พระเจ้าอัลฟอนโซที่ 10 แห่งกัสติยา
อัลฟอนโซที่ 10 (สเปน: Alfonso X; 23 พฤศจิกายน ค.ศ. 1221 – 4 เมษายน ค.ศ. 1284) หรือ อันฟอนโซผู้ทรงปัญญา (Alfonso el Sabio) ครองราชย์เป็นกษัตริย์แห่งกัสติยาและเลออนตั้งแต่ ค.ศ. 1252 ถึง ค.ศ. 1284
| อัลฟอนโซที่ 10 | |
|---|---|
ภาพเหมือนพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 10 จาก ลิโบรเดโลสฆูเอโกส (ค.ศ. 1283) | |
| พระอิสริยยศ | กษัตริย์แห่งกัสติยาและเลออน |
| ราชวงศ์ | บูร์กอญของกัสติยา |
| ครองราชย์ | 1 มิถุนายน ค.ศ. 1252 – 4 เมษายน ค.ศ. 1284 |
| รัชกาลก่อน | พระเจ้าเฟร์นันโดที่ 3 แห่งกัสติยา |
| รัชกาลถัดไป | พระเจ้าซันโชที่ 4 แห่งกัสติยา |
| ข้อมูลส่วนพระองค์ | |
| พระราชสมภพ | 23 พฤศจิกายน ค.ศ. 1221 โตเลโด |
| สิ้นพระชนม์ | 4 เมษายน ค.ศ. 1284 (62 พรรษา) เซบิยา |
| ฝังพระศพ | อาสนวิหารเซบิยา |
| พระบิดา | พระเจ้าเฟร์นันโดที่ 3 แห่งกัสติยา |
| พระมารดา | เอลีซาเบ็ทแห่งโฮเอินชเตาเฟิน |
| พระมเหสี | โยลันดาแห่งอารากอน |
| พระบุตร | เบเรงเกลา เบอาตริซแห่งมอนแฟร์ราโต เฟร์นันโด เด ลา เซร์ดา พระเจ้าซันโชที่ 4 แห่งกัสติยา เปโดร ลอร์ดแห่งเลเดสมา ฆวนแห่งบาเลนเซียเดกัมโปส โยลันดา ไฆเม ลอร์ดแห่งกาเมโรส อัลฟอนโซ เฟร์นันเดซ |
ต้นชีวิต
อัลฟอนโซเสด็จพระราชสมภพในโตเลโด ราชอาณาจักรกัสติยา เมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน ค.ศ. 1221 ซึ่งเป็นวันฉลองของนักบุญเคลเมนต์ เป็นพระโอรสคนโตของพระเจ้าเฟร์นันโดที่ 3 แห่งกัสติยากับเอลีซาเบ็ท (เบียทริซ) แห่งสวาเบีย พระมารดาของพระองค์เป็นลูกพี่ลูกน้องทางฝั่งพระบิดาของจักรพรรดิฟรีดริชที่ 2 แห่งจักรวรรดิโรมันอันศักดิ์สิทธิ์ พระอัยกาอัยกีทางฝั่งพระมารดาของพระองค์คือฟิลลิพแห่งสวาเบียกับอีรีนี อันเจลีนา ไม่ค่อยมีข้อมูลว่าพระองค์ได้รับการเลี้ยงดูเช่นไร แต่พระองค์น่าจะเติบโตในโตเลโด ในช่วงเก้าปีแรกของชีวิตอัลฟอนโซเป็นทายาทในกัสติยาเพียงที่เดียวจนกระทั่งพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 9 แห่งเลออน พระอัยกาฝั่งพระบิดาของพระองค์สิ้นพระชนม์ ทำให้พระบิดาของพระองค์รวมราชอาณาจักรกัสติยาและราชอาณาจักรเลออนเข้าด้วยกัน ทรงเริ่มต้นหน้าที่การงานด้วยการเป็นทหารภายใต้การบัญชาการของพระบิดาตอนพระชนมายุ 16 พรรษา
หลังพระเจ้าตีโบที่ 1 ได้รับเลือกเป็นกษัตริย์แห่งนาวาร์ พระบิดาของพระองค์พยายามจับอัลฟอนโซแต่งงานกับบล็องช์แห่งนาวาร์ พระธิดาของพระเจ้าตีโบ แต่ทำไม่สำเร็จ ในเวลานั้นพระองค์มีความสัมพันธ์อันหวานชื่นกับมายอร์ กิเยน เด กุซมัน ที่มีบุตรสาวให้พระองค์หนึ่งคนชื่อเบอาตริซ ในปี ค.ศ. 1240 ทรงแต่งงานกับมายอร์ กิเยน เด กุซมัน แต่ต่อมาการแต่งงานถูกประกาศให้เป็นโมฆะและบุตรของทั้งคู่ถูกประกาศให้เป็นบุตรนอกสมรส ในช่วงไล่เลี่ยกัน (ค.ศ. 1240–1250) ทรงพิชิตที่มั่นหลายแห่งในอัลอันดะลุสของชาวมุสลิมเคียงข้างพระบิดา เช่น มูร์เซีย, อาลิกันเต, กาดิซ
ในปี ค.ศ. 1249 อัลฟอนโซแต่งงานกับโยลันดาแห่งอารากอน พระธิดาของพระเจ้าไชเมที่ 1 แห่งอารากอนกับโยลานแห่งฮังการี ซึ่งทั้งคู่หมั้นหมายกันในปี ค.ศ. 1246
การครองราชย์
อัลฟอนโซสืบทอดตำแหน่งต่อจากพระบิดาเป็นกษัตริย์แห่งกัสติยาและเลออนในปี ค.ศ. 1252 ปีต่อมาทรงบุกโปรตุเกส ยึดแคว้นอัลการ์วือ พระเจ้าอาฟงซูที่ 3 แห่งโปรตุเกสยอมจำนนต่อพระองค์ แต่หลังจากยอมอภิเษกสมรสกับเบอาตริซแห่งกัสติยา บุตรสาวนอกสมรสของพระเจ้าอัลฟอนโซ พระองค์ก็ได้รับการทำข้อตกลงว่าดินแดนที่ได้มาจะกลับไปเป็นของทายาทของทั้งคู่ ในปี ค.ศ. 1261 ทรงยึดเฆเรซ ปี ค.ศ. 1263 ทรงคืนอัลการ์วือให้กษัตริย์แห่งโปรตุเกสและลงนามในสนธิสัญญาบาดาโฆซ (ค.ศ. 1267)
ปี ค.ศ. 1254 พระเจ้าอัลฟอนโซที่ 10 ลงนามในสนธิสัญญาพันธมิตรกับพระเจ้าเฮนรีที่ 3 กษัตริย์แห่งอังกฤษและดยุคแห่งอากีแตน ทรงสนับสนุนพระองค์ในการทำสงครามกับพระเจ้าหลุยส์ที่ 9 แห่งฝรั่งเศส ในปีเดียวกันเลโอนอร์แห่งกัสติยา พระขนิษฐาต่างพระมารดาของพระเจ้าอัลฟอนโซแต่งงานกับเอ็ดเวิร์ด ทายาทในบัลลังก์อังกฤษ ซึ่งทำให้พระเจ้าอัลฟอนโซสละการอ้างสิทธิ์ทั้งหมดในดัชชีกัสกอญซึ่งทรงได้สิทธิ์มาจากการอภิเษกสมรสกับเอเลนอร์แห่งอังกฤษของพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 8 แห่งกัสติยา
การสืบทอดตำแหน่งที่เป็นปัญหา
เฟร์นันโด เด ลา เซร์ดา พระโอรสคนโตและทายาทในบัลลังก์สิ้นพระชนม์ในปี ค.ศ. 1275 ในบิยาร์เรอัลขณะกำลังเผชิญหน้ากับการรุกรานครั้งใหม่ของชาวแอฟริกาเหนือในอันดาลูซิอา
ตามกฎปฏิบัติของกัสติยา หากพระโอรสคนแรกสิ้นพระชนม์ สิทธิ์ในการสืบทอดบัลลังก์จะตกเป็นของพระโอรสคนที่สองคือซันโช ทว่ากฎแบบโรมันให้การสืบทอดตำแหน่งตกเป็นของบุตรชายของเฟร์นันโด เด ลา เซร์ดา
กษัตริย์เอนเอียงไปทางกฎที่เข้าข้างซันโชซึ่งการทำสงครามกับผู้รุกรานชาวอิสลามทำให้พระองค์โดดเด่นขึ้นมา แต่แรงกดดันจากโยลันดา พระมเหสี กับพระเจ้าฟีลิปที่ 3 แห่งฝรั่งเศส พระมาตุลาของบุตรชายของเฟร์นันโด บีบให้พระองค์ต้องหาวิธีชดเชยให้กับทั้งคู่ ซันโซหันมาเผชิญหน้ากับพระบิดาเมื่อพระองค์พยายามสร้างราชอาณาจักรในฆาเอนให้อัลฟอนโซ เด ลา เซร์ดา บุตรชายคนโตของทายาทคนเดิม
สุดท้ายอินฟันเตซันโชกับขุนนางจำนวนมากของราชอาณาจักรก่อกบฏริบอำนาจมาจากพระเจ้าอัลฟอนโซ แต่ไม่ได้ครองตำแหน่งเป็นกษัตริย์ มีเพียงเซบิยา, มูร์เซีย และบาดาโฆซที่ยังคงภักดีต่อพระมหากษัตริย์พระองค์เดิม พระเจ้าอัลฟอนโซสาปแช่งพระโอรสที่ทรงตัดชื่อออกจากพินัยกรรม พระองค์สิ้นพระชนม์ในเซบิยาในวันที่ 4 เมษายน ค.ศ. 1284 แม้ซันโชจะถูกตัดชื่อออกจากพินัยกรรม แต่ก็ได้รับการสวมมงกุฎในโตเลโดในวันที่ 20 เมษายน ค.ศ. 1284
การแต่งงานและทายาท
ก่อนแต่งงานกับโยลันดาแห่งอารากอน ได้มีการพูดคุยเรื่องการแต่งงานของพระองค์มาแล้วสองครั้งในช่วงวัยรุ่น ครั้งแรกในปี ค.ศ. 1234 กับเจ้าหญิงบล็องช์แห่งนาวาร์ (หรือแห่งช็องปาญ) พระธิดาของพระเจ้าตีโบที่ 1 แห่งนาวาร์ ต่อมากับฟีลิปแห่งปงตีเยอ น้องสาวของพระราชินีฌาน พระมารดาเลี้ยง แต่สุดท้ายในปี ค.ศ. 1240 การแต่งงานของพระองค์กับโยลันดาได้บรรลุข้อตกลง
ก่อนแต่งงาน พระองค์มีบุตรนอกสมรสหลายคน ดังนี้
- กับมาริอา อัลฟอนโซ เด เลออน พระปิตุจฉา บุตรสาวนอกสมรสของพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 9 แห่งเลออนกับตึเรซา ฌิล ดือ ซูวือรอซา มีบุตรธิดาด้วยกัน คือ
- เบเรงเกลา อันฟอนโซ (เกิด ค.ศ. 1241) ถูกพระองค์ทำข้อตกลงแต่งงานกับเปโดร นุญเญซ เด กุซมัน แต่เสียชีวิตในวัยเด็กและไม่มีลูกหลาน
- กับเอลบิรา โรดริเกซ เด บิยาดา บุตรสาวของโรดริโก เฟร์นันเดซ เด บิยาดา มีบุตรธิดาด้วยกัน คือ
- อัลฟอนโซ เฟร์นันเดซ เอล นิญโญ (ค.ศ. 1242–1281) ลอร์ดแห่งโมลินาและเมซาจากการแต่งงานกับบลังกา อัลฟอนโซ เด โมลินา พระปนัดดาของพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 9 แห่งเลออน
- กับมายอร์ กิเยน เด กุซมัน บุตรสาวของกิเยน เปเรซ เด กุซมัน กับมาริอา กอนซาเลซ ฆิรอน มีบุตรธิดาด้วยกัน คือ
- เบอาตริซ (ค.ศ. 1242/1244–1303) สืบทอดตำแหน่งต่อจากมารดาและเป็นพระราชินีแห่งโปรตุเกสจากการแต่งงานกับพระเจ้าอาฟงซูที่ 3 แห่งโปรตุเกส
จากการแต่งงานในวันที่ 26 ธันวาคม ค.ศ. 1246 ในบายาโดลิดกับพระราชินีโยลันดาแห่งอารากอน พระธิดาของพระเจ้าไชเมที่ 1 ผู้พิชิต ทรงมีพระโอรสธิดาด้วยกันหลายคน คือ
- เบเรงเกลา (ค.ศ. 1253–1300) ได้รับการประกาศเป็นทายาทของราชอาณาจักรในปี ค.ศ. 1254 จนกระทั่งเฟร์นันโด พระอนุชาของพระองค์ประสูติ ทรงถูกหมั้นหมายกับหลุยส์แห่งฝรั่งเศส พระโอรสและทายาทของพระเจ้าหลุยส์ที่ 9 แต่ทั้งคู่ไม่ได้แต่งงานกับเพราะเจ้าบ่าวสิ้นพระชนม์ก่อนโตเป็นหนุ่มในปี ค.ศ. 1260 เป็นพระโอรสธิดาคนเดียวของกษัตริย์ที่อยู่ฝั่งพระองค์ในช่วงการก่อกบฏของอินฟันเตซันโช
- เบอาตริซ (ค.ศ. 1254–1280) แต่งงานกับมาร์ควิสกุลเยลโมที่ 7 แห่งมอนแฟร์ราโตในปี ค.ศ. 1271 ในมูร์เซีย
- เฟร์นันโด เด ลา เซร์ดา (ค.ศ. 1255–1275) ทายาทในบัลลังก์กัสติยา แต่งงานในปี ค.ศ. 1269 กับบล็องช์แห่งฝรั่งเศส พระธิดาของพระเจ้าหลุยส์ที่ 9 แห่งฝรั่งเศส ทั้งคู่มีบุตรด้วยกันสองคน การสิ้นพระชนม์ของพระองค์เปิดทางให้ซันโช พระอนุชาได้เป็นกษัตริย์
- เลโอนอร์ (ค.ศ. 1256–1275)
- พระเจ้าซันโชที่ 4 ผู้กล้าหาญ (ค.ศ. 1258–1295) กษัตริย์แห่งกัสติยาหลังพระเจ้าอัลฟอนโซที่ 10 สิ้นพระชนม์
- กอนส์ตันซา (ค.ศ. 1259–1280) แม่ชีในอารามซานตามาริอาลาเรอัลเดลัสอูเอลกัส ร่างของพระองค์ถูกฝังที่นั่น
- เปโดร (ค.ศ. 1260–1283) แต่งงานกับมาร์การิตา เด นาร์โบนา
- ฆวน (ค.ศ. 1262–1319)
- อิซาเบล (ค.ศ. 1263–1264) สิ้นพระชนม์ในวัยเด็ก
- บิโอลันเต (ประสูติ ค.ศ. 1265) แต่งงานกับดิเอโก โลเปซที่ 5 เด อาโร ลอร์ดแห่งบิซกายา
- ไฆเม (ค.ศ. 1267–1284) ลอร์ดแห่งกาเมโรส
อ้างอิง
- ↑ Valdeón Baruque , Julio (2003). Alfonso X: the forge of modern Spain (1st edition). Ediciones Temas de Hoy, SA ISBN 84-8460-277-X .
- González , Julio (1986). Reign and diplomas of Fernando III . III Documents (1233-1253). Córdoba: Publications of Monte de Piedad and Caja de Ahorros de Córdoba. ISBN 84-7580-260-5 .
- Domínguez Sánchez, Santiago (1998). «A diploma of the infant don Juan, son of Alfonso X, as king of León, Galicia and Seville». Humanistic studies. Geography, history and art (León: Universidad de León) (20). ISSN 0213-1390 .