ยุคห้าวงศ์สิบรัฐ

ห้าวงศ์สิบรัฐ (จีนตัวย่อ: 五代十国; จีนตัวเต็ม: 五代十國) เป็นยุคหนึ่งในประวัติศาสตร์จีนช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 10 ซึ่งรัฐห้ารัฐผลัดกันครองอำนาจในภาคกลาง เกิดเป็นห้าราชวงศ์ ส่วนท้องที่อื่น ๆ โดยเฉพาะจีนใต้ ก็เกิดรัฐน้อยใหญ่ตั้งอิสระขึ้นถึงสิบรัฐ นำไปสู่ความสับสนอลหม่านทางการเมือง แต่ก็นับเป็นสมัยสุดท้ายที่จักรวรรดิจีนแตกแยกออกเป็นหมู่เป็นเหล่าเช่นนี้

ยุคห้าวงศ์สิบรัฐ
ราชวงศ์เหลียงยุคหลัง (สีเหลือง) และรัฐอื่น ๆ ร่วมยุค
อักษรจีนตัวเต็ม	五代十國
อักษรจีนตัวย่อ	五代十国
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน พินอิน Wǔ dài shí guó เวด-ไจลส์ Wu^3 tai^4 shih^2 kuo^2 ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน อักษรโรมันแบบเยล Ng^5 doi^6 sap^6 gwok^3 IPA [ŋ tɔ̀ːy sɐ̀p̚ kʷɔ̄ːk̚]

ประวัติศาสตร์จีน
ยุคโบราณ
สามราชาห้าจักรพรรดิ
ราชวงศ์เซี่ย 2100–1600 BCE
ราชวงศ์ชาง 1600–1046 BCE
ราชวงศ์โจว 1045–256 BCE
ราชวงศ์โจวตะวันตก 1046–771 BCE
ราชวงศ์โจวตะวันออก 771–256 BCE    ยุควสันตสารท    ยุครณรัฐ
ยุคจักรวรรดิ
ราชวงศ์ฉิน 221 BCE–206 BCE
ราชวงศ์ฮั่น 206 BCE–220 CE
ราชวงศ์ฮั่นตะวันตก
ราชวงศ์ซิน
ราชวงศ์ฮั่นตะวันออก
ยุคสามก๊ก 220–280
เว่ย สู่ และ หวู
ราชวงศ์จิ้น 265–420
จิ้นตะวันตก	ยุคห้าเผ่าคนเถื่อนสิบหกแคว้น 304–439
จิ้นตะวันออก
ราชวงศ์เหนือ-ใต้ 420–589
ราชวงศ์สุย 581–618
ราชวงศ์ถัง 618–690, 705–907
ราชวงศ์อู่โจว 690–705
ยุคห้าวงศ์สิบรัฐ 907–960	ราชวงศ์เหลียว 907–1125
ราชวงศ์ซ่ง 960–1279
ราชวงศ์ซ่งเหนือ		เซี่ยตะวันตก
ราชวงศ์ซ่งใต้	จิน
ราชวงศ์หยวน 1271–1368
ราชวงศ์หมิง 1368–1644
ราชวงศ์จินยุคหลัง 1616–1636
ราชวงศ์ชิง 1636–1912
ยุคใหม่
สาธารณรัฐจีน (บนแผ่นดินใหญ่) 1912–1949
สาธารณรัฐประชาชนจีน (จีนแผ่นดินใหญ่) 1949–ปัจจุบัน	สาธารณรัฐจีน (ไต้หวัน) 1949–ปัจจุบัน
บทความที่เกี่ยวข้อง  Chinese historiography Timeline of Chinese history Dynasties in Chinese history Linguistic history Art history Economic history Education history Science and technology history Legal history Media history Military history Naval history
กล่องนี้: ดู คุย แก้

ยุคสมัยดังกล่าวเกิดขึ้นเมื่อราชวงศ์ถังล่มสลายลงใน ค.ศ. 907 และสิ้นสุดลงเมื่อราชวงศ์ซ่งก่อตั้งขึ้นใน ค.ศ. 960 กินเวลากว่า 50 ปี รัฐที่ตั้งตนต่าง ๆ นี้เดิมเป็นราชอาณาจักรอิสระมาก่อนแล้ว ครั้นราชวงศ์ถังถึงจุดจบ ผู้ปกครองรัฐดังกล่าวก็พากันประกาศตนเป็นจักรพรรดิ จึงเกิดสงครามเพื่อชิงอำนาจกันเป็นจักรพรรดิที่ชอบธรรมแต่ผู้เดียว อย่างไรก็ดี แม้จะถือกันว่า ยุคนี้ยุติลงด้วยการตั้งราชวงศ์ซ่งเมื่อ ค.ศ. 960 แต่กว่าจะปราบปรามฮั่นเหนือ (北漢) รัฐสุดท้ายในหมู่ห้าวงศ์สิบรัฐ ได้ก็ล่วงสู่ ค.ศ. 979 แล้ว

รัฐต่าง ๆ

ห้าวงศ์

ราชวงศ์ทั้งห้า ซึ่งเรียกว่า ห้าวงศ์ (五代) นั้น ประกอบด้วย

• เหลียงยุคหลัง (後梁) ก่อตั้งเมื่อ 1 มิถุนายน ค.ศ. 907 สิ้นสุดลงใน ค.ศ. 923
• ถังยุคหลัง (後唐) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 923–936
• จิ้นยุคหลัง (後晉) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 936–947
• ฮั่นยุคหลัง (後漢) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 947–951 หรือ 979)
• โจวยุคหลัง (後周) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 951–960

สิบรัฐ

รัฐทั้งสิบ ซึ่งเรียกว่า สิบรัฐ (十國) นั้น ประกอบด้วย

• อู๋ใต้ (南吳) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 907–937
• อู๋เยฺว่ (吳越) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 907–978
• หมิ่น (閩) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 909–945
• ฉู่ใต้ (南楚) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 907–951
• ฮั่นใต้ (南漢) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 917–971
• ฉู่เดิม (前蜀) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 907–925
• ฉู่ยุคหลัง (後蜀) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 934–965
• จิงหนาน (荊南) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 924–963
• ถังใต้ (南唐) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 937–975
• ฮั่นเหนือ (北漢) ดำรงอยู่ตั้งแต่ ค.ศ. 951–979

อ้างอิง

1. Glen Dudbridge (2013). A Portrait of Five Dynasties China: From the Memoirs of Wang Renyu (880-956). Oxford University Press. p. 8. ISBN 9780191749537. Dudbridge actually quotes Reischauer's Ennin's Travels.

ก่อนหน้า		ยุคห้าวงศ์สิบรัฐ		ถัดไป
ราชวงศ์ถัง		ราชวงศ์ในประวัติศาสตร์จีน (ค.ศ. 907–960)		ราชวงศ์ซ่ง ราชวงศ์เหลียว