อำเภอบ้านแพรก

อำเภอบ้านแพรก เป็นอำเภอหนึ่งในสิบหกอำเภอของจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เดิมเป็นเขตท้องที่ของอำเภอมหาราชทั้งหมด ก่อนที่จะขอจัดตั้งเป็นกิ่งอำเภอโดยการปกครองบางส่วนออกจากอำเภอมหาราชในวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2481 และยกฐานะเป็นอำเภอในวันที่ 10 มกราคม 2502 รวมระยะเวลาการเป็นกิ่งอำเภอ 20 ปี

อำเภอบ้านแพรก
อำเภอ
คำขวัญ:  หลวงพ่อเขียว หลวงพ่อขาว หลวงพ่อเภาคู่บ้าน พัดสานคู่เมือง พิพิธภัณฑ์ลือเลื่อง รุ่งเรืองเกษตรกรรม เลิศล้ำหัตถศิลป์ แผ่นดินลิเก
พิกัดภูมิศาสตร์: 14°38′52″N 100°34′57″E / 14.64778°N 100.58250°E / 14.64778; 100.58250
อักษรไทย	อำเภอบ้านแพรก
อักษรโรมัน	Amphoe Ban Phraek
จังหวัด	พระนครศรีอยุธยา
พื้นที่
• ทั้งหมด	39.1 ตร.กม. (15.1 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	8,856 คน
• ความหนาแน่น	226.50 คน/ตร.กม. (586.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	13240
รหัสภูมิศาสตร์	1416
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอบ้านแพรก เลขที่ 333 หมู่ที่ 3 ตำบลบ้านแพรก อำเภอบ้านแพรก จังหวัดพระนครศรีอยุธยา 13240
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

อำเภอบ้านแพรก คำว่า "แพรก" มีความหมายตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2493 ว่า ชื่อเรียกหญ้าชนิดหนึ่ง ต้นเป็นฝอย ใช้เป็นเครื่องสักการะห้า และอีกนัยหนึ่งคือทางแยกของน้ำ มีที่มาของชื่อจากทางแยกของแม่น้ำที่เปลี่ยนทางเดินคือแม่น้ำลพบุรีสายเก่ากับคลองตาเมฆ เรื่องเล่าว่าตาเมฆเป็นชาวสุพรรณบุรี มารับราชการในกรุงศรีอยุธยาพร้อมกับบิดามีหน้าที่ดูแลช้างหลวง ตาเมฆได้นำโขลงช้างมามาพักเลี้ยงอยู่ริมแม่น้ำลพบุรี โขลงช้างเดินขึ้นลงในแม่น้ำลพบุรีเกิดเป็นลำรางกลายเป็นคลอง จึงได้ชื่อว่า "คลองตาเมฆ"

• วันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2481 ได้แยกพื้นที่ตำบลบ้านแพรก ตำบลคลองน้อย ตำบลโพลาว และตำบลสำพะเนียง จากอำเภอมหาราช ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอบ้านแพรก ขึ้นกับอำเภอมหาราช
• วันที่ 30 กรกฎาคม 2483 เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลโพลาว กิ่งอำเภอบ้านแพรก อำเภอมหาราช เป็น ตำบลบ้านโพ
• วันที่ 28 พฤศจิกายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านแพรก ในท้องที่บางส่วนของตำบลบ้านแพรก
• วันที่ 1 มีนาคม 2501 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลคลองน้อย ในท้องที่ตำบลคลองน้อย กิ่งอำเภอบ้านแพรก อำเภอมหาราช
• วันที่ 10 มกราคม 2502 ยกฐานะกิ่งอำเภอบ้านแพรก อำเภอมหาราช เป็น อำเภอบ้านแพรก
• วันที่ 14 สิงหาคม 2505 ตั้งตำบลสองห้อง แยกออกจากตำบลคลองน้อย
• วันที่ 17 สิงหาคม 2514 ตั้งตำบลบ้านใหม่ แยกออกจากตำบลบ้านแพรก
• วันที่ 24 สิงหาคม 2516 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลคลองน้อย อำเภอบ้านแพรก เป็นสภาตำบลคลองน้อย
• วันที่ 25 ธันวาคม 2539 ยกฐานะสภาตำบลสำพะเนียง สภาตำบลคลองน้อย เป็นองค์การบริหารส่วนตำบลสำพะเนียง และองค์การบริหารส่วนตำบลคลองน้อย ตามลำดับ
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลบ้านแพรก เป็นเทศบาลตำบลบ้านแพรก ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 1 กรกฎาคม 2547 ยุบสภาตำบลบ้านแพรก กับสภาตำบลบ้านใหม่ รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลสำพะเนียง และยุบสภาตำบลสองห้อง รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลคลองน้อย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอบ้านแพรกตั้งอยู่ทางเหนือสุดของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเมืองลพบุรี (จังหวัดลพบุรี)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอดอนพุด (จังหวัดสระบุรี)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอมหาราช
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอไชโย (จังหวัดอ่างทอง)

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอบ้านแพรกแบ่งเขตการปกครองย่อยเป็น 5 ตำบล 27 หมู่บ้าน ได้แก่

1.

บ้านแพรก

(Ban Phraek)

05 หมู่บ้าน

5.

สองห้อง

(Song Hong)

5 หมู่บ้าน

2.

บ้านใหม่

(Ban Mai)

05 หมู่บ้าน

3.

สำพะเนียง

(Sam Phaniang)

06 หมู่บ้าน

4.

คลองน้อย

(Khlong Noi)

06 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอบ้านแพรกประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 3 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลบ้านแพรก ครอบคลุมพื้นที่หมู่ที่ 1, 2 (บางส่วน), 3 (บางส่วน), 4 (บางส่วน) ตำบลบ้านแพรก และหมู่ที่ 1 (บางส่วน), 2 (บางส่วน) ตำบลสำพะเนียง
• องค์การบริหารส่วนตำบลสำพะเนียง ครอบคลุมพื้นที่หมู่ที่ 2 (บางส่วน), 3 (บางส่วน), 4 (บางส่วน), หมู่ที่ 5 ตำบลบ้านแพรก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านแพรก) ตำบลบ้านใหม่ทั้งตำบล และหมู่ที่ 1 (บางส่วน), 2 (บางส่วน), หมู่ที่ 3-6 ตำบลสำพะเนียง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านแพรก)
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองน้อย และตำบลสองห้องทั้งตำบล

อ้างอิง

1. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งกิ่งอำเภอบ้านแพรก ขึ้นอำเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3879. February 20, 1938.
2. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอชุมพวง อำเภอเชียงยืน อำเภอแก้งคร้อ อำเภอสำโรงทาบ อำเภอคอนสาร อำเภอเซกา อำเภอทุ่งเสลี่ยม อำเภอบ้านด่าน อำเภอขนอม อำเภอบ้านแพรก อำเภอกระทู้ และอำเภอคลองใหญ่ พ.ศ. ๒๕๐๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 76 (113 ก): (ฉบับพิเศษ) 8-11. January 10, 1959.
3. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามอำเภอและตำบลบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๓" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 57 (0 ก): 263–267. July 30, 1940.
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านแพรก กิ่งอำเภอบ้านแพรก อำเภอมหาราช จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (99 ง): (ฉบับพิเศษ) 45-46. November 28, 1956.
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล [จำนวน ๕๙ แห่ง]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 75 (18 ง): (ฉบับพิเศษ) 2-6. March 1, 1958.
6. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบ้านแพรก จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 79 (73 ง): 1744–1746. August 14, 1961.
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอบ้านแพรก จังหวัดพระนครศรีอยุธยา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (87 ง): 2212–2214. August 17, 1971.
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การจัดตั้งสภาตำบลตามประกาศคณะปฏิวัติ ฉบับที่ ๓๒๖ ลงวันที่ ๑๓ ธันวาคม ๒๕๑๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 90 (108 ง): (ฉบับพิเศษ) 1-72. August 24, 1973.
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบล" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 113 (9 ง): 5–219. January 30, 1996.
10. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. February 24, 1999.
11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมสภาตำบลกับองค์การบริหารส่วนตำบล" (PDF). July 1, 2004: 1–3. Cite journal requires |journal= (help)

แหล่งข้อมูลอื่น

• ข้อมูลตำบลในจังหวัดพระนครศรีอยุธยาจากเว็บไซต์ ThaiTambon.com
• อยุธยา