เขตบางกอกน้อย
บางกอกน้อย เป็นหนึ่งในห้าสิบเขตของกรุงเทพมหานคร ถือเป็นเขตอนุรักษ์เมืองเก่า แหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์และศิลปวัฒนธรรมทางฝั่งธนบุรี โดยมีคำขวัญประจำเขตว่า "สมเด็จโตวัดระฆัง วังหลังตั้งอยู่ อู่เรือพระราชพิธี สถานีรถไฟ คลองใหญ่มีชื่อ เลื่องลือเครื่องลงหิน นามระบิลช่างหล่อ งามลออวัดวา"
เขตบางกอกน้อย | |
|---|---|
| คำขวัญ: สมเด็จโตวัดระฆัง วังหลังตั้งอยู่ อู่เรือพระราชพิธี สถานีรถไฟ คลองใหญ่มีชื่อ เลื่องลือเครื่องลงหิน นามระบิลช่างหล่อ งามลออวัดวา | |
| พิกัดภูมิศาสตร์: 13°46′15.12″N 100°28′04.56″E / 13.7708667°N 100.4679333°E | |
| อักษรไทย | เขตบางกอกน้อย |
| อักษรโรมัน | Khet Bangkok Noi |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 11.944 ตร.กม. (4.612 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2563) | |
| • ทั้งหมด | 103,791 คน |
| • ความหนาแน่น | 8,689.80 คน/ตร.กม. (22,506.5 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 10700 |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 1020 |
| ที่อยู่ สำนักงาน | เลขที่ 9/99 ถนนบางขุนนนท์ แขวงบางขุนนนท์ เขตบางกอกน้อย กรุงเทพมหานคร 10700 |
| เว็บไซต์ | www |
ที่ตั้งและอาณาเขต
เขตบางกอกน้อยตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกค่อนไปทางเหนือของฝั่งธนบุรี มีอาณาเขตติดต่อกับเขตต่าง ๆ เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับเขตบางพลัด มีถนนบรมราชชนนีและถนนสมเด็จพระปิ่นเกล้าเป็นเส้นแบ่งเขต
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับเขตพระนคร มีแนวกึ่งกลางแม่น้ำเจ้าพระยาเป็นเส้นแบ่งเขต
- ทิศใต้ ติดต่อกับเขตบางกอกใหญ่ มีคลองมอญเป็นเส้นแบ่งเขต
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับเขตตลิ่งชัน มีคลองบางขุนศรี คลองชักพระ และคลองบางกอกน้อยเป็นเส้นแบ่งเขต
ประวัติศาสตร์
เขตบางกอกน้อยเดิมมีชื่อเรียกว่า อำเภออมรินทร์ เป็นอำเภอที่ 21 ใน 25 อำเภอชั้นในของพระนครตามประกาศกระทรวงนครบาลใน พ.ศ. 2458
จากนั้นใน พ.ศ. 2459 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้เปลี่ยนชื่ออำเภออมรินทร์เป็น อำเภอบางกอกน้อย (พร้อมกับเปลี่ยนชื่ออำเภอหงสารามเป็นอำเภอบางกอกใหญ่ เปลี่ยนชื่ออำเภอราชคฤห์เป็นอำเภอบางยี่เรือ และเปลี่ยนชื่ออำเภอบุปผารามเป็นอำเภอคลองสาน) เนื่องจากชื่อเดิมยังไม่เหมาะสมกับตำบลที่ตั้งอันเป็นหลักฐานโบราณ ในขณะนั้นอำเภอบางกอกน้อยมีเขตปกครอง 8 ตำบล คือ ตำบลบางอ้อ ตำบลบางพลัด ตำบลบางบำหรุ ตำบลบางยี่ขัน ตำบลบางขุนนนท์ ตำบลบางขุนศรี ตำบลศิริราช และตำบลบ้านช่างหล่อ
ต่อมามีประกาศคณะปฏิวัติให้รวมจังหวัดธนบุรีกับจังหวัดพระนครเข้าด้วยกันเป็นนครหลวงกรุงเทพธนบุรีใน พ.ศ. 2514 และเปลี่ยนรูปแบบเป็นกรุงเทพมหานครใน พ.ศ. 2515 ซึ่งได้เปลี่ยนคำว่าอำเภอเป็น "เขต" และตำบลเป็น "แขวง" ดังนั้น อำเภอบางกอกน้อยจึงได้รับการเปลี่ยนแปลงฐานะเป็น เขตบางกอกน้อย
ใน พ.ศ. 2532 กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศเปลี่ยนแปลงพื้นที่เขตบางกอกน้อย โดยแบ่งพื้นที่แขวงบางพลัด แขวงบางอ้อ แขวงบางยี่ขัน และแขวงบางบำหรุ ไปจัดตั้งเป็นเขตบางพลัด เพื่อให้หน่วยงานราชการดูแลปกครองพื้นที่ได้สะดวกขึ้น
ใน พ.ศ. 2534 ได้มีประกาศกระทรวงมหาดไทยโอนพื้นที่เขตบางพลัดเฉพาะฝั่งใต้ของถนนบรมราชชนนีและถนนสมเด็จพระปิ่นเกล้ากลับมาเป็นพื้นที่ของเขตบางกอกน้อย โดยพื้นที่ดังกล่าวได้รับการจัดตั้งเป็นแขวงอรุณอมรินทร์
การแบ่งเขตการปกครอง
เขตบางกอกน้อยแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 5 แขวง ได้แก่
| หมาย เลข | อักษรไทย | อักษรโรมัน | พื้นที่ (ตร.กม.) | จำนวนประชากร (ธันวาคม 2563) | ความหนาแน่น (ธันวาคม 2563) | แผนที่ |
|---|---|---|---|---|---|---|
4. | ศิริราช | Siri Rat | 1.258 | 13,458 | 10,697.93 | |
5. | บ้านช่างหล่อ | Ban Chang Lo | 2.076 | 29,122 | 14,027.94 | |
6. | บางขุนนนท์ | Bang Khun Non | 1.492 | 10,732 | 7,193.03 | |
7. | บางขุนศรี | Bang Khun Si | 4.360 | 31,043 | 7,119.95 | |
9. | อรุณอมรินทร์ | Arun Ammarin | 2.758 | 19,436 | 7,047.14 | |
| ทั้งหมด | 11.944 | 103,791 | 8,689.80 | |||
หมายเลขที่หายไปปัจจุบันคือแขวงในเขตบางพลัด
ประชากร
| สถิติประชากรตามทะเบียนราษฎร เขตบางกอกน้อย | ||
|---|---|---|
| ปี (พ.ศ.) | ประชากร | การเพิ่มและการลด |
| 2535 | 196,198 | ไม่ทราบ |
| 2536 | 177,387 | -18,811 |
| 2537 | 173,523 | -3,864 |
| 2538 | 171,012 | -2,511 |
| 2539 | 170,494 | -518 |
| 2540 | 169,378 | -1,116 |
| 2541 | 167,171 | -2,207 |
| 2542 | 162,502 | -4,669 |
| 2543 | 160,035 | -2,467 |
| 2544 | 157,170 | -2,865 |
| 2545 | 155,251 | -1,919 |
| 2546 | 152,867 | -2,384 |
| 2547 | 135,944 | -16,923 |
| 2548 | 133,669 | -2,275 |
| 2549 | 132,394 | -1,275 |
| 2550 | 130,540 | -1,854 |
| 2551 | 129,401 | -1,139 |
| 2552 | 126,823 | -2,578 |
| 2553 | 124,352 | -2,471 |
| 2554 | 120,032 | -4,320 |
| 2555 | 117,950 | -2,082 |
| 2556 | 117,503 | -447 |
| 2557 | 116,653 | -850 |
| 2558 | 115,202 | -1,451 |
| 2559 | 112,581 | -2,621 |
| 2560 | 112,046 | -535 |
| 2561 | 110,417 | -1,629 |
| 2562 | 107,732 | -2,685 |
| 2563 | 103,791 | -3,941 |
การคมนาคม
ถนนสายหลักในพื้นที่เขตบางกอกน้อย ได้แก่
- ถนนจรัญสนิทวงศ์
- ถนนพรานนก
- ถนนวังหลัง
- ถนนอิสรภาพ
- ถนนอรุณอมรินทร์
- ถนนสมเด็จพระปิ่นเกล้า
- ถนนบรมราชชนนี
- ถนนบางขุนนนท์
- ถนนพรานนก-พุทธมณฑล สาย 4
ส่วนทางสายรองและทางลัด ได้แก่
- ถนนสุทธาวาส
- ถนนรถไฟ
- ถนนเลียบทางรถไฟสายใต้
- ถนนรุ่งประชา
- ซอยจรัญสนิทวงศ์ 22 (ราษฎร์ศรัทธา) และซอยอิสรภาพ 37
- ซอยจรัญสนิทวงศ์ 28 / ซอยอิสรภาพ 39 (วัดดงมูลเหล็ก)
- ซอยจรัญสนิทวงศ์ 35 (วัดมะลิ)
- ซอยอิสรภาพ 44 (แสงศึกษา)
สะพาน
- สะพานสมเด็จพระปิ่นเกล้า เชื่อมระหว่างเขตบางกอกน้อยกับเขตพระนคร
ทางน้ำ
- แม่น้ำเจ้าพระยา
- คลองบางกอกน้อย
- คลองชักพระ
- คลองมอญ
สถานที่สำคัญ
ศาสนสถาน
- สถาบันวิมุตตยาลัย
- วัดระฆังโฆสิตาราม
- วัดอมรินทราราม
- วัดสุวรรณาราม
- วัดชิโนรสารามวรวิหาร
สถานศึกษา
- ประถมศึกษา
- โรงเรียนโฆสิตสโมสร
- มัธยมศึกษา
- โรงเรียนชิโนรสวิทยาลัย
- โรงเรียนสตรีวัดระฆัง
- โรงเรียนสุวรรณารามวิทยาคม
- โรงเรียนสวนอนันต์
อาชีวศึกษา
- วิทยาลัยเทคโนโลยีจรัลสนิทวงศ์
- อุดมศึกษา
- มหาวิทยาลัยมหิดล (บางกอกน้อย)
- คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
- โรงเรียนกายอุปกรณ์สิรินธร คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
- คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
- คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยมหิดล
- วิทยาลัยอินเตอร์เทคลำปาง (ศูนย์กรุงเทพฯ)
สถานพยาบาล
- โรงพยาบาลศิริราช
- โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาราชการุณย์
- โรงพยาบาลธนบุรี
สถานที่สำคัญอื่น ๆ
- พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เรือพระราชพิธี
- ท่าช้างวังหลัง (ท่าน้ำศิริราช)
- สามแยกไฟฉาย
- สี่แยกศิริราช
- สะพานอรุณอมรินทร์
- สถานีรถไฟธนบุรี
- ตลาดพรานนก
- ตลาดศาลาน้ำร้อน
- ตลาดศาลาน้ำเย็น
- ตลาดบางขุนศรี
- ฐานทัพเรือกรุงเทพ
- วังนันทอุทยาน
- กรมอู่ทหารเรือ
- กองดุริยางค์ทหารเรือ
- สโมสรทหารเรือ
- ภัทราวดีเธียเตอร์
- ชุมชนบ้านช่างหล่อ
เหตุการณ์สำคัญ
เช้าวันที่ 14 มิถุนายน พ.ศ. 2538 ผู้โดยสารหลายร้อยคนยืนรอเรือด่วนบนโป๊ะเทียบเรือที่ท่าพรานนก ซึ่งเป็นโป๊ะที่ใช้แทงก์ขนาดใหญ่ทำเป็นทุ่นลอยน้ำ มีแผ่นเหล็กเป็นพื้นรองรับ แต่เมื่อผู้โดยสารแย่งกันขึ้นเรือจนผู้โดยสารบางคนตกน้ำและเกิดการมุง ประกอบกับเรือได้กระแทกที่โป๊ะ ทำให้ตัวโป๊ะจมลงสู่แม่น้ำเจ้าพระยา ประมาณ 10 นาทีหลังเกิดเหตุ เจ้าหน้าที่กู้ภัยและทีมแพทย์ได้เข้าช่วยเหลือ และค้นหาผู้ประสบเหตุ พบผู้เสียชีวิตที่ส่วนใหญ่เป็นผู้หญิงและเด็กนักเรียนติดอยู่ใต้ตัวโป๊ะที่มีหลังคาคลุม บางส่วนถูกกระแสไฟฟ้าที่รั่วจากหลังคาโป๊ะดูด จากเหตุการณ์ในครั้งนี้ทำให้มีผู้เสียชีวิต 29 ราย
หลังเกิดเหตุการณ์ ได้มีการปรับปรุงโป๊ะตามท่าเรือเจ้าพระยาต่าง ๆ และมีการเพิ่มมาตรการรักษาความปลอดภัยมากขึ้น ทางด้านญาติผู้เสียชีวิตได้ยื่นฟ้องบริษัท สุภัทรา จำกัด, บริษัทเรือด่วนเจ้าพระยา, กรุงเทพมหานครและกรมเจ้าท่า โดยบริษัทเอกชนได้ชดใช้ค่าเสียหายจำนวนหนึ่งจนมีการถอนฟ้อง ในศาลชั้นต้นมีคำพิพากษายกฟ้องกรมเจ้าท่า ต่อมาในวันที่ 19 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2558 ศาลฎีกามีคำพิพากษาให้กรุงเทพมหานครต้องชดใช้เงินแก่ผู้เสียหาย 12 คน รวมเป็นเงินทั้งสิ้น 12,616,241 บาท พร้อมดอกเบี้ยร้อยละ 7.5 ต่อปี นับแต่วันที่ฟ้องเมื่อ พ.ศ. 2539 ซึ่งเมื่อรวมดอกเบี้ยแล้วเป็นเงินกว่า 30 ล้านบาท โดยศาลวินิจฉัยว่ากรุงเทพมหานครกระทำการโดยประมาทจนทำให้เกิดอุบัติเหตุดังกล่าว
อ้างอิง
- สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "สถิติประชากรและบ้าน - จำนวนประชากรแยกรายอายุ." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/stat/statnew/upstat_age.php. สืบค้น 4 มกราคม 2564.
- "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 24" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (พิเศษ 144 ก): 816–824. 21 ธันวาคม 2514. Check date values in:
|date=(help) - "ประกาศของคณะปฏิวัติ ฉบับที่ 335" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 89 (พิเศษ 190 ก): 187–201. 13 ธันวาคม 2515. Check date values in:
|date=(help) - สำนักบริหารการทะเบียน. กรมการปกครอง. กระทรวงมหาดไทย. "จำนวนประชากรและบ้าน." [ออนไลน์]. เข้าถึงได้จาก: http://stat.dopa.go.th/xstat/popyear.html 2556. สืบค้น 16 พฤศจิกายน 2559.
แหล่งข้อมูลอื่น
- เว็บไซต์สำนักงานเขตบางกอกน้อย
- แผนที่เขตบางกอกน้อย