หนังกำพร้า

หนังกำพร้า (อังกฤษ: epidermis) เป็นบริเวณชั้นนอกสุดของผิวหนัง ทำหน้าที่ป้องกันไม่ให้น้ำซึมเข้าหรือออกจากร่างกาย และห่อหุ้มร่างกาย ประกอบด้วยเซลล์เนื้อเยื่อบุผิวประเภทสแตรทิฟายด์ สแควมัส (stratified squamous epithelium) รองรับด้วยเบซัล ลามินา (basal lamina)

ภาพตัดขวางของผิวหนัง

องค์ประกอบ

หนังกำพร้าไม่มีหลอดเลือด แต่ได้รับสารอาหารและถ่ายเทของเสียโดยการแพร่ผ่านหนังแท้ เซลล์องค์ประกอบส่วนใหญ่ของหนังกำพร้าคือ คีราติโนไซต์ (keratinocytes) , เมลาโนไซต์ (melanocytes) , เซลล์แลงเกอร์ฮานส์ (Langerhans cells) และเซลล์เมอร์เคลส์ (Merkels cells)

ชั้น

หนังกำพร้าแบ่งออกเป็นหลายๆ ชั้น โดยเซลล์ถูกแบ่งตัวแบบไมโทซิสจากเซลล์ชั้นในสุด เซลล์ที่สร้างใหม่จะเคลื่อนที่ขึ้นมาเป็นชั้นภายนอก และมีการเปลี่ยนรูปร่างและองค์ประกอบ โดยจะมีการสะสมคีราตินมากขึ้น เมื่อชั้นเซลล์ขึ้นมาจนถึงชั้นบนสุด เรียกว่าชั้น สตราตัม คอร์เนียม (stratum corneum) ชั้นของเซลล์จะหลุดลอกออกเป็นขี้ไคลหรือเรียกว่า desquamate กระบวนการนี้เรียกว่า คีราติไนเซชัน (keratinization) ซึ่งจะเกิดขึ้นภายในระยะเวลา 1 สัปดาห์ ชั้นนอกสุดของหนังกำพร้าประกอบด้วยชั้นเซลล์ที่ตายแล้วถึง 25 - 30 ชั้น

ชั้นย่อย

หนังกำพร้าสามารถแบ่งออกได้เป็นชั้นย่อย 5 ชั้น หรือเรียกว่า สตราตา เรียงจากชั้นนอกสุดไปยังชั่นในสุด

• สตราตัม คอร์เนียม (stratum corneum)
• สตราตัม ลูซิดัม (stratum lucidum)
• สตราตัม แกรนูโลซัม (stratum granulosum)
• สตราตัม สไปโนซัม (stratum spinosum)
• สตราตัม เจอร์มินาติวัม (stratum germinativum; หรือเรียกว่า สตราตัม เบซาเล (stratum basale))

ภาพอื่นๆ

•  

  ภาพตัดขวางของหนังกำพร้า

•  

  ชั้นของผิวหนัง

•  

  ภาพทางเนื้อเยื่อวิทยาของผิวหนังที่เป็นโรค dyshidrotic dermatitis แสดงการเปลี่ยนแปลงของชั้นหนังกำพร้า

•  

  แผนภาพแสดงโครงสร้างภายในของผิวหนังมนุษย์ชั้นนอก

•  

  การแตกแขนงของเส้นเลือดในผิวหนังบริเวณฝ่าเท้า

•  

  ภาพตัดขวางแสดงชั้นของหนังกำพร้า

แหล่งข้อมูลอื่นๆ

• ภาพเนื้อเยื่อจากมหาวิทยาลัยบอสตัน 08422loa (อังกฤษ) - "ระบบห่อหุ้มร่างกาย: ผิวหนังหนา"
• วินิดา บัณฑิต. วิทยาฮิสโต 2: อวัยวะในระบบ. กรุงเทพ: ภาควิชากายวิภาคศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2545. ISBN 974-13-2022-1