระเจ้ารณพหาทุร ศาหะ เชร์ บะหะดูร์ |
พระราชประวัติ
พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะเป็นพระราชโอรสพระองค์โตในพระเจ้าปฤถวีนารายัณ ศาหะกับพระนางนเรนทราลักษมีศาหะ หลังจากพระเจ้าปฤถวีนารายัณ ศาหะเสด็จสวรรคตในปีพ.ศ. 2318 เจ้าชายประทับสิงห์ พระราชโอรสองค์โตทรงครองราชย์สืบต่อ
พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะแม้จะทรงได้เป็นกษัตริย์แต่พระองค์ยังทรงระแวงว่าจะมีเจ้านายพระองค์อื่นแย่งชิงราชบัลลังก์ของพระองค์ พระองค์ได้ดำเนินการกวาดล้างโดยทรงสั่งจับกุมพระปิตุลาพระองค์หนึ่งและเจ้าชายบะหะดูร์ศาหะ พระอนุชาแท้ของพระองค์ คุมขังหลังจากทรงทราบว่าทั้งสองพระองค์วางแผนก่อตั้งราชอาณาจักรเล็ก ๆ เป็นของพระองค์เอง ต่อมามีพระบัญชาให้เนรเทศเจ้านายทั้งสองออกนอกประเทศ โดยทั้งสองเสด็จลี้ภัยที่อินเดีย ปัญหาที่พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะทรงก่อกลายเป็นเรื่องอื้อฉาวภายในราชวงศ์ที่เรื้อรังในเวลาต่อมา
มูลเหตุแห่งปัญหาคือ พระนางราเชนทราลักษมีศาหะ องค์รานีพระอัครมเหสีของพระองค์ ที่พระองค์ทรงอภิเษกสมรสตามความเหมาะสม แต่พระองค์ทรงอภิเษกสมรสครั้งที่สองกับสตรีจากเผ่าเนวาร์นามว่า มาอิจู ทรงหลงใหลนางมากถึงกับสถาปนานางขึ้นเป็นองค์รานีหรือพระนางมาอิจูศาหะ พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะทรงหลงใหลพระนางมากถึงกับไม่ออกว่าราชการ รานีราเชนทรงทรงริษยารานีมาอิจูมากโดยเฉพาะเมื่อทรงทราบว่ารานีมาอิจูทรงพระครรภ์ พระนางจึงหวั่นว่าฐานะของพระนางถูกสั่นคลอน ในขณะนั้นรานีราเชนทรามีพระประสูติกาลเจ้าชายราณาพหาทูรศาหะ พระโอรสพระชนมายุ 2 ชันษาแล้ว
พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะไม่ทรงสานต่อนโยบายรวมชาติต่อจากพระราชบิดาแต่ในเวลาต่อมาเจ้าชายบะหะดูร์ศาหะพระอนุชาของพระองค์ หลังจากพ้นโทษทัณฑ์หลังการสวรรคตของพระเชษฐาได้สานต่อนโยบายนี้และขยายอาณาเขตอย่างกว้างขวาง
พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะเสด็จสวรรคตอย่างกะทันหันหลังจากประชวรด้วยไข้ทรพิษในวันที่ 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2320 ราชบัลลังก์ที่ว่างลงได้สืบต่อโดยเจ้าชายราณาพหาทูรศาหะ เป็นพระเจ้ารณพหาทุร ศาหะ พระชนมายุ 2 พรรษา รานีราเชนทราลักษมีในฐานะพระราชชนนีของยุวกษัตริย์ได้ขึ้นเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ทรงใช้พระราชอำนาจกำจัดศัตรุทุกคนของพระองค์ รานีราเชนทราทรงปล่อยให้รานีมาอิจูมีพระประสูติกาลพระโอรสนามว่า เชร์ บะหะดูร์ หลังจากนั้นมีพระราชเสาวนีย์ให้ทหารจับกุมองค์รานีมาอิจูออกจากพระราชวังและบังคับให้พระนางกระทำพิธีสตี พระนางสิ้นพระชนม์ในกองเพลิง หลังจากนั้นรานีราเชนทราทรงกุมพระราชอำนาจทางการเมืองและกลายเป็นปัญหาในรัชกาลต่อมา
อ้างอิง
- วราวุธ.หลังบัลลังก์เลือด,พิมพ์ครั้งที่ 1.(กรุงเทพฯ:กรุงเทพ, 2546) หน้า 25
- วราวุธ. หน้า 25
- Royal Court of Nepal
- วราวุธ. หน้า 23
- วราวุธ. หน้า 24
- วราวุธ. หน้า 25
| ก่อนหน้า | พระเจ้าประตาปสิงห์ ศาหะ | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| พระเจ้าปฤถวีนารายัณ ศาหะ | พระมหากษัตริย์แห่งราชอาณาจักรเนปาล (11 มกราคม พ.ศ. 2318 — 17 พฤศจิกายน พ.ศ. 2320) | พระเจ้ารณพหาทุร ศาหะ |