ยุคเฮเซ

ยุคเฮเซ (ญี่ปุ่น: 平成時代 โรมาจิ: Heisei jidai) เป็นชื่อยุคและชื่อรัชศกของประเทศญี่ปุ่นในรัชสมัยของสมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะ ตั้งแต่วันที่ 8 มกราคม ค.ศ. 1989 ถึงวันที่ 30 เมษายน ค.ศ. 2019 ซึ่งเป็นวันที่สละราชสมบัติ รัชศกเฮเซเริ่มต้นเมื่อวันที่ 8 มกราคม ค.ศ. 1989 โดยเริ่มนับจากวันที่สมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิลำดับที่ 125 ในวันหลังวันสวรรคตของสมเด็จพระจักรพรรดิฮิโระฮิโตะ พระราชบิดา ตามธรรมเนียมของประเทศญี่ปุ่น สมเด็จพระจักรพรรดิฮิโรฮิโตะได้รับการขนานพระนามว่า "จักรพรรดิโชวะ" เมื่อวันที่ 31 มกราคม ค.ศ. 1989

ด้วยเหตุนี้ ปี ค.ศ. 1989 จึงนับเป็นศักราชโชวะปีที่ 64 จนถึงวันที่ 7 มกราคม ค.ศ. 1989 และเป็นศักราชเฮเซปีที่ 1 (ญี่ปุ่น: 平成元年 โรมาจิ: Heisei gannen, gannen มีความหมายว่า "ปีแรก") ตั้งแต่วันที่ 8 มกราคมเป็นต้นไป ยุคเฮเซสิ้นสุดเมื่อวันที่ 30 เมษายน ค.ศ. 2019 (ศักราชเฮเซปีที่ 31) ซึ่งเป็นวันที่มีพระราชพิธีสละราชบัลลังก์ดอกเบญจมาศของสมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะ ยุคถัดจากยุคเฮเซคือยุคเรวะ เริ่มต้นในวันที่ 1 พฤษภาคม ค.ศ. 2019 ในเวลาเที่ยงคืนตามเวลาท้องถิ่นญี่ปุ่น ซึ่งเป็นวันที่สมเด็จพระจักรพรรดินารูฮิโตะขึ้นเถลิงถวัลยราชสมบัติ

ประวัติและความหมาย

เมื่อวันที่ 7 มกราคม ค.ศ. 1989 เวลา 7.55 น. ตามเวลามาตรฐานญี่ปุ่น โชอิจิ ฟูจิโมริ จางวางใหญ่แห่งสำนักพระราชวังญี่ปุ่นได้ประกาศว่าจักรพรรดิฮิโรฮิโตะเสด็จสวรรคตเมื่อเวลา 6.33 น. ตามเวลามาตรฐานญี่ปุ่นและได้เปิดเผยรายละเอียดเกี่ยวกับพระโรคมะเร็งของพระองค์เป็นครั้งแรก ไม่นานหลังจากการสวรรคตของจักรพรรดิ เคโซ โอบูจิ เลขาธิการใหญ่แห่งสำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีญี่ปุ่นในขณะนั้น (ภายหลังเป็นนายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น) ได้ประกาศการสิ้นสุดของรัชศกโชวะและประกาศชื่อ "เฮเซ" เป็นชื่อรัชศกใหม่ของจักพรรดิพระองค์ใหม่

โอบูจิได้อธิบายความของชื่อ "เฮเซ" ว่ามีที่มาจากการนำตัวอักษรจีนมาจากประโยคที่มีความหมายเป็นมงคลจากบันทึกประวัติศาสตร์และปรัชญาของจีนสองเล่ม คือฉื่อจี้ (史記 Shǐjì) และชูจิง (書経 Shūjīng) ในฉื่อจี้ มีประโยคว่า "内平外成" (nèi píng wài chéng; คัมบุง: 内平かに外成る Uchi tairaka ni soto naru "สันติสุขทั้งในและนอกดินแดน") ปรากฏในส่วนที่สรรเสริญการปกครองด้วยพระอัจฉริยภาพของพระเจ้าชุ่น จักรพรรดิในตำนานของจีน ในชูจิง ปรากฏประโยคว่า "地平天成" (dì píng tiān chéng; คัมบุง: 地平かに天成る Chi tairaka ni ten naru, "สันติสุขทั้งฟ้าดิน") ด้วยการนำความหมายของสองประโยคนี้มารวมเข้าด้วยกัน "เฮเซ" จึงมีความหมายว่า "สันติสุขทุกหนแห่ง" ยุคเฮเซเริ่มต้นทันทีในวันหลังการขึ้นครองราชย์ของสมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะเมื่อวันที่ 7 มกราคม ค.ศ. 1989

ในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 2016 สมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะทรงมีพระราชดำรัสผ่านทางโทรทัศน์ว่าพระองค์กังวลว่าพระชนมายุที่มากขึ้นของพระองค์จะส่งผลทำให้ไม่สามารถปฏิบัติพระราชกรณียกิจได้เต็มที่ เป็นนัยว่าพระองค์มีพระราชประสงค์จะสละราชย์ สภานิติบัญญัติแห่งชาติได้ผ่านร่างกฎหมายเมื่อเดือนมิถุนายน ค.ศ. 2017 ให้สามารถสืบทอดราชบัลลังก์แก่เจ้าชายนารูฮิโตะ พระราชโอรสของสมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะ ภายหลังจากการประชุมสมาชิกสภาราชวงศ์ นายกรัฐมนตรีชินโซ อาเบะได้ประกาศว่าจะกำหนดให้วันที่ 30 เมษายน ค.ศ. 2019 เป็นวันสละราชย์ของสมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะ รัชสมัยของเจ้าชายนารูฮิโตะจะเริ่มขึ้นในวันถัดไป

เปลี่ยนปีรัชศก

• 7 มกราคม ค.ศ. 1989 : ปีที่ 65 ในรัชสมัยสมเด็จพระจักรพรรดิฮิโระฮิโตะองค์จักรพรรดิเสด็จสวรรคตเป็นอันสิ้นสุดยุครัชศกโชวะหลังจากนั้นไม่นานได้มีการประกาศนามรัชศกใหม่คือ เฮเซ พร้อมกับการขึ้นสืบราชบัลลังก์ของ เจ้าชายอากิฮิโตะ ที่มกุฎราชกุมาร

• 8 มกราคม ค.ศ. 1989 : เริ่มต้นปีรัชศกใหม่คือรัชศกเฮเซอย่างเป็นทางการ

• 30 เมษายน ค.ศ. 2019 : ปีที่ 31 ในรัชสมัยสมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะองค์จักรพรรดิได้สละราชบัลลังก์ให้กับ เจ้าชายนารูฮิโตะ ที่มกุฎราชกุมารเป็นอันสิ้นสุดยุครัชศกเฮเซ

เหตุการณ์ในยุครัชศกเฮเซ

• 7 มกราคม ค.ศ. 1989 : ปีที่ 65 ในรัชสมัยสมเด็จพระจักรพรรดิฮิโระฮิโตะองค์จักรพรรดิเสด็จสวรรคตด้วยพระโรคมะเร็งหลังจากนั้นไม่นานเจ้าชายอากิฮิโตะพระราชโอรสที่มกุฎราชกุมารพระชนมายุ 55 พรรษาได้ขึ้นสืบราชบัลลังก์ต่อมา

• 31 มกราคม ค.ศ. 1989 : สมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะได้ถวายพระนามใหม่ให้กับอดีตจักรพรรดิฮิโรฮิโตะพระราชบิดาตามนามรัชศกว่า จักรพรรดิโชวะ

• 12 พฤศจิกายน ค.ศ. 1990 : สมเด็จพระจักรพรรดิอากิฮิโตะได้ประกอบพระราชพิธีราชาภิเษกอย่างเป็นทางการ ณ พระราชวังหลวงโตเกียว

• 23 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1991 : สมเด็จพระจักรพรรดิได้ประกอบพระราชพิธีสถาปนาเจ้าชายนารูฮิโตะพระราชโอรสองค์ใหญ่ขึ้นเป็นมกุฎราชกุมาร

• 8 สิงหาคม ค.ศ. 2016 : สมเด็จพระจักรพรรดิได้แสดงพระราชประสงค์ที่จะสละราชบัลลังก์ให้กับเจ้าชายนารูฮิโตะองค์มกุฎราชกุมารต่อสาธารณชนเนื่องจากพระชนมายุที่เพิ่มมากขึ้นและพระพลานามัยที่ไม่แข็งแรง

• 30 เมษายน ค.ศ. 2019 : สมเด็จพระจักรพรรดิได้ประกอบพระราชพิธีสละราชบัลลังก์ให้กับเจ้าชายนารูฮิโตะ ณ พระราชวังหลวงโตเกียว เป็นอันสิ้นสุดยุครัชศกเฮเซจากนั้นในวันรุ่งขึ้นเจ้าชายนารูฮิโตะได้ประกอบพิธีขึ้นทรงราชย์ ณ พระราชวังหลวงโตเกียว

ตารางเทียบศักราช

เฮเซ	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
ค.ศ.	1989	1990	1991	1992	1993	1994	1995	1996	1997	1998
พ.ศ.	2532	2533	2534	2535	2536	2537	2538	2539	2540	2541
เฮเซ	11	12	13	14	15	16	17	18	19	20
ค.ศ.	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008
พ.ศ.	2542	2543	2544	2545	2546	2547	2548	2549	2550	2551
เฮเซ	21	22	23	24	25	26	27	28	29	30
ค.ศ.	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018
พ.ศ.	2552	2553	2554	2555	2556	2557	2558	2559	2560	2561
เฮเซ	31
ค.ศ.	2019
พ.ศ.	2562

อ้างอิง

1. "Japan's emperor to abdicate on April 30, 2019: gov't source". english.kyodonews.net. Kyodo News. 1 December 2017. สืบค้นเมื่อ 1 December 2017.
2. Kyodo, Jiji (3 December 2017). "Japan's publishers wait in suspense for next era name". The Japan Times Online. สืบค้นเมื่อ 2018-01-31.

ก่อนหน้า		ยุคเฮเซ		ถัดไป
โชวะ		ศักราชของญี่ปุ่น (8 มกราคม ค.ศ. 1989 – 30 เมษายน ค.ศ. 2019)		เรวะ