อำเภอวิเศษชัยชาญ

สำหรับเมืองวิเศษไชยชาญ ดูที่ จังหวัดอ่างทอง

อำเภอวิเศษชัยชาญ เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดอ่างทอง เดิมชื่อ อำเภอวิเศษไชยชาญ และก่อนหน้านั้น ชื่อ อำเภอไผ่จำศีล

อำเภอวิเศษชัยชาญ
อำเภอ
คำขวัญ:  ขนมไทยขึ้นชื่อ เลื่องลือวีรไทย หลวงพ่อใหญ่วัดสี่ร้อย แม่น้ำน้อยเกษตรกรรม จิตรกรรมฝาผนัง โด่งดังเซรามิก
พิกัดภูมิศาสตร์: 14°35′42″N 100°20′18″E / 14.59500°N 100.33833°E / 14.59500; 100.33833
อักษรไทย	อำเภอวิเศษชัยชาญ
อักษรโรมัน	Amphoe Wiset Chai Chan
จังหวัด	อ่างทอง
พื้นที่
• ทั้งหมด	224.702 ตร.กม. (86.758 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	64,655 คน
• ความหนาแน่น	287.74 คน/ตร.กม. (745.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	14110
รหัสภูมิศาสตร์	1506
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอวิเศษชัยชาญ ถนนโพธิ์พระยา-ท่าเรือ ตำบลศาลเจ้าโรงทอง อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง 14110
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติศาสตร์

เมืองวิเศษไชยชาญ นี้สันนิษฐานว่าตั้งขึ้นราว พ.ศ. 2122–2127 โดยในพระราชพงศาวดารได้กล่าวถึงชื่อเมืองนี้เป็นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2127 ในแผ่นดินสมเด็จพระมหาธรรมราชา ครั้งนั้นสมเด็จพระนเรศวรมหาราชและสมเด็จพระเอกาทศรถเสด็จยาตราทัพขึ้นไปประชุมพลที่ป่าโมก แขวงเมืองวิเศษไชยชาญ เพื่อรับศึกพระยาพะสิมที่เมืองสุพรรณบุรี และกล่าวถึงอีกตอนในสงครามคราวเดียวกัน เมื่อทัพกรุงศรีอยุธยาตีกองทัพพระยาพะสิมแตกพ่ายไปแล้ว ทั้งสองพระองค์เสด็จยกกองทัพไปตั้งอยู่ที่บ้านชะไว แขวงเมืองวิเศษไชยชาญ เพื่อสกัดทัพพระเจ้าเชียงใหม่ที่จะยกลงมาจากทางเหนือ

ที่ตั้งของเมืองวิเศษไชยชาญในสมัยนั้นอยู่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน้อย มีโคกใหญ่ที่ชาวบ้านเรียกว่า "บ้านจวน" ซึ่งเข้าใจว่าคงเป็นที่ตั้งของจวนผู้ว่าราชการเมือง อยู่ใกล้วัดขุมทอง ตำบลไผ่จำศีลในปัจจุบัน ต่อมาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ แม่น้ำน้อยตื้นเขินเป็นตอน ๆ การเดินทางทางเรือไม่สะดวก ทางราชการจึงย้ายมืองวิเศษไชยชาญไปตั้งที่ตำบลบางแก้ว ริมแม่น้ำเจ้าพระยา (ที่ตั้งศาลากลางจังหวัดอ่างทองในปัจจุบัน) พร้อมเปลี่ยนชื่อเรียกว่า "เมืองอ่างทอง" ส่วนแขวงเมืองวิเศษไชยชาญถูกลดฐานะเป็นอำเภอ เรียกว่า อำเภอไผ่จำศีล ขึ้นอยู่ในความปกครองของเมืองอ่างทองตั้งแต่ปี พ.ศ. 2439 โดยตั้งที่ว่าการอำเภอทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำน้อย หมู่ที่ 3 ตำบลไผ่จำศีล

จนกระทั่งปี พ.ศ. 2451 รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้ามีพระบรมราชานุญาต ให้เปลี่ยนชื่ออำเภอไผ่จำศีล เป็น อำเภอวิเศษไชยชาญ และปรากฏหลักฐานเกี่ยวกับการให้ใช้ชื่อ "อำเภอวิเศษไชยชาญ" ในหนังสือราชกิจจานุเบกษา 2 ครั้ง, และราชการก็ใช้ชื่อ อำเภอวิเศษไชยชาญ หลังจากนั้นเมื่อวันที่ 23 มิถุนายน 2510 ทางราชการได้กำหนดการเขียนชื่อจังหวัด อำเภอ และกิ่งอำเภอ เพื่อให้เขียนเป็นแบบเดียวกัน โดยได้เปลี่ยนการสะกดเป็น "อำเภอวิเศษชัยชาญ" อย่างเป็นทางการ

เมื่อปี พ.ศ. 2522 กรมการปกครอง ได้มีคำสั่งย้ายที่ว่าการอำเภอวิเศษชัยชาญไปตั้งอยู่ริมถนนโพธิ์พระยา-ท่าเรือ หมู่ที่ 7 ตำบลศาลเจ้าโรงทอง ซึ่งเป็นที่ตั้งที่ว่าการอำเภอหลังปัจจุบัน

• วันที่ 18 ตุลาคม 2451 เปลี่ยนชื่ออำเภอไผ่จำศีล จังหวัดอ่างทอง เป็น อำเภอวิเศษไชยชาญ
• วันที่ 9 สิงหาคม 2479 โอนพื้นที่ตำบลศาลาดิน และตำบลม่วงเตี้ย อำเภอโพธิ์ทอง มาขึ้นกับอำเภอวิเศษไชยชาญ
• วันที่ 1 เมษายน 2480 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดอ่างทอง และจังหวัดสุพรรณบุรี โดยโอนพื้นที่ตำบลดอนปรู อำเภอวิเศษไชยชาญ จังหวัดอ่างทอง ไปขึ้นกับอำเภอศรีประจันต์ จังหวัดสุพรรณบุรี
• วันที่ 16 มกราคม 2481 ยุบตำบลไผ่ดำ อำเภอป่าโมก และโอนท้องที่ที่ยุบมาขึ้นกับตำบลบางจัก อำเภอวิเศษไชยชาญ
• วันที่ 26 ธันวาคม 2481 เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอป่าโมก และอำเภอวิเศษไชยชาญ โดยโอนพื้นที่ตำบลไผ่ดำ อำเภอป่าโมก มาขึ้นกับ อำเภอวิเศษไชยชาญ และเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอวิเศษไชยชาญ (1,2,3,4,5,6,7,8) จังหวัดอ่างทอง
  • (1) รวมตำบลโพธิ์เขียว เข้ากับตำบลศาลเจ้าโรงทอง และขนานนามว่า ตำบลศาลเจ้าโรงทอง
  • (2) รวมตำบลศาลาดิน เข้ากับตำบลม่วงเตี้ย และขนานนามว่า ตำบลม่วงเตี้ย
  • (3) รวมตำบลตลาดใหม่ เข้ากับตำบลห้วยคันแหลน และขนานนามว่า ตำบลห้วยคันแหลน
  • (4) โอนพื้นที่หมู่ 13 (ในขณะนั้น) ของตำบลสามโก้ ไปขึ้นกับตำบลยี่ล้น
  • (5) โอนพื้นที่หมู่ 6 (ในขณะนั้น) ของตำบลยี่ล้น ไปขึ้นกับตำบลอบทม
  • (6) โอนพื้นที่หมู่ 7 (ในขณะนั้น) ของตำบลอบทม ไปขึ้นกับตำบลสาวร้องไห้
  • (7) โอนพื้นที่หมู่ 8 (ในขณะนั้น) ของตำบลสาวร้องไห้ ไปขึ้นกับตำบลไผ่วง
  • (8) โอนพื้นที่หมู่ 8 (ในขณะนั้น) ของตำบลบางจัก ไปขึ้นกับตำบลหลักแก้ว
• วันที่ 17 กันยายน 2498 จัดตั้งสุขาภิบาลศาลเจ้าโรงทอง ในท้องที่บางส่วนของตำบลไผ่จำศีล และตำบลศาลเจ้าโรงทอง
• วันที่ 2 ตุลาคม 2505 แยกพื้นที่ตำบลอบทม และตำบลสามโก้ อำเภอวิเศษไชยชาญ ไปตั้งเป็น กิ่งอำเภอสามโก้ ขึ้นกับอำเภอวิเศษไชยชาญ
• วันที่ 21 พฤษภาคม 2506 โอนพื้นที่หมู่ 1,2 (ในขณะนั้น) ของตำบลอบทม กิ่งอำเภอสามโก้ อำเภอวิเศษไชยชาญ ไปขึ้นกับตำบลยี่ล้น อำเภอวิเศษไชยชาญ
• วันที่ 27 กรกฎาคม 2508 ยกฐานะกิ่งอำเภอสามโก้ อำเภอวิเศษไชยชาญ เป็น อำเภอสามโก้
• วันที่ 30 พฤศจิกายน 2508 จัดตั้งสุขาภิบาลบางจัก ในท้องที่บางส่วนของตำบลสี่ร้อย ตำบลหัวตะพาน ตำบลคลองขนาก และตำบลบางจัก
• วันที่ 17 ตุลาคม 2515 ตั้งตำบลไผ่ดำพัฒนา แยกออกจากตำบลหัวตะพาน และตำบลบางจัก
• วันที่ 20 กรกฎาคม 2525 ตั้งตำบลตลาดใหม่ แยกออกจากตำบลห้วยคันแหลน
• วันที่ 10 กรกฎาคม 2533 โอนพื้นที่หมู่ 2 บ้านท้ายลาด (ในขณะนั้น) ของตำบลไผ่ดำพัฒนา ไปตั้งเป็นหมู่ 7 ของตำบลหัวตะพาน และกำหนดเขตให้ตำบลไผ่ดำพัฒนามีการปกครอง 7 หมู่บ้าน ส่วนตำบลหัวตะพานกำหนดเขตให้มีการปกครอง 7 หมู่บ้าน
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลศาลเจ้าโรงทอง และสุขาภิบาลบางจัก เป็นเทศบาลตำบลศาลเจ้าโรงทอง และเทศบาลตำบลบางจัก ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 1 กรกฎาคม 2547 ยุบองค์การบริหารส่วนตำบลสี่ร้อย รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลท่าช้าง
• วันที่ 17 ธันวาคม 2553 เปลี่ยนแปลงชื่อเทศบาลตำบลศาลเจ้าโรงทอง อำเภอวิเศษชัยชาญ เป็น เทศบาลตำบลวิเศษไชยชาญ

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอวิเศษชัยชาญตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอสามโก้และอำเภอโพธิ์ทอง
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเมืองอ่างทอง อำเภอป่าโมก
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอผักไห่ (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองสุพรรณบุรีและอำเภอศรีประจันต์ (จังหวัดสุพรรณบุรี)

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอวิเศษชัยชาญแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 15 ตำบล 126 หมู่บ้าน

1.	ไผ่จำศีล		(Phai Cham Sin)	8 หมู่บ้าน		9.	คลองขนาก		(Khlong Khanak)	9 หมู่บ้าน
2.	ศาลเจ้าโรงทอง		(San Chao Rong Thong)	12 หมู่บ้าน		10.	ไผ่วง		(Phai Wong)	7 หมู่บ้าน
3.	ไผ่ดำพัฒนา		(Phai Dam Phatthana)	8 หมู่บ้าน		11.	สี่ร้อย		(Si Roi)	7 หมู่บ้าน
4.	สาวร้องไห้		(Sao Rong Hai)	8 หมู่บ้าน		12.	ม่วงเตี้ย		(Muang Tia)	12 หมู่บ้าน
5.	ท่าช้าง		(Tha Chang)	6 หมู่บ้าน		13.	หัวตะพาน		(Hua Taphan)	7 หมู่บ้าน
6.	ยี่ล้น		(Yi Lon)	9 หมู่บ้าน		14.	หลักแก้ว		(Lak Kaeo)	8 หมู่บ้าน
7.	บางจัก		(Bang Chak)	14 หมู่บ้าน		15.	ตลาดใหม่		(Talat Mai)	5 หมู่บ้าน
8.	ห้วยคันแหลน		(Huai Khan Laen)	6 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอวิเศษชัยชาญประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 16 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลวิเศษไชยชาญ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลไผ่จำศีล และบางส่วนของตำบลศาลเจ้าโรงทอง
• เทศบาลตำบลบางจัก ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบางจัก บางส่วนของตำบลคลองขนาก บางส่วนของตำบลหัวตะพาน และบางส่วนของตำบลสี่ร้อย
• เทศบาลตำบลห้วยคันแหลน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยคันแหลนทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลท่าช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าช้างทั้งตำบล และตำบลสี่ร้อย (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบางจัก)
• เทศบาลตำบลไผ่ดำพัฒนา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไผ่ดำพัฒนาทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลสาวร้องไห้ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสาวร้องไห้ทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลม่วงเตี้ย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลม่วงเตี้ยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลไผ่จำศีล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไผ่จำศีล (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลวิเศษไชยชาญ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลศาลเจ้าโรงทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศาลเจ้าโรงทอง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลวิเศษไชยชาญ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลยี่ล้น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยี่ล้นทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางจัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางจัก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบางจัก)
• องค์การบริหารส่วนตำบลคลองขนาก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลคลองขนาก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบางจัก)
• องค์การบริหารส่วนตำบลไผ่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไผ่วงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหัวตะพาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหัวตะพาน (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบางจัก)
• องค์การบริหารส่วนตำบลหลักแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหลักแก้วทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลตลาดใหม่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตลาดใหม่ทั้งตำบล

สภาพภูมิอากาศ

มีลักษณะเป็นแบบมรสุม 3 ฤดู คือ ฤดูร้อน ฤดูฝน และฤดูหนาว

ทรัพยากรธรรมชาติ

แหล่งน้ำที่สำคัญ ได้แก่ แม่น้ำน้อย และคลองขุน

เศรษฐกิจ

ประชาชนในพื้นที่อำเภอวิเศษชัยชาญส่วนใหญ่ประกอบอาชีพ ทำนา ทำสวน ทำไร่ ผลผลิตทางการเกษตรที่สำคัญ คือ ข้าว มะม่วง และผักสวนครัว และมีอาชีพเสริม ได้แก่ เลี้ยงสัตว์ จักสาน

อำเภอวิเศษชัยชาญ มีสาขาของธนาคารพาณิชย์ จำนวน 6 แห่ง ได้แก่

• ธนาคารกรุงไทย จำกัด (มหาชน)
• ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร
• ธนาคารออมสิน
• ธนาคารกรุงเทพ
• ธนาคารธนชาต
• ธนาคารกสิกรไทย

สถานศึกษา

• โรงเรียนชุมชนวัดวิเศษชัยชาญ
• โรงเรียนวิเศษไชยชาญ "ตันติวิทยาภูมิ"
• โรงเรียนอนุบาลวัดนางใน(ละเอียดอุปถัมภ์)
• โรงเรียนไผ่วงวิทยา
• โรงเรียนวิเศษชัยชาญวิทยาคม
• โรงเรียนอมราวิทยาภูมิ
• โรงเรียนวัดวันอุทิศ
• โรงเรียนวัดยางมณี
• โรงเรียนวัดห้วยคันแหลน
• โรงเรียนวัดห้วยโรง
• โรงเรียนวัดตลาดใหม่

• โรงเรียนวัดหลักแก้ว
• โรงเรียนสนิทวิทยา
• โรงเรียนราษฎร์นิยมวิทยา
• โรงเรียนวัดขุมทอง
• โรงเรียนวัดอบทม
• วิทยาลัยการอาชีพวิเศษชัยชาญ

สถานที่ท่องเที่ยว

• วัดเขียน เป็นวัดเก่าแก่วัดหนึ่ง อยู่ที่หมู่ที่ 8 ตำบลศาลเจ้าโรงทอง ห่างจากตัวจังหวัด 12 กิโลเมตร ภายในพระอุโบสถมีภาพเขียนฝาผนังที่งดงาม สันนิษฐานว่าเป็นฝีมือช่างสกุลเมืองวิเศษชัยชาญสมัยอยุธยาตอนปลาย ลักษณะภาพคล้ายกับภาพเขียนที่พระอุโบสถวัดเกาะและวัดใหญ่สุวรรณาราม จังหวัดเพชรบุรี ซึ่งอยู่ในยุคเดียวกัน
• วัดม่วง ตั้งอยู่หมู่ที่ 6 ตำบลหัวตะพาน ระยะทางจากตัวจังหวัดถึงวัดม่วงประมาณ 8 กิโลเมตร ใช้เส้นทางสายอ่างทอง-สุพรรณบุรี วัดจะอยู่ทางซ้ายมือ เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธมหานวมินทร์ศากยมุนีศรีวิเศษชัยชาญ พระพุทธรูปที่ใหญ่ที่สุดในโลก และยังมีพระอุโบสถล้อมรอบด้วยกลีบบัวที่ใหญ่ที่สุดในโลก ภายในมีรูปปั้นเกจิอาจารย์ชื่อดังทั่วประเทศ มีแดนเทพเจ้าไทย แดนนรก แดนสวรรค์ และแดนเทพเจ้าจีน ซึ่งมีรูปปั้นเจ้าแม่กวนอิมขนาดใหญ่ มีรูปปั้นแสดงเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์เกี่ยวกับสงครามไทย-พม่าที่เมืองวิเศษชัยชาญ และสามารถซื้อผลิตภัณฑ์ของดีเมืองอ่างทองได้ด้วย
• อนุสาวรีย์นายดอกนายทองแก้ว ประดิษฐานอยู่ที่หน้าโรงเรียนชุมชนวัดวิเศษชัยชาญ บ้านมะขาม หมู่ที่ 2 ตำบลไผ่จำศีล ระหว่างกิโลเมตรที่ 26-27 ตามเส้นทางสายศรีประจันต์-วิเศษชัยชาญ เป็นอนุสรณ์สถานที่ชาววิเศษชัยชาญและชาวอ่างทองร่วมกันสร้างเพื่อรำลึกถึงคุณงามความดีของวีรบุรุษแห่งบ้านโพธิ์ทะเล ทั้งสองท่านที่ได้สละชีวิต เป็นชาติพลีในการสู้รบกับพม่าที่ค่ายบางระจันอย่างกล้าหาญ เมื่อปี พ.ศ. 2309 สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดอนุสาวรีย์เมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2520

อ้างอิง

1. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย [เรื่อง ให้เปลี่ยนชื่ออำเภอไผ่จำศีลเป็นอำเภอวิเศษไชยชาญ]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 25 (0 ง): 817. 18 ตุลาคม 2451. Check date values in: |date= (help)
2. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ เล่ม 34 หน้า 65 วันที่ 29 เมษายน 2460
3. "ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง การเขียนชื่อจังหวัด อำเภอและกิ่งอำเภอ เป็นอักษรโรมัน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 84 (56 ง): (ฉบับพิเศษ) 1. 23 มิถุนายน 2510. Check date values in: |date= (help)
4. "ประกาศราชบัณฑิตยสถาน เรื่อง การเขียนชื่อจังหวัด อำเภอ และกิ่งอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 84 (56 ง): (ฉบับพิเศษ) 2-35. 23 มิถุนายน 2510. Check date values in: |date= (help)
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอในจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 53 (0 ง): 951. 9 สิงหาคม 2479. Check date values in: |date= (help)
6. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัด พุทธศักราช ๒๔๗๙" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 54 (0 ก): 40–54. 1 เมษายน 2480. Check date values in: |date= (help)
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอในจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3394–3395. 16 มกราคม 2481. Check date values in: |date= (help)
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3239–3241. 26 ธันวาคม 2481. Check date values in: |date= (help)
9. "แก้คำผิด ราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๕๕ ตอนที่ ๖๑ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดอ่างทอง หน้า ๓๒๔๐" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 4207. 13 มีนาคม 2481. Check date values in: |date= (help)
10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลศาลเจ้าโรงทอง อำเภอวิเศษไชยชาญ จังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 72 (74 ง): (ฉบับพิเศษ) 16-17. 17 กันยายน 2498. Check date values in: |date= (help)
11. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 79 (90 ง): 2097–2098. 2 ตุลาคม 2505. Check date values in: |date= (help)
12. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอวิเศษไชยชาญ จังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 80 (49 ง): 1400–1402. 21 พฤษภาคม 2506. Check date values in: |date= (help)
13. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอศรีสวัสดิ์ อำเภอสังขละบุรี อำเภอท่าคันโท อำเภอดอกคำใต้ อำเภอแม่ใจ อำเภอจุน อำเภอขามทะเลสอ อำเภอไพศาลี อำเภอท่าวังผา อำเภอบ้านกรวด อำเภอเด่นชัย อำเภอปทุมรัตน์ อำเภอกะเปอร์ อำเภออากาศอำนวย อำเภอดอนเจดีย์ อำเภอจอมพระ และอำเภอสามโก้ พ.ศ. ๒๕๐๘" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (59 ก): 565–569. 27 กรกฎาคม 2508. Check date values in: |date= (help)
14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบางจัก อำเภอวิเศษไชยชาญ จังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (103 ง): 2958–2959. 30 พฤศจิกายน 2508. Check date values in: |date= (help)
15. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (155 ง): 2602–2607. 17 ตุลาคม 2515. Check date values in: |date= (help)
16. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 99 (99 ง): 2923–2926. 20 กรกฎาคม 2525. Check date values in: |date= (help)
17. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 107 (119 ง): 5357–5362. 10 กรกฎาคม 2533. Check date values in: |date= (help)
18. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. 24 กุมภาพันธ์ 2542. Check date values in: |date= (help)
19. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง รวมองค์การบริหารส่วนตำบลกับองค์การบริหารส่วนตำบล" (PDF). 1 กรกฎาคม 2547: 1–2. Cite journal requires |journal= (help); Check date values in: |date= (help)
20. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่อเทศบาลตำบลศาลเจ้าโรงทอง อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง เป็นเทศบาลตำบลวิเศษไชยชาญ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 127 (ตอนพิเศษ 145 ง): 45. 17 ธันวาคม 2553. Check date values in: |date= (help)

ดูเพิ่ม

• สถานที่ท่องเที่ยวและที่พักในจังหวัดอ่างทอง

แหล่งข้อมูลอื่น

• www.amphoe.com