สมเด็จพระยอดฟ้า
สมเด็จพระยอดฟ้า หรือ สมเด็จพระแก้วฟ้า (ประมาณ พ.ศ. 2079 – 10 มิถุนายน พ.ศ. 2091) เป็นพระมหากษัตริย์ไทยรัชกาลที่ 14 แห่งกรุงศรีอยุธยาจากราชวงศ์สุพรรณภูมิ
สมเด็จพระยอดฟ้า | |
---|---|
พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา | |
ครองราชย์ | พ.ศ. 2089–2091 (2 ปี) |
ก่อนหน้า | สมเด็จพระไชยราชาธิราช |
ถัดไป | ขุนวรวงศาธิราช |
ราชวงศ์ | ราชวงศ์สุพรรณภูมิ |
พระราชบิดา | สมเด็จพระไชยราชาธิราช |
พระราชมารดา | แม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์ |
พระราชสมภพ | ประมาณ พ.ศ. 2079 |
สวรรคต | 10 มิถุนายน พ.ศ. 2091 (ประมาณ 12 พรรษา) |
สมเด็จพระยอดฟ้าเป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระไชยราชาธิราชกับนางพระยาแม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์ เสวยราชย์ตั้งแต่ พ.ศ. 2089 จนถูกสำเร็จโทษ
พระราชกำเนิด
สมเด็จพระยอดฟ้าเสด็จพระราชสมภพประมาณปี พ.ศ. 2079 เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระไชยราชาธิราชกับท้าวศรีสุดาจันทร์ พระสนมเอกฝ่ายซ้าย มีพระอนุชาหนึ่งพระองค์คือพระศรีศิลป์ พระชันษาอ่อนกว่า 6 ปี
การครองราชย์
สมเด็จพระไชยราชาธิราชสวรรคตใน พ.ศ. 2089 พระยอดฟ้าจึงสืบราชสมบัติต่อ เวลานั้น มีพระชนมายุ 11 พรรษา พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) บันทึกว่า "นางพระยาแม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์ผู้เป็นสมเด็จพระชนนีช่วยทำนุบำรุงประคองราชการแผ่นดิน" การเมืองยามนั้นยังวุ่นวาย พระเฑียรราชา เชื้อพระวงศ์ฝ่ายสมเด็จพระไชยราชาธิราช น่าจะเป็นกำลังสำคัญในการประคับประคองราชการแผ่นดินได้ แต่กลับเกรงราชภัย หนีไปผนวชที่วัดราชประดิษฐาน ตำบลท่าทราย ในกรุงศรีอยุธยา ตลอดรัชกาลสมเด็จพระยอดฟ้า
เยเรเมียส ฟาน ฟลีต (Jeremais van Vliet) ว่า สมเด็จพระยอดฟ้าโปรด "ทรงม้าไปตามป่าตามทุ่งและไร่นา ชนช้าง ทรงพระแสง ฝึกหัดขัตติยวิชา" และ "ในรัชกาลของพระองค์บ้านเมืองอุดมสมบูรณ์ทุกแห่งหน มิได้อดอยากแห้งแล้ง" ขณะที่พงศาวดารหลายฉบับของไทยบันทึกเกี่ยวกับนิมิตร้ายหลายประการซึ่งเกิดขึ้นหลังจากที่สมเด็จพระยอดฟ้าเสด็จสู่ราชสมบัติได้ไม่นาน เช่น คราวที่เสด็จออกสนามชนช้าง งาช้างที่ชื่อ "พระยาไฟ" ก็หักออกเป็น 3 ท่อน พอเวลาค่ำ ช้างต้นชื่อ "พระฉัททันต์" ร้องเหมือนเสียงคนร้องไห้ ทั้งได้ยินเสียงร้องออกมาจากประตูไพชยนต์
ในเวลานั้น ท้าวศรีสุดาจันทร์ พระราชมารดาซึ่งสำเร็จราชการ ลักลอบเป็นชู้กับพันบุตรศรีเทพ พนักงานรักษาหอพระข้างหน้า ท้าวศรีสุดาจันทร์จึงมีพระเสาวนีย์ให้พระยาราชภักดีเลื่อนพันบุตรศรีเทพขึ้นเป็นขุนชินราช พนักงานรักษาหอพระข้างใน ครั้นท้าวศรีสุดาจันทร์ทรงครรภ์กับขุนชินราชเห็นว่าจะปิดความไว้ไม่ได้อีกต่อไป จึงคิดอ่านยกขุนชินราชขึ้นเป็นพระเจ้าแผ่นดิน เริ่มด้วยการเลื่อนขุนชินราชเป็นขุนวรวงศาธิราช ให้สิทธิ์ขาดในการเกณฑ์และคุมกำลังคน ปลูกจวนให้อยู่ที่ริมศาลาสารบัญชีใกล้กำแพงวัง ปลูกศาลาขึ้นในวังตรงประตูดินริมต้นหมัน แล้วให้เอาเตียงอันเป็นราชอาสน์ไปตั้งไว้ในศาลานั้นสำหรับให้ขุนวรวงศาธิราชนั่งว่าราชการ ทั้งนี้ เพื่อให้ข้าราชการทั้งหลายยำเกรง พระยามหาเสนา ข้าราชการผู้ใหญ่ เห็นสถานการณ์น่าเป็นห่วง ก็ปรารภกับข้าราชการคนอื่น ๆ พระยามหาเสนาจึงถูกท้าวศรีสุดาจันทร์กำจัด
ครั้นสถานการณ์สุกงอมใน พ.ศ. 2091 ท้าวศรีสุดาจันทร์ก็ทรงเรียกประชุมข้าราชการ ตรัสว่าสมเด็จพระยอดฟ้ายังทรงพระเยาว์นัก เหตุการณ์ทางเหนือก็ยังไม่สงบ มีพระดำริว่า "เราคิดว่า จะให้ขุนวรวงศาธิราชว่าราชการแผ่นดินกว่าราชบุตรเราจะจำเริญวัยขึ้น" ข้าราชการทั้งหลายขัดไม่ได้ก็ยินยอม ท้าวศรีสุดาจันทร์จึงให้เอาราชรถและเครื่องสูงต่าง ๆ ตั้งกระบวนไปรับขุนวรวงศาธิราชเข้ามาราชาภิเษก เมื่อขุนวรวงศาธิราชได้เป็นพระเจ้าแผ่นดินแล้ว ก็ให้เอาสมเด็จพระยอดฟ้าไปสำเร็จโทษที่วัดโคกพระยา ส่วนพระศรีศิลป์ พระอนุชานั้น มีพระชนมายุเพียง 7 พรรษา จึงไว้ชีวิต
จดหมายเหตุโหรว่า สมเด็จพระยอดฟ้าทรงถูกสำเร็จโทษเมื่อวันอาทิตย์ ขึ้น 5 ค่ำ เดือน 8 ปีจอ จ.ศ. 910 ตรงกับวันที่ 10 มิถุนายน พ.ศ. 2091 ทรงอยู่ในราชสมบัติ 2 ปีเศษ สิริพระชนมพรรษา 13 พรรษาเศษ
แต่ในพจนานุกรมไทยฉบับนักเรียน ของสำนักพิมพ์วัฒนาพานิช ฉบับแก้ไข พ.ศ. 2530 ได้กล่าวไว้ว่าพระยอดฟ้าทรงถูกขุนวรวงศาธิราชลอบปลงพระชนม์ด้วยการถอดพระองค์ออกจากราชสมบัติแล้ววางยาพิษจนสวรรคต แล้วขุนวรวงศาธิราชก็เสด็จขึ้นครองราชย์เพียง 42 วัน ขุนวรวงศาธิราชก็ถูกลอบปลงพระชนม์อีก
พงศาวลี
พระตระกูลในสมเด็จพระยอดฟ้า
สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 | ||||||||||||||||
สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ | ||||||||||||||||
พระราชธิดาใน พระมหาธรรมราชาที่ 3 แห่งกรุงสุโขทัย | ||||||||||||||||
สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 2 | ||||||||||||||||
ไม่มีข้อมูล | ||||||||||||||||
สมเด็จพระไชยราชาธิราช | ||||||||||||||||
ไม่มีข้อมูล | ||||||||||||||||
สมเด็จพระยอดฟ้า | ||||||||||||||||
ไม่มีข้อมูล | ||||||||||||||||
แม่อยู่หัวศรีสุดาจันทร์ | ||||||||||||||||
ไม่มีข้อมูล | ||||||||||||||||
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- ↑ นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย, หน้า 97
- ↑ พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) , หน้า 63-7
- ↑ นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย, หน้า 98
- กรมพระยาดำรงราชานุภาพ (2494). ชุมนุมพระนิพนธ์ ภาค 2 (PDF). พระนคร: กรมศิลาปกร. p. 234. Check date values in:
|date=
(help) - ↑ นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย, หน้า 100-101
- บรรณานุกรม
- มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา. นามานุกรมพระมหากษัตริย์ไทย. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา, 2554. 264 หน้า. ISBN 978-616-7308-25-8
- พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม). นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2553. 800 หน้า. ISBN 978-616-7146-08-9
ดูเพิ่ม
ก่อนหน้า | สมเด็จพระยอดฟ้า | ถัดไป | ||
---|---|---|---|---|
สมเด็จพระไชยราชาธิราช ราชวงศ์สุพรรณภูมิ (พ.ศ. 2076–2089) | พระเจ้ากรุงศรีอยุธยา (ราชวงศ์สุพรรณภูมิ (พ.ศ. 2089–2091)) | ขุนวรวงศาธิราช (พ.ศ. 2091) (ประวัติศาสตร์แบบดั้งเดิมถอดจากลำดับกษัตริย์) |