ศรีศักร วัลลิโภดม

ศาสตราจารย์พิเศษ ศรีศักร วัลลิโภดม (เกิด 2 มิถุนายน พ.ศ. 2481) เป็นนักวิชาการด้านโบราณคดีและมานุษยวิทยาชาวไทย เจ้าของ"รางวัลวัฒนธรรมเอเชียฟูกูโอกะ" ประจำปี พ.ศ. 2550 เป็นผู้ทำงานศึกษาค้นคว้าและเรียบเรียงงานวิชาการ ที่เป็นประโยชน์ต่อการศึกษาค้นคว้าทางประวัติศาสตร์โบราณคดีและมานุษยวิทยาไว้อย่างมากมาย และ เป็นบรรณาธิการ"นิตยสารเมืองโบราณ" เป็นเมธีวิจัยอาวุโส สำนักงานสนับสนุนการวิจัย เป็นคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร เป็นที่ปรึกษา"มูลนิธิเล็กประไพ วิริยะพันธุ์"

ศรีศักรในการบรรยายที่แพร่งภูธร 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2553

ศรีศักรสนใจศึกษาแหล่งโบราณคดีในภูมิภาคต่างๆ ของประเทศไทย โดยเฉพาะในพื้นที่ภาคอีสาน สามารถเขียนบทความและบรรยายได้อย่างลึกซึ้งเกี่ยวกับความเป็นมาของชุมชนในแอ่งอารยธรรมแห่งนี้ โดยใช้การแบ่งเขตตามสภาพภูมิศาสตร์ที่สัมพันธ์กับลักษณะทางวัฒนธรรม และยังมีผลงานที่ได้รับการจัดพิมพ์อีกเป็นจำนวนมากเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ โบราณคดี และมานุษยวิทยา

ประวัติ

ศรีศักรเกิดที่กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ. 2481 (83 ปี) เป็นบุตรชายของมานิต วัลลิโภดม อดีตหัวหน้ากองโบราณคดี กรมศิลปากร จบปริญญาตรีสาขาภาษาอังกฤษและฝรั่งเศส คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ใน พ.ศ. 2503^{[โปรดขยายความ]} ได้ทำงานเป็นอาจารย์สอนวิชาประวัติศาสตร์ไทย ที่คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร และได้ไปศึกษาต่อทางมานุษยวิทยาที่มหาวิทยาลัยเวสเทิร์นออสเตรเลีย

วันที่ 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 ได้รับโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งเป็นศาสตราจารย์พิเศษ สาขาวิชามานุษยวิทยา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ตั้งแต่วันที่ 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2551

การทำงาน

พ.ศ. 2514 สอนวิชามานุษยวิทยาที่คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นเวลาสองปี แล้วจึงไปเป็นอาจารย์ประจำภาควิชามานุษยวิทยา คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร

พ.ศ. 2523 ได้รับเชิญไปสอนวิชาโบราณคดีประเทศไทยที่มหาวิทยาลัยคอร์แนล

พ.ศ. 2529 ได้รับเชิญไปร่วมงานค้นคว้าเกี่ยวกับชุมชนโบราณในประเทศไทยและประเทศญี่ปุ่น กับนักวิชาการญี่ปุ่นที่ Centre for Southeast Asian Studies ของมหาวิทยาลัยเกียวโต และได้รับเชิญให้ไปร่วมประชุมและเสนอผลงานในการประชุมระหว่างประเทศที่สหรัฐอเมริกา ออสเตรเลีย ญี่ปุ่น อังกฤษ นิวซีแลนด์ ฟิลิปปินส์ เกาหลีใต้ อินโดนีเซีย ศรีลังกา ฯลฯ

การทำงานในคณะกรรมการปฏิรูปประเทศ

ศรีศักรได้เป็นกรรมการปฏิรูปประเทศภายหลังการชุมนุมของแนวร่วมประชาธิปไตยต่อต้านเผด็จการแห่งชาติ พ.ศ. 2553 ยุติลงในช่วงเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2553 โดยทำหน้าที่ยกร่างแผนปฏิบัติการที่สามารถนำไปปฏิบัติ และแก้ไขปัญหาความอยุติธรรมและความเหลื่อมล้ำที่เกิดขึ้น คณะกรรมการดังกล่าวประกอบด้วยกรรมการ 19 คน ทำงานคู่ขนานไปกับสมัชชาปฏิรูปประเทศ

ผลงานหนังสือ

• โบราณคดีไทยในทศวรรษที่ผ่านมา (2525)
• กรุงศรีอยุธยาของเรา (2527)
• รายงานวิจัย เมืองโบราณในอาณาจักสุโทัย (2532)
• แอ่งอารยธรรมอีสาน:แฉหลักฐานโบราณคดีพลิกโฉมประวัติศาสตร์ไทย (2533)
• สยามประเทศ: ภูมิหลังของประเทศไทยตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์จนถึงสมัยกรุงศรีอยุธยาราชอาณาจักรสยาม (2534)
• จ้วง:พี่น้องเผ่าไทยเก่าแก่ที่สุด (2536)
• เรือนไทย บ้านไทย (2537)
• พระเครื่องในเมืองสยาม (2537)
• สยามประเทศภูมิหลังของประเทศไทยตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์จนถึงสมัยกรุงศรีอยุธยาอาณาจักรสยาม (2539)
• ความหมายของพระบรมธาตุในอารยธรรมสยามประเทศ (2539)
• มองอนาคต: บทวิเคราะห์เพื่อปรับเปลี่ยนทิศทางสังคมไทย นิธิ เอียวศรีวงศ์, ศรีศักร วัลลิโภดม, เอกวิทย์ ณ ถลาง (2538)
• พระที่นั่งสรรเพชรปราสาท (2538)
• ทัศนะนอกรีต: สังคม-วัฒนธรรม ปัจจุบันผันแปร (2543)
• กฎหมายตราสามดวงกับความเชื่อของไทย (2545)
• สังคมสองฝั่งโขงกับอดีตทางวัฒนธรรมที่ต้องลำเลิก (2545)
• อู่อารยยธรรมแหลมทอง คาบสมุทรไทย

(2546)

• ความหมายพระบรมธาตุในอารยธรรมสยามประเทศ (2546)
• ลุ่มนํ้าน่าน: ประวัติศาสตร์โบราณคดี ของ พิษณุโลก "เมืองอกแตก (2546)
• รัฐปัตตานีใน "ศรีวิชัย" เก่าแก่ว่ารัฐสุโขทัยในประวัติศาสตร์ (ประชุมงานค้นคว้าและวิจัยทางวิชาการของ ศรีศักร วัลลิโภดม และคณะ) (2547)
• ประวัติศาสตร์ โบราณคดี เมืองอู่ทอง (2548)
• เหล็ก "โลหปฏิวัติ" เมื่อ 2,500 ปีมาแล้ว: ยุคเหล็กในประเทศไทย : พัฒนาการทางเทคโนโลยีและสังคม (2548)
• การเมือง "อุบายมารยา" แบบ มาคิอาเวลลี (Macchiavelli) ของพระเจ้าปราสาททอง: พระราชกระทู้ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 และคำสนองพระราชกระทู้ของพระยาโบราณราชธานินทร์ (พร เดชะคุปต์)

(2549)

• ไฟใต้ฤๅจะดับ ? (2550)
• เล่าขานตำนานใต้ (2550)
• กับดักสัตว์ไทยประดิษฐ์ ภูมิปัญญาชาวบ้าน กับดักวิถี (2550)
• เขาพระวิหาร:ระเบิดเวลาจากยุคอาณานิคม (2551)
• นครแพร่ จากอดีตมาปัจจุบัน: ภูมินิเวศวัฒนธรรม ระบบความเชื่อ และประวัติศาสตร์ท้องถิ่น (2551)
• พิพิธภัณฑ์และประวัติศาสตร์ท้องถิ่น: กระบวนการเรียนรู้ร่วมกัน (หนังสือชุดพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่น) (2551)
• ความหมายของภูมิวัฒนธรรม: การศึกษาจากภายในและสำนึกของท้องถิ่น (2551)
• เมืองโบราณในอาณาจักรสุโขทัย (2552)
• พัฒนาการทางสังคม-วัฒนธรรมไทย (2552)
• เพื่อแผ่นดินเกิด (2556)
• ผู้นำทางวัฒนธรรม (2556)
• คนไทยไม่มีใครทำร้ายก็ตายเอง (2556)
• ผู้มีบารมีผู้แพ้บารมี (2556)
• ความล้มเหลวในการศึกษาของชาติ (2556)
• เมืองหนองหารหลวง และภูพานมหาวนาสี (2556)
• เรียนรู้จากแผนที่เพื่อรู้จักท้องถิ่น (2557)
• ปฏิบัติการประวัติศาสตร์ท้องถิ่น (2557)
• ประวัติศาสตร์บอกเล่าเพื่อเด็กรักถิ่น (2557)
• สร้างบ้านแปงเมือง (2560)
• ลุ่มน้ำเจ้าพระยา:รากเหง้าแห่งสยามประเทศ (2560)
• พุทธศาสนาและความเชื่อในสังคมไทย (2560)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)

อ้างอิง

1. ชีวประวัติ ศรีศักร วัลลิโภดม^{[ลิงก์เสีย]}
2. "ฐานข้อมูลนักสังคมวิทยาและนักมานุษยวิทยาไทย". db.sac.or.th.
3. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งศาสตราจารย์พิเศษ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 125 (ตอนพิเศษ 102 ง): หน้า 7. 18 มิถุนายน 2551. สืบค้นเมื่อ 25 เมษายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
4. "ฐานข้อมูลนักสังคมวิทยาและนักมานุษยวิทยาไทย". db.sac.or.th.
5. เปิดรายชื่อกรรมการปฏิรูป และ สมัชชาปฏิรูปประเทศ