พระเจ้าฟร็องซัวที่ 1 แห่งฝรั่งเศส
พระเจ้าฟรองซัวส์ที่ 1 แห่งฝรั่งเศส (ฝรั่งเศส: François Ier) (12 กันยายน ค.ศ. 1494 ถึง 31 มีนาคม ค.ศ. 1547) ทรงเป็นกษัตริย์แห่งฝรั่งเศสตั้งแต่ ค.ศ. 1515 ถึงค.ศ. 1547 พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงได้ชื่อว่าเป็นกษัตริย์ พระองค์แรกของยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาฝรั่งเศส
| พระเจ้าฟร็องซัวที่ 1 แห่งฝรั่งเศส | |
|---|---|
| พระบรมนามาภิไธย | พระเจ้าฟรองซัวส์ที่ 1 กษัตริย์แห่งฝรั่งเศส |
| พระอิสริยยศ | เคาท์แห่งอองกูแลม , ดยุคแห่งวาลัวส์ , ดยุคแห่งบริตตานี , เคานท์แห่งโปรวองซ์และโฟกัลกิแยร์ , รัชทายาทแห่งเวียนนัวส์ (พร้อมกับครองราชย์) , ดยุคแห่งมิลาน (ในสงครามอิตาลี) |
| ราชวงศ์ | ราชวงศ์วาลัวส์ |
| ครองราชย์ | 1 มกราคม ค.ศ. 1515 ถึง 31 มีนาคม ค.ศ. 1547 |
| บรมราชาภิเษก | 25 มกราคม ค.ศ. 1515 |
| รัชกาลก่อน | พระเจ้าหลุยส์ที่ 12 |
| รัชกาลถัดไป | พระเจ้าอองรีที่ 2 |
| ข้อมูลส่วนพระองค์ | |
| พระราชสมภพ | 22 กันยายน ค.ศ. 1494 เมืองคอนญัค แคว้นแซงตง |
| สวรรคต | 31 มีนาคม ค.ศ. 1547 พระราชวังรังบุยเยต์ |
| พระราชบิดา | ชาร์ลส์ ดยุคแห่งอองกูแลม (Charles, Duke of Angoulême) |
| พระราชมารดา | หลุยส์แห่งซาวอย (Louise of Savoy) |
| พระมเหสี | โคลดแห่งบริตานี สมเด็จพระราชินีแห่งฝรั่งเศส (ค.ศ. 1499 ถึง ค.ศ. 1524) เอเลนอร์แห่งออสเตรีย สมเด็จพระราชินีแห่งฝรั่งเศส (ค.ศ. 1498 ถึง ค.ศ. 1558) |
| ลายพระอภิไธย | |
ต้นพระชนม์ชีพ
พระเจ้าฟรองซัวส์ประสูติที่เมืองคอนญัค (Cognac) ในแคว้นแซงตง (Saintonge) เป็นพระโอรสของชาร์ลส์ ดยุคแห่งอองกูแลม (Duke of Angoulême) และพระนางหลุยส์แห่งซาวอย (Louise of Savoy) ทรงเป็นลูกพี่ลูกน้องของพระเจ้าหลุยส์ที่ 12 แห่งฝรั่งเศส กษัตริย์องค์ก่อนพระองค์ ทรงเป็นราชวงศ์วาลัวส์สาขาอองกูแลม พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงได้รับแต่งตั้งเป็นดยุคแห่งออกูแลมต่อจากพระบิดา และเมื่อพระชนมายุได้ 4 พรรษาก็ได้รับแต่งตั้งเป็นดยุคแห่งวาลัวส์ (Duke of Valois) และได้เป็นองค์รัชทายาทของราชอาณาจักรฝรั่งเศส เพราะพระเจ้าหลุยส์ที่ 12 นั้นทรงไม่มีพระโอรส ในค.ศ. 1514 พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงอภิเษกสมรสกับพระนางโคลด (Claude of France) พระธิดาของพระเจ้าหลุยส์ที่ 12 เมื่อพระเจ้าหลุยส์สิ้นพระชนม์ในค.ศ. 1515 พระเจ้าฟรองซัวส์ก็ขึ้นครองราชย์ตั้งแต่พระชนมายุ 21 พรรษา
พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงเป็นกษัตริย์ที่ยึดแนวความคิดมนุษยนิยม (Humanism) ไว้ในพระหฤทัยผิดกับกษัตริย์สองพระองค์ก่อนคือพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 8 และพระเจ้าหลุยส์ที่ 12 ที่ทรงนำฝรั่งเศสเข้าสู่สงครามที่สิ้นเปลืองในอิตาลี ดู สงครามอิตาลี ซึ่งทั้งสองพระองค์นั้นก็ได้ชื่อว่าเป็นกษัตริย์สมัยกลางพระองค์สุดท้ายในฝรั่งเศส
สงครามอิตาลีทำให้กระแสฟื้นฟูศิลปวิทยาจากอิตาลีแพร่เข้าสู่ฝรั่งเศส ซึ่งพระเจ้าฟรองซัวส์ก็ทรงได้รับเต็มๆจากพระอาจารย์ พระราชมารดาหลุยส์ก็ทรงชื่นชมในศิลปะ และความชื่นชมในของสวยงามนี้ก็ส่งต่อให้พระโอรสคือพระเจ้าฟรองซัวส์ แม้จะไม่อาจพูดได้ว่าพระเจ้าฟรองซัวส์ทรงได้รับการศึกษาอย่างฟื้นฟูศิลปวิทยา แต่พระองค์ก็ทรงเป็นเช่นนั้นมากกว่ากษัตริย์องค์ก่อนๆ
ทรงอุปถัมภ์ศิลปะ
พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงอุปถัมภ์ศิลปะและจิตรกร และทรงให้จิตรกรอิตาลีมาทำงานในฝรั่งเศส โดยเฉพาะลีโอนาร์โด ดาวินชี (Leonardo da Vinci) ซึ่งพำนักในฝรั่งเศสจนเสียชีวิต และนำภาพโมนา ลิซา มาด้วย พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงติดต่อกับพ่อต้าขายภาพอิตาลี ให้ขนภาพของจิตรกรชื่อดังต่างๆมาไว้ในฝรั่งเศสให้หมด พระราชวังของพระองค์นั้นก็หรูหราเต็มไปด้วยงานศิลปะทุกกระเบียด
บุรุษแห่งหนังสือ
พระเจ้าฟรองซัวส์ยังทรงได้รับสมยาว่า “บุรุษแห่งการเล่าเรียน” (Man of letters) ทรงสนพระทัยในหนังสือต่างๆ เช่น Book of the Courtiers และยังทรงเป็นกวีเองด้วย ทรงปรับปรุงหอหนังสือหลวงและให้กวีฝรั่งเศสกุยแยม บูเด (Guillaime Budé) เป็นบรรณรักษ์ เพื่อรวบรวมหนังสือที่มีค่าต่างๆ ในอิตาลีโดยเฉพาะหนังสือหายาก และทรงเปิดหอสมุดของพระองต์ให้นักปราชญ์ทั่วไปได้ใช้ เพื่อเผยแพร่ความรู้
ในค.ศ. 1537 พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงออกพระราชกฤษฎีกามองต์เปอลิแยร์ (Ordinance of Montpellier) ให้หนังสือทุกเล่มที่ขายในฝรั่งเศสต้องส่งสำเนาไปไว้ที่หอสมุดของพระองค์ พระขนิษฐา คือมาร์เกอรีตแห่งนาวาร์ สมเด็จพระราชินีแห่งนาวาร์ (Marguerite of Navarre) ก็ทรงเป็นนักเขียน
การก่อสร้าง
พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงใช้พระราชทรัพย์มหาศาลในการก่อสร้าง ดังต่อไปนี้
- พระราชวังอังบัวส์ (Chateaux d'Ambiose)
- พระราชวังบลัวส์ (Chateaux de Blois)
- พระราชวังชองโบด์ (Chateaux de Chambord) ออกแบบโดยดาวินชี
- พระราชวังลูฟร์ (Louvre)
- พระราชวังมาดรีด์ (Chateaux de Madrid)
- พระราชวังแซง-แยร์แมง-เอง-ลาย (Chateaux de St-Germain-en-Laye)
- พระราชวังฟองแตงโบล (Chateaux de Fontainbleau) เป็นที่ประทับหลัก และเป็นที่อยู่ของพระสนมเอกคือดัชเชสแห่งเอตองป์ (Duchess of Étampes)
สงครามอิตาลี
กษัตริย์สองพระองค์ก่อน คือพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 8 และพระเจ้าหลุยส์ที่ 12 ต่างล้มเหลวในสงครามอิตาลี แม้กระนั้นพระเจ้าฟรองซัวส์ก็ทรงสานต่อการรุกรานอิตาลี พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงยึดมิลานคืนได้จากสวิส ในค.ศ. 1516 จักรพรรดิแมกซิมีเลียนสิ้นพระชนม์ พระเจ้าฟรองซัวหวังจะได้เป็นจักรพรรดิโรมันอันศักดิสิทธิ แต่ตำแหน่งก็ตกเป็นของพระเจ้าชาร์ลส์ที่ 1 แห่งสเปน ทำให้พระเจ้าฟรองซัวทรงโกรธแค้นจักรพรรดิชาลส์ จึงทรงหาแนวร่วมพันธมิตรคืออังกฤษ โดยทรงเจรจากับพระเจ้าเฮนรีที่ 8 แห่งอังกฤษ ใน การพบปะที่ทุ่งภูษาทองไม่ไกลจากคาเลส์ เพราะทั้งสองพระองค์ต่างตกแต่งเตนต์อย่างหรูหราเพื่อโอ้อวดอีกฝ่าย การเจรจาจึงไม่เป็นผล
พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงหาข้ออ้างบุกเนเปิลส์คืนจากสเปนแต่ไม่เป็นผล และทัพสเปนก็บุกมิลาน พระเจ้าฟรองซัวนำทัพไปป้องกัน แต่พ่ายแพ้ในการรบที่ปาเวีย (Pavia) และทรงถูกจับไปเมืองมาดริดใน ค.ศ. 1525 จนเมื่อทรงสัญญาว่าจะไม่บุกอิตาลีอีก และไถ่พระองค์ด้วยเงินมหาศาล พระเจ้าฟรองซัวจึงถูกปล่อยพระองค์
พระเจ้าฟรองซัวครั้งถูกปล่อยพระองค์มาก็ละทิ้งคำสัญญาทุกประการกับจักรพรรดิชาร์ลส์ เพราะทรงถูกบังคับให้สัญญา ทรงหันไปหาสุลต่านสุไลมานแห่งจักรวรรดิออตโตมาน ร่วมมือกันบุกเมืองนีซ ในค.ศ. 1543 แต่ไปไม่ถึงมิลาน จักรพรรดิชาร์ลส์ร่วมมือกับพระเจ้าเฮนรีที่ 8 บุกฝรั่งเศสจากทางเหนือ แต่ไม่เป็นผล
พระราชวงศ์
พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงอภิเษกกับพระนางโคลดแห่งฝรั่งเศสในค.ศ. 1514 ซึ่งเป็นพระธิดาของพระเจ้าหลุยส์ที่ 12 และแอนน์ ดัชเชสแห่งบริตตานี (Anne, Duchess of Brittany) มีพระโอรสธิดารวมหกพระองค์ รอดชีวิตอยู่สามพระองค์
- พระเจ้าอองรีที่ 2 แห่งฝรั่งเศส (ค.ศ. 1519 ถึง ค.ศ. 1559) อภิเษกกับพระนางคัทเธอรีน เดอ เมดีซี (Catherine de Medici)
- องค์หญิงเมเดไลน์ (ค.ศ. 1520 ถึง ค.ศ. 1537) อภิเษกกับพระเจ้าเจมส์ที่ 5 แห่งสกอตแลนด์
- มาร์กาเร็ต ดัชเชสแห่งแบร์รี (Duchess of Berry - ค.ศ. 1523 ถึง ค.ศ. 1574) อภิเษกกับดยุคแห่งซาวอย (Duke of Savoy)
ในค.ศ. 1530 พระเจ้าฟรองซัวส์ทรงอภิเษกใหม่กับพระนางเอเลเนอร์แห่งออสเตรีย (Eleanor of Austria) ไม่มีบุตรธิดา