พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมขุนธิเบศร์บวร

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมขุนธิเบศร์บวร (16 มกราคม พ.ศ. 2334 — 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2400) มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าประยงค์ เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์ ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาน่วม

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าประยงค์ กรมขุนธิเบศวร์บวร
พระอิสริยยศ	พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ ชั้น 2 พระองค์เจ้าชั้นโท
ฐานันดร	พระองค์เจ้า
ราชวงศ์	จักรี
ข้อมูลส่วนพระองค์
ประสูติ	16 มกราคม พ.ศ. 2334
สิ้นพระชนม์	11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2400
พระบิดา	สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาเสนานุรักษ์
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาน่วม

พระประวัติ

พระเจ้าราชวรวงศ์เธอ กรมขุนธิเบศร์บวรประสูติเมื่อวันจันทร์ เดือนยี่ แรม 8 ค่ำ ปีกุน ตรีศก จ.ศ. 1153 ตรงกับวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2334 ในรัชกาลที่ 2 ทรงสถาปนาเป็นกรมหมื่นธิเบศร์บวร ในรัชกาลที่ 4 เลื่อนเป็นพระเจ้าบวรวงศ์เธอ กรมขุนธิเบศร์บวร สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4 เมื่อวันพฤหัสบดี เดือน 3 แรม 13 ค่ำ ปีมะเส็ง นพศก จ.ศ. 1219 ตรงกับวันที่ 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2400 พระชันษา 66 ปี

พระองค์ทรงเป็นต้นราชสกุลบรรยงกะเสนา ทรงมีพระโอรสและพระธิดา ดังนี้

1.หม่อมเจ้าพยอม บรรยงกะเสนา

2.หม่อมเจ้าหญิงแสงจันทร์ บรรยงกะเสนา (ประสูติ พ.ศ. 2374 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2465 พระราชทานเพลิง ณ วัดวงษมูลวิหาร เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2466)

3.หม่อมเจ้าหญิงเขียน บรรยงกะเสนา

4.หม่อมเจ้าหญิงประภา บรรยงกะเสนา

5.หม่อมเจ้าหญิงกันแสง บรรยงกะเสนา (ประสูติ พ.ศ. 2388 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2429 พระราชทานเพลิง ณ วัดวงษมูลวิหาร เมื่อวันที่ 3 มิถุนายน พ.ศ. 2430)

6.หม่อมเจ้าหญิงประไพ บรรยงกะเสนา (ประสูติ พ.ศ. 2391 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2538 พระราชทานเพลิง ณ วัด จักรวรรดิราชาวาส เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2452)

7.หม่อมเจ้าปรีดา บรรยงกะเสนา (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2442 พระราชทานเพลิง ณ วัดเครือวัลย์วรวิหาร เมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2453) สมรสกับหม่อมพริ้ง บรรยงกะเสนา ณ อยุธยา (สกุลเดิม : บุณยรัตพันธุ์) มีธิดา คือ หม่อมราชวงศ์หญิงสุดจิตร บรรยงกะเสนาและหม่อมราชวงศ์หญิงสุดใจ บรรยงกะเสนา

8.หม่อมเจ้าเวียน บรรยงกะเสนา (ประสูติ พ.ศ. 2395 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2454 พระราชทานเพลิง ณ วัดระฆังโฆสิตาราม เมื่อวันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2456)

9.หม่อมเจ้าหรุ่น บรรยงกะเสนา

10.หม่อมเจ้าถมยา บรรยงกะเสนา

11.หม่อมเจ้าอรุณ บรรยงกะเสนา (พระราชทานเพลิงเมื่อวันที่ 19 มกราคม พ.ศ. 2438)

12.หม่อมเจ้าอ้น บรรยงกะเสนา (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ. 2443)

13.หม่อมเจ้าแฉ่ง บรรยงกะเสนา

14.หม่อมเจ้านกเอี้ยง บรรยงกะเสนา

พระกรณียกิจ

ช่วงเวลาที่กรมขุนธิเบศร์บวรประทับอยู่ ณ พระราชวังเดิม ได้ทรงสร้างวัดวงศมูลขึ้น มีการตั้งพระประธานและหมู่กุฏิสงฆ์ต่างๆ แต่จะสร้างในปีใดไม่ปรากฏหลักฐานการสร้างวัดและโบสถ์ นอกจากนี้ทรงมีส่วนร่วมในกองทัพของวังหน้าเพื่อต้านกบฏเจ้าอนุวงศ์ โดยสมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาศักดิพลเสพพระราชบัณฑูรให้กรมขุนธิเบศร์บวร เป็นเจรทัพ

อ้างอิง

1. กรมศิลปากร. สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ (2554). ราชสกุลวงศ์ (PDF). กรุงเทพฯ: สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร. Check date values in: |year= (help)
2. กิตติพงษ์ วิโรจน์ธรรมากูร. ย้อนรอยราชสกุลวงศ์ วังหน้า-วังหลัง. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ดอกหญ้า, พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2549. หน้า หน้าที่. ISBN 974-941-204-4
3. บันทึกลับเจ้าพระยาบดินทร์เดชาฯ - Plungjai.com พลังใจ ดอตคอม