หมวกเกราะ (มุทราศาสตร์)

คำปลุกขวัญ ประคองข้าง ประคองข้าง เครื่องยอด แพรประดับ พู่ประดับ หมวกเกราะ จุลมงกุฎ พื้นตรา / ผิวตรา เรขลักษณ์ แบ่ง / เส้นแบ่ง เครื่องหมาย โล่ อิสริยาภรณ์ ฐานรอง คำขวัญ/คติพจน์ องค์ประกอบของตราอาร์ม (ดูรายละเอียดในนิยามของตรา)

หมวกเกราะ หรือ มาลา (อังกฤษ: Helmet หรือ helm) ในมุทราศาสตร์ “หมวกเกราะ” หรือ “มาลา” เป็นองค์ประกอบหนึ่งที่ปรากฏบนตราอาร์มที่ตั้งอยู่เหนือโล่และเป็นฐานสำหรับแพรประดับและเครื่องยอด ลักษณะของหมวกเกราะขึ้นอยู่กับตำแหน่งและฐานะทางสังคมของผู้เป็นเจ้าของตรา ซึ่งวิวัฒนาการกันตลอดมาพร้อมๆ กับการวิวัฒนาการของหมวกเกราะทางทหารตามความเป็นจริง ในบางประเทศโดยเฉพาะในมุทราศาสตร์ของเยอรมันและนอร์ดิค ก็อาจจะใช้หมวกสองหรือสามใบในตราอาร์มเดียวกัน แต่ละใบก็เป็นสัญลักษณ์ของตำแหน่งประมุขของดินแดนนั้น ฉะนั้นหมวกเกราะและเครื่องยอดจึงเป็นสิ่งสำคัญในมุทราศาสตร์ของเยอรมันและนอร์ดิคและจะไม่แยกจากกัน

หมวกที่เปิดกระบังหน้าหรือมีตะแกรงหน้าบริเวณตาจะเป็นหมวกที่ใช้ได้เฉพาะขุนนางผู้มีตำแหน่งสูง ขณะที่ตราของขุนนางผู้ไม่มีตำแหน่งและผู้ดีท้องถิ่น (burgher) จะเป็นหมวกเกราะปิดหน้า แม้ว่าการจัดลำดับการใช้จะมีกฎ แต่ลักษณะของหมวกของแต่ละกลุ่มก็เปลี่ยนไปเรื่อยๆ การวิวัฒนาการของหมวกเกราะในมุทราศาสตร์เป็นไปตามความเปลี่ยนแปลงไปตามการเปลี่ยนแปลงวิธีการรบพุ่งของยุคกลาง การใช้จำนวนซี่ของหมวกเปิดหน้าในการระบุตำแหน่งของเจ้าของตรามิได้ใช้กันจนกระทั่งราวปี ค.ศ. 1615 เมื่อการประลองบนหลังม้าด้วยหอกยาวมาแทนที่ด้วยการใช้พลอง (Mace) จุดประสงค์ก็เพื่อจะทุบเครื่องยอดให้หักจากหมวก หมวกที่ปิดหน้าเกือบทั้งหมดก็เปลี่ยนไปเป็นหมวกที่มีส่วนที่เปิดบริเวณตามากขึ้นเพื่อให้ผู้สวมสามารถมองเห็นได้มากขึ้น โดยมีซี่โลหะหรือตะแกรงป้องกันบริเวณตา เวียนนาจำกัดการใช้หมวกที่มีซี่สำหรับขุนนางและผู้มีความรู้ทางกฎหมายและเทววิทยา ขณะที่หมวกแบบปิดใช้ได้โดยทั่วไป ทิศทางของด้านหน้าของหมวกหรือจำนวนซี่ของตะแกรงก็มีการระบุอย่างละเอียดในคู่มือต่อมา หมวกเกราะของพระมหากษัตริย์ เป็นสีทองหันหน้าตรงเปิดกระบังมียอดเป็นมงกุฎกลายมาเป็นหมวกเกราะที่ใช้โดยพระมหากษัตริย์ของราชอาณาจักรปรัสเซีย สำหรับมุทราศาสตร์ทางศาสนา (ecclesiastical heraldry) สังฆราชและนักบวชจะใช้หมวกนักบวช (mitre) ที่เหมาะแก่ตำแหน่งฐานะแทนที่หมวกเกราะ

ในประวัติศาสตร์หมวกเกราะมิได้เป็นส่วนหนึ่งของสิ่งที่ได้รับเป็นเกียรติ แต่เป็นสิ่งที่ถือว่าเป็นสิทธิที่ได้รับ ฉะนั้นหมวกเกราะที่มีแพรและพู่ประดับจะไม่ถือว่าเป็นการใช้ที่ไม่ถูกต้องแม้แต่ในการใช้ในตราที่ไม่มีเครื่องยอด ถ้าตรามีเครื่องยอดมากกว่าหนึ่ง ในมุทราศาสตร์อังกฤษจะวาดทุกยอดบนหมวกใบเดียว ขณะที่มุทราศาสตร์เยอรมนีที่ปฏิบัติกันมากหลังคริสต์ศตวรรษที่ 16 แต่ละยอดก็จะมีหมวกของตนเอง บนแผ่นดินใหญ่ยุโรปหมวกเกราะหลายใบจะหันเข้าหากัน ถ้าเป็นจำนวนคี่หมวกใบกลางก็จะหันหน้าตรง แต่ในสแกนดิเนเวียหมวกจะหันออกด้านนอก ตราอาร์มของมาร์กราฟคนสุดท้ายของบรานเดนบวร์ก-อันสบาคเป็นโล่ที่แบ่งเป็น 21 แบ่งสี่ที่มีหมวกเกราะ 15 ใบพร้อมเครื่องยอด

แบบหมวก	ตัวอย่าง	ตัวอย่าง	ตัวอย่าง
หมวกเกราะเปิดหน้ามีตะแกรงสำหรับตราของขุนนางผู้มีศักดิ์สูง	ตราแผ่นดินของสหราชอาณาจักร	ตราอาร์มของดยุคแห่งวอลแธม	ตราอาร์มที่มี หมวกเกราะเก้าใบ
หมวกเกราะปิดสำหรับ พ่อค้าหรือผู้ดี	เทศบาลเมือง เมอร์ซีย์ไซด์	หมู่เกาะพิตแคร์น	ตราของวิทยาลัย เสนาธิการทหาร แห่งกองทัพสหรัฐ
หมวกนักบวช สำหรับพระสังฆราช	พระสันตะปาปา เกรกอรีที่ 16	สังฆมณฑลบรโน	จอห์น ปอลที่ 2
หมวก (และโล่ไม่มีตรา) ของนักบวช	คาร์ดินัล Tomášek	เบเนดิกต์ที่ 16 เมื่อเป็นคาร์ดินัล	อัศวินทิวทัน

อ้างอิง

1. Woodcock (1988), p. 202.
2. Fox-Davies (1909), p. 303.
3. Fox-Davies (1909), p. 319.
4. Neubecker (1976), pp. 148, 162.
5. Neubecker (1976), p. 148.
6. Woodcock (1988), p. 75.
7. Fox-Davies (1909), p. 58.
8. Fox-Davies (1909), pp. 322-323.
9. Fox-Davies (1909), p. 323.
10. Neubecker (1976), p. 165.

บรรณานุกรม

• Fox-Davies, Arthur Charles; Graham Johnston (1909, 2004). A Complete Guide to Heraldry. Kessinger Publishing. ISBN 1417906308
• Neubecker, Ottfried (1976). Heraldry: Sources, Symbols and Meaning. Maidenhead, England: McGraw-Hill. ISBN 0070463085
• Woodcock, Thomas; John Martin Robinson (1988). The Oxford Guide to Heraldry. New York: Oxford University Press. ISBN 0192116584

ดูเพิ่ม

• ตราอาร์ม
• นิยามของตรา
• มุทราศาสตร์
• เรขลักษณ์ในมุทราศาสตร์
• เครื่องอิสริยาภรณ์
• สัญลักษณ์

แหล่งข้อมูลอื่น

  วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ หมวกเกราะ