อำเภอตาพระยา

ตาพระยา เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสระแก้ว เดิมพื้นที่อำเภอเป็นเขตของตำบลโคกสูงทั้งหมด ต่อมาได้แยกตำบลโคกสูงออกเป็นตำบลตาพระยา พ.ศ. 2470 และตั้งเป็นกิ่งอำเภอในปี พ.ศ. 2502 โดยแยกการปกครองออกจากอำเภออรัญประเทศ ภายหลังได้ยกฐานะเป็นอำเภอตาพระยา

อำเภอตาพระยา
อำเภอ
คำขวัญ:  งานประติมากรรมธรรมชาติ แหล่งประวัติศาสตร์โบราณ ตำนานเจ้าพระยาบดินทรเดชา ที่มาของนักสู้ ประตูสู่อีสานใต้ จุดค้าขายชายแดนไทย-เขมร
พิกัดภูมิศาสตร์: 14°0′18″N 102°48′18″E / 14.00500°N 102.80500°E / 14.00500; 102.80500
อักษรไทย	อำเภอตาพระยา
อักษรโรมัน	Amphoe Ta Phraya
จังหวัด	สระแก้ว
พื้นที่
• ทั้งหมด	642.345 ตร.กม. (248.011 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	57,228 คน
• ความหนาแน่น	89.09 คน/ตร.กม. (230.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	27180
รหัสภูมิศาสตร์	2703
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอตาพระยา ถนนธนะวิถี ตำบลตาพระยา อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว 27180
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

ตั้งชื่อจากประวัติการพักทัพของเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ขณะเดินทัพไปรบกับเขมร เดิมตาพระยาขึ้นกับอำเภออรัญประเทศ ต่อมาเมื่อปี พ.ศ. 2502 มีประชากรเพิ่มขึ้น จึงได้แยกเป็นกิ่งอำเภอ โดยมีร้อยโทมนตรี มณีเลิศ เป็นปลัดอำเภอผู้เป็นหัวหน้าประจำกิ่งอำเภอตาพระยา เป็นคนแรก (16 มีนาคม 2502 - 29 ธันวาคม 2503) ยกฐานะเป็นอำเภอตาพระยาเมื่อ พ.ศ. 2506 มีนายประเทือง เวียรศิลป์ เป็นนายอำเภอคนแรก พื้นที่นี้เป็นสมรภูมิรบระหว่างรัฐบาลกับพรรคคอมมิวนิสต์ (ชาวบ้านเรียกทหารป่า) รบกับเขมรแดงที่ทิวเขาพนมมาลัยและตลอดแนวชายแดน

• วันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2470 ยุบตำบลหนองแวง และแยกเอาหมู่บ้านไปรวมขึ้นกับตำบลโคกสูง และรวมหมู่บ้านบางส่วนของตำบลโคกสูงตั้งเป็นตำบลตาพระยา แยกออกจากตำบลโคกสูง
• วันที่ 10 พฤศจิกายน 2502 แยกพื้นที่ตำบลตาพระยา และตำบลโคกสูง จากอำเภออรัญประเทศ มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอตาพระยา และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภออรัญประเทศ
• วันที่ 16 กรกฎาคม 2506 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอตาพระยา อำเภออรัญประเทศ เป็น อำเภอตาพระยา
• วันที่ 7 กรกฎาคม 2507 จัดตั้งสุขาภิบาลตาพระยา ในท้องที่บางส่วนของตำบลตาพระยา
• วันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2511 ตั้งตำบลทัพเสด็จ แยกออกจากตำบลตาพระยา
• วันที่ 26 กรกฎาคม 2520 ตั้งตำบลหนองแวง แยกออกจากตำบลโคกสูง ตั้งตำบลหนองม่วง แยกออกจากตำบลโคกสูง
• วันที่ 23 ตุลาคม 2527 ตั้งตำบลทัพราช แยกออกจากตำบลตาพระยา
• วันที่ 15 กันยายน 2532 ตั้งตำบลทัพไทย แยกออกจากตำบลทัพเสด็จ
• วันที่ 12 กันยายน 2533 ตั้งตำบลโนนหมากมุ่น แยกออกจากตำบลโคกสูง
• วันที่ 27 พฤศจิกายน 2535 ตั้งตำบลโคคลาน แยกออกจากตำบลหนองแวง
• วันที่ 2 กันยายน 2536 แยกพื้นที่อำเภอสระแก้ว อำเภอคลองหาด อำเภอตาพระยา อำเภอวังน้ำเย็น อำเภอวัฒนานคร และอำเภออรัญประเทศ จังหวัดปราจีนบุรี มาตั้งเป็น จังหวัดสระแก้ว และเปลี่ยนชื่ออำเภอสระแก้ว เป็นอำเภอเมืองสระแก้ว
• วันที่ 26 มิถุนายน 2539 แยกพื้นที่ตำบลโคกสูง ตำบลหนองม่วง ตำบลหนองแวง และตำบลโนนหมากมุ่น จากอำเภอตาพระยา ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอโคกสูง และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอตาพระยา
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลตาพระยา เป็นเทศบาลตำบลตาพระยา ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอโคกสูง อำเภอตาพระยา เป็น อำเภอโคกสูง

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอตาพระยาตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือสุดของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอโนนดินแดงและอำเภอละหานทราย (จังหวัดบุรีรัมย์)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับจังหวัดบันทายมีชัย (ประเทศกัมพูชา)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอโคกสูง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอวัฒนานคร

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอตาพระยาแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 5 ตำบล 61 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	ตาพระยา			(Ta Phraya)			17 หมู่บ้าน
2.	ทัพเสด็จ			(Thap Sadet)			12 หมู่บ้าน
3.	ทัพราช			(Thap Rat)			17 หมู่บ้าน
4.	ทัพไทย			(Thap Thai)			12 หมู่บ้าน
5.	โคคลาน			(Kho Khlan)			6 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอตาพระยาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 6 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลตาพระยา ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลตาพระยา
• องค์การบริหารส่วนตำบลตาพระยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตาพระยา (นอกเขตเทศบาลตำบลตาพระยา)
• องค์การบริหารส่วนตำบลทัพเสด็จ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทัพเสด็จทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลทัพราช ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทัพราชทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลทัพไทย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลทัพไทยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโคคลาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคคลานทั้งตำบล

อ้างอิง

1. "ประกาศกระทรวงธรรมการ เรื่อง การใช้พระราชบัญญัติประถมศึกษา พุทธศักราช ๒๔๖๔ สำหรับตำบลหนองแวง อำเภออรัญประเทศ จังหวัดปราจีนบุรี ซึ่งยุบและแบ่งเป็นหมู่บ้านไปรวมกับตำบลโคกสูงและไปรวมตั้งเป็นตำบลตาพระยา ท้องทีอำเภอเดียวกัน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 45 (0 ก): 312. February 12, 1927.
2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งกิ่งอำเภอตาพระยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 76 (105 ง): 2481–2482. November 10, 1959.
3. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอบ่อพลอย อำเภอไทรโยค อำเภอหนองปรือ อำเภอหนองสองห้อง อำเภอประทาย อำเภอห้วยแถลง อำเภอละหานทราย อำเภอกุยบุรี อำเภอตาพระยา อำเภอหนองไผ่ อำเภอนาเชือก อำเภอวัดเพลง อำเภอพนัสนิคม อำเภอภูกระดึง อำเภอปรางค์กู่ อำเภอท่าช้าง อำเภอบ้านด่านลานหอย อำเภอบ้านดุง อำเภอสว่างอารมณ์ และอำเภอกุดชุม พ.ศ. ๒๕๐๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (72 ก): 362–366. July 17, 1963.
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลตาพระยา อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 81 (62 ง): 1820–1821. July 7, 1964.
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 85 (15 ง): 439–441. February 13, 1968.
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 94 (68 ง): 2975–2981. July 26, 1977.
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอวังน้ำเย็น อำเภอสระแก้วและอำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 101 (150 ง): 3949–3955. October 23, 1984.
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบล ในท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (154 ง): (ฉบับพิเศษ) 233-237. September 15, 1989.
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 107 (170 ง): (ฉบับพิเศษ) 15-21. September 12, 1990.
10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดปราจีนบุรี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 109 (151 ง): (ฉบับพิเศษ) 67-70. November 27, 1992.
11. "พระราชบัญญัติตั้งจังหวัดสระแก้ว พ.ศ. ๒๕๓๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 110 (125 ก): (ฉบับพิเศษ) 1-3. September 2, 1993.
12. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอตาพระยา จังหวัดสระแก้ว ตั้งเป็นกิ่งอำเภอโคกสูง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 113 (พิเศษ 18 ง): 29. June 26, 1996.
13. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. February 24, 1999.
14. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอฆ้องชัย...และอำเภอเหล่าเสือโก้ก พ.ศ. ๒๕๕๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (46 ก): 14–21. August 24, 2007.