เขตตลิ่งชัน

ตลิ่งชัน เป็นหนึ่งในห้าสิบเขตของกรุงเทพมหานคร เป็นพื้นที่รอบนอกทางตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยาซึ่งเรียกว่า "ฝั่งธนบุรี" สภาพโดยทั่วไปเป็นเขตอนุรักษ์ชนบทและเกษตรกรรมผสมผสานแหล่งที่อยู่อาศัยหนาแน่นน้อย แต่ปัจจุบัน พื้นที่เกษตรกรรมกำลังลดลงไปมากจากการสร้างพื้นที่อยู่อาศัยเพื่อรองรับการขยายตัวของเมืองและการสร้างเส้นทางคมนาคม

เขตตลิ่งชัน
เขต
คำขวัญ:  คู่ขนานลอยฟ้า พาสู่ตลิ่งชัน เขตขัณฑ์ไม้งาม ตลาดน้ำขึ้นชื่อ เลื่องลือประเพณีชักพระ
พิกัดภูมิศาสตร์: 13°46′37″N 100°27′24″E / 13.77694°N 100.45667°E / 13.77694; 100.45667
อักษรไทย	เขตตลิ่งชัน
อักษรโรมัน	Khet Taling Chan
พื้นที่
• ทั้งหมด	29.479 ตร.กม. (11.382 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	103,617 คน
• ความหนาแน่น	3,514.94 คน/ตร.กม. (9,103.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	10170
รหัสภูมิศาสตร์	1019
ที่อยู่ สำนักงาน	เลขที่ 333 ถนนชักพระ แขวงคลองชักพระ เขตตลิ่งชัน กรุงเทพมหานคร 10170
เว็บไซต์	www.bangkok.go.th/talingchan
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

เขตตลิ่งชันตั้งอยู่ทางทิศเหนือของฝั่งธนบุรี และมีอาณาเขตติดต่อกับพื้นที่การปกครองข้างเคียง เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอบางกรวย (จังหวัดนนทบุรี) มีแนวกึ่งกลางคลองมหาสวัสดิ์เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบางกรวย (จังหวัดนนทบุรี) เขตบางพลัด และเขตบางกอกน้อย มีคลองบางกอกน้อย คลองชักพระ และคลองบางขุนศรีเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ ติดต่อกับเขตบางกอกใหญ่ เขตภาษีเจริญและเขตบางแค มีคลองบางเชือกหนังเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับเขตทวีวัฒนา มีถนนกาญจนาภิเษกเป็นเส้นแบ่งเขต

ประวัติศาสตร์

เขตตลิ่งชันเดิมเป็นอำเภอเก่าแก่อยู่ในพื้นที่การปกครองของจังหวัดธนบุรีมีชื่อว่า อำเภอตลิ่งชัน ตั้งที่ว่าการอยู่บริเวณคลองบางกอกน้อย ตำบลบางบำหรุ ท้องที่อำเภอบางกอกน้อย ต่อมาได้ย้ายไปตั้งที่ปากคลองวัดไก่เตี้ย ริมคลองบางกอกน้อย และใน พ.ศ. 2457 จึงได้ย้ายที่ว่าการอำเภอมาตั้งอยู่ที่ริมทางรถไฟสายใต้ ตำบลคลองชักพระ

ตำบลคลองชักพระเป็นตำบลเดียวของอำเภอตลิ่งชันที่อยู่ในเขตเทศบาลนครธนบุรี (ตั้งแต่ พ.ศ. 2479) แต่เนื่องจากอำเภอตลิ่งชันมีอาณาเขตกว้างขวางและมีประชากรเพิ่มขึ้น กระทรวงมหาดไทยจึงได้ประกาศจัดตั้งตำบลทวีวัฒนาแยกจากตำบลศาลาธรรมสพน์ใน พ.ศ. 2500 จัดตั้งสุขาภิบาลตลิ่งชันครอบคลุมพื้นที่ตำบลตลิ่งชันใน พ.ศ. 2504 รวมทั้งตั้งตำบลบางพรมขึ้นโดยแยกพื้นที่จากตำบลบางเชือกหนังใน พ.ศ. 2512 และตั้งตำบลฉิมพลีแยกพื้นที่จากตำบลตลิ่งชันใน พ.ศ. 2513 อำเภอตลิ่งชันจึงแบ่งการปกครองออกเป็น 8 ตำบล และประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 2 แห่ง

ภายหลังได้มีการยุบรวมจังหวัดธนบุรีและจังหวัดพระนคร เปลี่ยนฐานะเป็นนครหลวงกรุงเทพธนบุรีและต่อมาเปลี่ยนเป็นกรุงเทพมหานคร ซึ่งได้ยุบการปกครองท้องถิ่นแบบสุขาภิบาลและเทศบาล รวมทั้งได้เปลี่ยนการเรียกตำบลและอำเภอใหม่ อำเภอตลิ่งชันจึงได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็น เขตตลิ่งชัน ส่วนตำบลต่าง ๆ ก็เปลี่ยนฐานะเป็นแขวงตามไปด้วย จนกระทั่งในใน พ.ศ. 2541 พื้นที่เขตทางฟากตะวันตกของถนนกาญจนาภิเษกได้ถูกแบ่งออกไปจัดตั้งเป็นเขตใหม่คือเขตทวีวัฒนา ทุกวันนี้พื้นที่ส่วนใหญ่ของเขตก็ยังคงเป็นพื้นที่เกษตร ได้แก่ สวนผัก สวนผลไม้ โดยผลไม้ดั้งเดิมชนิดหนึ่งของที่นี่คือมะเฟือง ในปัจจุบันเริ่มมีการสร้างบ้านจัดสรรเพิ่มขึ้น แต่ผู้คนบางส่วนก็ยังสัญจรไปมาทางน้ำโดยการใช้เรืออยู่

การแบ่งเขตการปกครอง

เขตตลิ่งชันแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 6 แขวง ได้แก่

หมาย เลข	อักษรไทย	อักษรโรมัน	พื้นที่ (ตร.กม.)	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2563)	ความหนาแน่นประชากร (ธันวาคม 2563)	แผนที่
1.	คลองชักพระ	Khlong Chak Phra	1.251	9,982	7,979.22
2.	ตลิ่งชัน	Taling Chan	5.183	24,515	4,729.89
3.	ฉิมพลี	Chimphli	7.338	23,782	3,240.94
4.	บางพรม	Bang Phrom	4.253	13,553	3,186.69
5.	บางระมาด	Bang Ramat	8.539	19,783	2,316.78
7.	บางเชือกหนัง	Bang Chueak Nang	2.915	12,002	4,117.32
ทั้งหมด			29.479	103,617	3,514.94

หมายเลขที่หายไปปัจจุบันคือแขวงในเขตทวีวัฒนา

ประชากร

สถิติประชากรตามทะเบียนราษฎร เขตตลิ่งชัน
ปี (พ.ศ.)	ประชากร	การเพิ่มและการลด
2535	123,477	ไม่ทราบ
2536	130,425	+6,948
2537	135,100	+4,675
2538	137,827	+2,727
2539	142,090	+4,263
2540	145,490	+3,400
2541	98,550	แบ่งเขต
2542	99,695	+1,145
2543	100,509	+814
2544	101,600	+1,091
2545	103,020	+1,420
2546	104,254	+1,234
2547	104,680	+426
2548	105,730	+1,150
2549	106,811	+1,081
2550	107,812	+1,001
2551	107,513	-299
2552	106,963	-550
2553	106,753	-210
2554	106,786	+33
2555	106,532	-254
2556	106,192	-340
2557	105,857	-335
2558	105,613	-244
2559	105,289	-324
2560	105,299	+10
2561	105,047	-252
2562	104,779	-268
2563	103,617	-1,162

การคมนาคม

ทางบก

ปัจจุบันในพื้นที่เขตตลิ่งชันมีทางสายหลักอยู่ 5 สาย คือ ถนนบรมราชชนนี ถนนราชพฤกษ์ ถนนพุทธมณฑล สาย 1 ถนนพรานนก-พุทธมณฑล สาย 4 และ ทางพิเศษศรีรัช

ส่วนทางสายรองนั้นมีอยู่ทั่วไป และเข้าถึงพื้นที่เกือบทั้งหมดของเขต ได้แก่ ถนนฉิมพลี ถนนทุ่งมังกร ถนนสวนผัก ถนนบางพรม ถนนชักพระ ถนนบางระมาด ถนนบางเชือกหนัง ถนนแก้วเงินทอง ถนนชัยพฤกษ์ ถนนปากน้ำฝั่งเหนือ และถนนปากน้ำกระโจมทอง ซึ่งตามริมถนนทั้งสายหลักและรองดังกล่าวก็ยังมีตรอกซอกซอยแยกย่อยออกไปอีก

ทางน้ำ

• คลองบางกอกน้อย
• คลองมหาสวัสดิ์
• คลองชักพระ
• คลองบางระมาด
• คลองบางพรม
• คลองบางน้อย
• คลองบางเชือกหนัง
• คลองมอญ

ทางราง

• รถไฟฟ้าชานเมือง สายสีแดงอ่อน ช่วงบางซื่อ-ตลิ่งชัน (อยู่ระหว่างการดำเนินงาน)

สถานที่สำคัญ

• สถานีขนส่งสายใต้
• เนติบัณฑิตยสภา ในพระบรมราชูปถัมภ์
• ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร
• คณะดุริยางคศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
• สำนักงานขนส่งกรุงเทพมหานครเขตพื้นที่ 2
• ตลาดน้ำสองคลอง วัดตลิ่งชัน
• ตลาดน้ำตลิ่งชัน
• ตลาดน้ำคลองลัดมะยม
• สวนน้ำตลิ่งชัน
• สวนมณฑลภิรมย์

 

สถานีขนส่งสายใต้

อ้างอิง

1. สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "สถิติประชากรและบ้าน - จำนวนประชากรแยกรายอายุ." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age.php. สืบค้น 4 มกราคม 2564.
2. ประวัติความเป็นมา
3. OB'Road 13 01 58 เบรก 2
4. OB'Road 13 01 58 เบรก 1
5. สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "จำนวนประชากรและบ้าน." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/xstat/popyear.html 2556. สืบค้น 3 เมษายน 2556.
6. http://www.prbangkok.com/th/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%A8%E0%B8%99%E0%B9%8C/view/MDY1cDBzNnM0NHIyb3Ezc3E2NnEyNDk0cDRyOTQzcjQ3MDQz

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์สำนักงานเขตตลิ่งชัน
• แผนที่เขตตลิ่งชัน