ลาวอิสระ

ลาวอิสระ (Lao Issara) หรือ รัฐบาลลาวอิสระแห่งพระราชอาณาจักรลาว เป็นขบวนการต่อต้านฝรั่งเศส โดยมีเป้าหมายคือประกาศเอกราชของลาวจากฝรั่งเศสซึ่งเน้นชาตินิยมและไม่นิยมคอมมิวนิสต์ ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2488 โดยเจ้าเพชรราช ขบวนการนี้เป็นขบวนการที่อายุสั้น ที่เกิดขึ้นหลังจากจักรวรรดิญี่ปุ่นพ่ายแพ้ในสงครามโลกครั้งที่สอง และกลายเป็นรัฐบาลลาวก่อนที่จะกลับมาเป็นรัฐบาลฝรั่งเศส เป้าหมายของขบวนการ คือ เพื่อป้องกันไม่ให้ฝรั่งเศสกลับมาปกครองลาวอีก ขบวนการนี้สลายตัวไปใน พ.ศ. 2492

พระราชอาณาจักรลาว ພຣະຣາຊອານາຈັກລາວ Phra Ratxa A-na-chak Lao
ค.ศ. 1945–ค.ศ. 1946
ธงชาติ
เพลงชาติ: เพลงชาติลาว Hymn of the Lao People
เมืองหลวง	เวียงจันทร์ (ทางการ), หลวงพระบาง (ธรรมเนียม)
Capital-in-exile	กรุงเทพ
ภาษาทั่วไป	ลาว (ทางการ), ฝรั่งเศส
ศาสนา	พุทธเถรวาท
การปกครอง	รัฐบาลเฉพาะกาล (1945–1946), รัฐบาลพลัดถิ่น (1946–1949)
กษัตริย์
• 1945-1946	เจ้าเพชรราช รัตนวงศา
นายกรัฐมนตรี
• 1945–1946	พระยาคำม้าว วิไล
ยุคประวัติศาสตร์	สงครามโลกครั้งที่สอง
• ประกาศเอกราช	8 เมษายน ค.ศ.1945 ค.ศ. 1945
• ครอบครองโดยลาวอิสระ	12 ตุลาคม ค.ศ.1945
• การฟื้นฟูของฝรั่งเศส	24 เมษายน ค.ศ.1946
• สิ้นสุด	24 ตุลาคม ค.ศ.1949 ค.ศ. 1946
สกุลเงิน	กีบ
ก่อนหน้า ถัดไป ราชอาณาจักรลาว (รัฐหุ่นเชิดของญี่ปุ่น) French protectorate of Laos
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของ	ประเทศลาว

เจ้าเพชรราช (ฉลองพระองค์สีขาว) ผู้ก่อตั้งลาวอิสระ ขณะเสด็จเยือนฐานที่มั่นของแนวลาวรักชาติ แขวงหัวพัน และเยี่ยมเจ้าสุภานุวงศ์ (ทางขวาของเจ้าเพชรราช)
ภาพจากนิตยสารศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 26 ฉบับที่ 10 ประจำเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2548

เอกราชภายใต้การควบคุมของญี่ปุ่น

การสิ้นสุดการยึดครองลาวของจักวรรดิญี่ปุ่นเกิดขึ้นใน พ.ศ. 2488 หลังจากที่ญี่ปุ่นเริ่มพ่ายแพ้ให้แก่ฝ่ายสัมพันธมิตร ญี่ปุ่นกดดันให้พระมหากษัตริย์ลาวแห่งหลวงพระบาง คือ สมเด็จพระเจ้าศรีสว่างวงศ์ ให้ประกาศเอกราชแก่ลาวในวันที่ 8 เมษายน พ.ศ. 2488 เมื่อญี่ปุ่นยอมแพ้ในวันที่ 15 สิงหาคม เจ้าเพชรราชพยายามเสนอให้พระเจ้าสว่างวัฒนาประกาศรวมประเทศ ยกเลิกการเป็นรัฐในอารักขาของฝรั่งเศส เพราะฝรั่งเศสไม่สามารถปกป้องลาวจากญี่ปุ่นได้ แต่พระเจ้าสว่างวัฒนากลับเห็นว่าลาวยังควรเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศสต่อไป ในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2488 กลุ่มผู้สนับสนุนเอกราชของลาวประกาศปลดเจ้ามหาชีวิตและจัดตั้งรัฐบาลลาวเรียกว่ารัฐบาลลาวอิสระ เพื่อแทนที่ภาวะสุญญากาศทางการเมืองของประเทศ

ความอ่อนแอของรัฐบาลลาวอิสระ

รัฐบาลลาวอิสระใช้เวลา 6 เดือนที่จะพยายามจัดตั้งสิทธิการปกครอง โดยจัดตั้งกองกำลังป้องกันประเทศ ที่มีเจ้าสุพานุวงเป็นผู้นำ และได้รับความช่วยเหลือจากเวียดมิญและรัฐบาลจีน อย่างไรสถานการณ์ในขณะนั้น ได้มีเหตุการณ์สำคัญที่ทำให้ฝรั่งเศสกลับมาปกครองลาวอีก คือข้อตกลงระหว่างโฮจิมินห์กับรัฐบาลฝรั่งเศสในวันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2489 และข้อตกลงในการถอนทหารจีน ทำให้รัฐบาลลาวอิสระถูกโดดเดี่ยว และอ่อนแอทางด้านการทหารมากเมื่อเทียบกับฝรั่งเศส

นอกจากจะไม่ได้รับความช่วยเหลือจากต่างประเทศ ลาวอิสระยังมีความขัดแย้งภายในองค์กร ลาวอิสระมีผู้สนับสนุนในเมืองน้อย และไม่ได้รับการสนับสนุนจากชนเผ่าต่างๆ ทำให้แนวคิดการเป็นเอกราชของลาวอิสระล้มเหลว นอกจากนั้น ลาวอิสระไม่สามารถจัดการการเงินของประเทศที่เหมาะสมได้ กองทัพต้องการงบประมาณสูง และเจ้าสุพานุวงปฏิเสธที่จะแสดงบัญชีการใช้จ่าย ในเวลาช่วงสั้นๆ ลาวอิสระไม่มีเงินสำหรับการบริหาร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง กระต่าย ดอนสะโสฤทธิ์ อนุมัติเงินใหม่ตอนต้นปี พ.ศ. 2489 แต่พิมพ์ด้วยกระดาษคุณภาพต่ำจนใช้งานไม่ได้ จนเขาได้รับฉายาว่ากระต่ายใบตองแห้ง จนกระทั่งปลายเดือนเมษายน พ.ศ. 2489 ฝรั่งเศสเข้ายึดครองเวียงจันทน์และเข้าสู่หลวงพระบางในเดือนพฤษภาคม ผู้นำลาวอิสระจึงลี้ภัยมายังประเทศไทย

ความแตกแยกภายในลาวอิสระและการสลายตัว

เมื่อฝรั่งเศสเข้ามาปกครองลาวอีกครั้ง และจัดตั้งหน่วยงานบริหารขึ้นใหม่ในวันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2489 ฝรั่งเศสประกาศจะรวมลาวเข้าเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพฝรั่งเศส เจ้าสุพานุวงแสดงจุดยืนอย่างชัดเจนในการปฏิเสธรัฐบาลใหม่ที่เวียงจันทน์ และยังมีความขัดแย้งเป็นส่วนตัวระหว่างเจ้าสุพานุวงกับกระต่าย

ในวันที่ 24 ตุลาคม พ.ศ. 2492 ลาวอิสระได้ประกาศสลายตัวอย่างเป็นทางการเพราะขาดความร่วมมือภายในองค์กร และในวันที่ 22 ตุลาคม พ.ศ. 2496 มีการลงนามในสนธิสัญญาระหว่างลาวกับฝรั่งเศสเพื่อถ่ายโอนอำนาจให้รัฐบาลราชอาณาจักรลาวอย่างเป็นทางการ ยกเว้นอำนาจทางทหาร ก่อนที่ลาวจะได้เอกราชอย่างสมบูรณ์ใน พ.ศ. 2497 ตามสนธิสัญญาเจนีวา

ธง

 

ธงดวงเดือนของลาวที่เริ่มใช้โดยขบวนการลาวอิสระ ต่อมา ขบวนการปะเทดลาวนำไปใช้และกลายเป็นธงชาติลาวในปัจจุบัน

ธงของลาวอิสระมีลักษณะใกล้เคียงกับธงชาติไทย ได้ถูกนำกลับมาใช้อีกโดยขบวนการปะเทดลาว และกลายเป็นธงชาติลาวเมื่อ 2 ธันวาคม พ.ศ. 2518

อ้างอิง

1. visit-laos.com
2. Laos – Politics, Economics and Society by Martin Stuart-Fox
3. Laos and Laotians by Meg Regina Rakow
4. A Short History of Laos – The Land in Between by Grant Evans
5. Laos – Keystone of Indochina by Arthur J. Donmen
6. Uppsala Conflict Data Program (November 02, 2011). "Laos". Uppsala University Department of Peace and Conflict Research. สืบค้นเมื่อ 11/11/02. In October 1953, the Franco-Lao Treaty of Amity and Association transferred power.... Check date values in: |accessdate=, |date= (help)