fbpx
วิกิพีเดีย

หม่อมทิพวัน กฤดากร ณ อยุธยา

หม่อมทิพวัน กฤดากร ณ อยุธยา หรือนามเดิม เจ้าทิพวัน ณ เชียงใหม่ (13 มิถุนายน พ.ศ. 2426 — 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2497) นางข้าหลวงในเจ้าดารารัศมี พระราชชายา และอดีตหม่อมในพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช

หม่อมทิพวัน กฤดากร ณ อยุธยา
เกิดเจ้าทิพวัน ณ เชียงใหม่
13 มิถุนายน พ.ศ. 2426
เสียชีวิต27 พฤษภาคม พ.ศ. 2497 (70 ปี)
คู่สมรสพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช
บุตรธิดาหนึ่งคน
บิดามารดาเจ้าเทพดำรงค์รักษาเขต
เจ้าปิมปา ณ เชียงใหม่

ประวัติ

หม่อมทิพวัน เป็นธิดาของเจ้าเทพดำรงค์รักษาเขต เจ้าฟ้าเมืองขุนยวม ผู้รักษาเมืองชายแดนแถบลุ่มแม่น้ำสาละวินสมัยพระเจ้าอินทวิชยานนท์เป็นเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ กับเจ้าปิมปา ณ เชียงใหม่ หลานสาวเจ้าราชบุตร (สุริยฆาต) ณ นครเชียงใหม่ เจ้าราชโอรสองค์ใหญ่ในพระเจ้ากาวิละ

หม่อมทิพวันเสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช ซึ่งได้พบรักกันในขณะที่เจ้าทิพวัน ได้เข้ามาอยู่กับเจ้าดารารัศมี ในพระราชวังดุสิต มีธิดา 1 พระองค์ แต่ถึงแก่อนิจกรรมตั้งแต่คลอด

หลังจากนั้นพระองค์เจ้าบวรเดชได้เสกสมรสกับเจ้าศรีนวล ณ เชียงใหม่ น้องสาวของเจ้าทิพวันเป็นหม่อมคนใหม่ หม่อมทิพวันจึงกลับไปประกอบอาชีพเกษตรกรรมที่ตำบลแม่แฝก อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ต่อมาพระองค์เจ้าบวรเดช ต้องอาญาในฐานความผิดกบฏ และหนีไปอาศัยอยู่ที่ประเทศเวียดนาม จนกระทั่งได้รับพระราชทานอภัยโทษจึงกลับมาตั้งโรงงานพิมพ์ผ้าที่อำเภอหัวหิน ซึ่งหม่อมทิพวันก็ได้เดินทางไปเยี่ยมเยียนด้วย

หม่อมทิพวันถึงแก่กรรมเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม พ.ศ. 2497 สิริรวมอายุ 71 ปี

การปฏิบัติภารกิจ

ด้านการถวายความจงรักภักดี

ในปี พ.ศ. 2452 หม่อมทิพวันได้มีโอกาสสนองพระเดชพระคุณในการถวายพระอภิบาลแด่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว และเจ้านายเล็ก ๆ ที่เสด็จไปทรงศึกษาวิชาอยู่ในยุโรปในเวลานั้นหลายพระองค์ ในฐานะภริยาเอกอัครราชทูต และสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงก็ได้ทรงเมตตาเป็นพิเศษ พระราชทานเครื่องเพชรประดับกายอย่างสมเกียรติ

หม่อมทิพวันได้มีโอกาสรำถวายพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 เมื่อคราวเสด็จประพาสจังหวัดเชียงใหม่ ในปี พ.ศ. 2469 และพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ให้แก่หม่อมทิพวันในครั้งนั้น

ด้านการเกษตร

หม่อมทิพวันได้สร้างเตาบ่มใบยาสูบ ที่บ้านหนองหาร อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ และริเริ่มเพาะปลูกและบ่มใบยาเวอร์ยิเนียเป็นรายแรกในจังหวัดเชียงใหม่ เมื่อปี พ.ศ. 2486

ด้านการศึกษา ศาสนา และสังคม

หม่อมทิพวัน ได้บริจาคที่ดิน 9 ไร่ เพื่อสร้างวัด เมื่อปี พ.ศ. 2482 และได้เป็นประธานสร้างพระวิหาร ในปี พ.ศ. 2490 สำเร็จเมื่อปี พ.ศ. 2494 ใช้ทุนทรัพย์ส่วนตัวในการก่อสร้าง 81,500 บาท ชาวบ้านจึงได้ขนานนามวัดนี้ว่า "วัดทิพวนาราม"

ในปี พ.ศ. 2483 เจ้าทิพวัน ได้มอบที่ดินจำนวน 10 ไร่ เพื่อสร้างโรงเรียนประชาบาลประจำตำบลหนองหาร ซึ่งปัจจุบันคือ โรงเรียนบ้านหนองหาร (ทิพวันอุทิศ)

หม่อมทิพวัน เคยได้รับตำแหน่งนายกสมาคมสตรีศรีล้านนา เมื่อปี พ.ศ. 2496 และเป็นกรรมการสมาคมผู้บ่มเพาะปลูกยาสูบแห่งประเทศไทย

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

อ้างอิง

  1. หนานอินแปง. พระราชชายา เจ้าดารารัศมี. กรุงเทพฯ : บางกอกบุ๊ค, 2546
  2. เจ้าทิพวัน กฤดากร เกษตรกรรายแรกที่ปลูกและบ่มใบยาสูบพันธุ์เวอร์จิเนียในจังหวัดเชียงใหม่
  3. แม่ญิงล้านนา
  4. วัดทิพวนาราม สืบค้นวันที่ 10 ตุลาคม 2555
  5. โรงเรียนบ้านหนองหาร (ทิพวันอุทิศ)จากเว็บไซต์โครงการปลูกปัญญา
  6. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ฝ่ายใน, เล่ม ๒๙ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๙๐๖, ๒๔ พฤศจิกายน ๒๔๕๕
  7. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญฝ่ายหน้า, เล่ม ๔๓ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๙๙๕, ๖ กุมภาพันธ์ ๒๔๖๙

หม, อมท, พว, กฤดากร, อย, ธยา, หร, อนามเด, เจ, าท, พว, เช, ยงใหม, นายน, 2426, พฤษภาคม, 2497, นางข, าหลวงในเจ, าดาราร, ศม, พระราชชายา, และอด, ตหม, อมในพระวรวงศ, เธอ, พระองค, เจ, าบวรเดชเก, ดเจ, าท, พว, เช, ยงใหม, นายน, 2426เส, ยช, ต27, พฤษภาคม, 2497, สมรสพระวรวง. hmxmthiphwn kvdakr n xyuthya hruxnamedim ecathiphwn n echiyngihm 13 mithunayn ph s 2426 27 phvsphakhm ph s 2497 nangkhahlwnginecadararsmi phrarachchaya 1 aelaxdithmxminphrawrwngsethx phraxngkhecabwredchhmxmthiphwn kvdakr n xyuthyaekidecathiphwn n echiyngihm 13 mithunayn ph s 2426esiychiwit27 phvsphakhm ph s 2497 70 pi khusmrsphrawrwngsethx phraxngkhecabwredchbutrthidahnungkhnbidamardaecaethphdarngkhrksaekhtecapimpa n echiyngihm enuxha 1 prawti 2 karptibtipharkic 2 1 dankarthwaykhwamcngrkphkdi 2 2 dankarekstr 2 3 dankarsuksa sasna aelasngkhm 3 ekhruxngrachxisriyaphrn 4 xangxingprawtihmxmthiphwn epnthidakhxngecaethphdarngkhrksaekht ecafaemuxngkhunywm phurksaemuxngchayaednaethblumaemnasalawinsmyphraecaxinthwichyannthepnecaphukhrxngnkhrechiyngihm kbecapimpa n echiyngihm hlansawecarachbutr suriykhat n nkhrechiyngihm ecarachoxrsxngkhihyinphraecakawilahmxmthiphwnesksmrskbphrawrwngsethx phraxngkhecabwredch sungidphbrkkninkhnathiecathiphwn idekhamaxyukbecadararsmi inphrarachwngdusit mithida 1 phraxngkh aetthungaekxnickrrmtngaetkhlxd 2 hlngcaknnphraxngkhecabwredchidesksmrskbecasrinwl n echiyngihm nxngsawkhxngecathiphwnepnhmxmkhnihm hmxmthiphwncungklbipprakxbxachiphekstrkrrmthitablaemaefk xaephxsnthray cnghwdechiyngihm 3 txmaphraxngkhecabwredch txngxayainthankhwamphidkbt aelahniipxasyxyuthipraethsewiydnam cnkrathngidrbphrarachthanxphyothscungklbmatngorngnganphimphphathixaephxhwhin sunghmxmthiphwnkidedinthangipeyiymeyiyndwyhmxmthiphwnthungaekkrrmemuxwnthi 27 phvsphakhm ph s 2497 sirirwmxayu 71 pikarptibtipharkicdankarthwaykhwamcngrkphkdi inpi ph s 2452 hmxmthiphwnidmioxkassnxngphraedchphrakhuninkarthwayphraxphibalaedphrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhw aelaecanayelk thiesdcipthrngsuksawichaxyuinyuorpinewlannhlayphraxngkh inthanaphriyaexkxkhrrachthut aelasmedcphrasriphchrinthrabrmrachininath phrabrmrachchnniphnpihlwngkidthrngemttaepnphiess phrarachthanekhruxngephchrpradbkayxyangsmekiyrtihmxmthiphwnidmioxkasrathwayphrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhw rchkalthi 7 emuxkhrawesdcpraphascnghwdechiyngihm inpi ph s 2469 aelaphrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhwphrarachthanehriyyrtnaphrnihaekhmxmthiphwninkhrngnn 2 dankarekstr hmxmthiphwnidsrangetabmibyasub thibanhnxnghar xaephxsnthray cnghwdechiyngihm aelarierimephaaplukaelabmibyaewxryieniyepnrayaerkincnghwdechiyngihm emuxpi ph s 2486 2 dankarsuksa sasna aelasngkhm hmxmthiphwn idbricakhthidin 9 ir ephuxsrangwd emuxpi ph s 2482 aelaidepnprathansrangphrawihar inpi ph s 2490 saercemuxpi ph s 2494 ichthunthrphyswntwinkarkxsrang 81 500 bath chawbancungidkhnannamwdniwa wdthiphwnaram 4 inpi ph s 2483 ecathiphwn idmxbthidincanwn 10 ir ephuxsrangorngeriynprachabalpracatablhnxnghar sungpccubnkhux orngeriynbanhnxnghar thiphwnxuthis 5 hmxmthiphwn ekhyidrbtaaehnngnayksmakhmstrisrilanna emuxpi ph s 2496 aelaepnkrrmkarsmakhmphubmephaaplukyasubaehngpraethsithy 2 ekhruxngrachxisriyaphrnph s 2455 ekhruxngrachxisriyaphrnculcxmekla chnthi 3 ttiyculcxmekla t c fayin 6 ph s 2469 ehriyyrtnaphrn rchkalthi 7 chnthi 4 p p r 4 7 xangxing hnanxinaepng phrarachchaya ecadararsmi krungethph bangkxkbukh 2546 2 0 2 1 2 2 2 3 ecathiphwn kvdakr ekstrkrrayaerkthiplukaelabmibyasubphnthuewxrcieniyincnghwdechiyngihm aemyinglanna wdthiphwnaram subkhnwnthi 10 tulakhm 2555 orngeriynbanhnxnghar thiphwnxuthis cakewbistokhrngkarplukpyya rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrn fayin elm 29 txnthi 0 ng hna 1906 24 phvscikayn 2455 rachkiccanuebksa phrarachthanekhruxngrachxisriyaphrnaelaehriyyfayhna elm 43 txnthi 0 ng hna 3995 6 kumphaphnth 2469ekhathungcak https th wikipedia org w index php title hmxmthiphwn kvdakr n xyuthya amp oldid 9456712, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม