เจมส์ โลว์

เจมส์ โลว์ (อังกฤษ: James Low; ค.ศ. 1791–1852) เป็นเจ้าหน้าที่บริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษที่ประจำอยู่ที่ปีนัง มีผลงานเขียนเกี่ยวกับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่สำคัญ คือ A Grammar of the Thai or Siamese Language, A Translation of the Keddah Annals termed Merong Mahawangsa และ Journal of Public Mission to Raja of Ligor ที่แปลเป็นไทยในชื่อ จดหมายเหตุเจมส์ โลว์

เจมส์ โลว์
เกิด	ค.ศ. 1791 กลาสโกว์ สกอตแลนด์
เสียชีวิต	ค.ศ. 1852
สัญชาติ	อังกฤษ
อาชีพ	นักเขียน
องค์การ	บริษัทอินเดียตะวันออก
มีชื่อเสียงจาก	A Grammar of the Thai or Siamese Language A Translation of the Keddah Annals termed Merong Mahawangsa Journal of Public Mission to Raja of Ligor

ประวัติ

เจมส์ โลว์ เป็นชาวเมืองกลาสโกว์ สกอตแลนด์ เริ่มทำงานกับบริษัทอินเดียตะวันออกของอังกฤษในฐานะนายทหารประจำกองพันทหารราบพื้นเมืองที่ 46 แห่งมัทราส และถูกส่งมาที่ปีนังเมื่อ ค.ศ. 1818 ภายหลังเจมส์ โลว์ ได้รับหน้าที่กิจการพลเรือน โดยตำแหน่่งสุดท้ายเท่าที่ค้นได้คือได้เลื่อนยศเป็นพันเอก ตำแหน่งรองข้าหลวงปีนัง ขณะที่อยู่ปีนังเขาเรียนรู้ภาษาไทยและภาษามลายู ในปี ค.ศ. 1822 เขาแต่งตำราสอนภาษาไทยให้ชาวต่างประเทศ และส่งไปให้ดิเอเชียทิกโซไซตี (The Asiatic Society) ที่กัลกัตตาพิจารณาจัดพิมพ์ จนได้รับการตีพิมพ์เมื่อ ค.ศ. 1828 โดยการสนับสนุนของข้าหลวงใหญ่ที่สเตรตส์เซตเทิลเมนต์

ข้าหลวงอังกฤษประจำปีนังจึงได้แต่งตั้งให้ร้อยโทเจมส์ โลว์ เป็นทูตไปยังนครศรีธรรมราชเพื่อชี้แจงสถานการณ์สงครามระหว่างอังกฤษกับพม่าที่กำลังดำเนินอยู่ใน ค.ศ. 1824 อังกฤษต้องการชักชวนให้เจ้าเมืองนครศรีธรรมราชหรือราชสำนักสยามเข้าร่วมรบกับฝ่ายอังกฤษ รวมถึงเจรจาเรื่องเกี่ยวกับไทรบุรี ปีนัง ดินแดนทางตอนใต้ของอังวะ การว่าจ้างเรือและความต้องการเสบียงข้าวเปลือกและข้าวสารจากตรัง ปะลิส และไทรบุรีซึ่งเป็นเมืองที่ขึ้นกับนครศรีธรรมราช แต่เจมส์ โลว์ไม่สามารถเข้าพบเจ้าเมืองนครศรีธรรมราชได้สำเร็จ

งานเขียน

 

แผนที่ใน A Dissertation on the Soil & Agriculture of the British Settlement of Penang (1836)

บันทึกรายวันของร้อยโทเจมส์ โลว์ และเอกสารแนบท้ายปรากฏอยู่ในหนังสือ Factory Record, Straits Settlement vol. 98 มีชื่อเรื่อง Journal of Public Mission to Raja of Ligor สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ โปรดให้คัดมาจากหอจดหมายเหตุต่างประเทศ กองวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากรรวบรวมในชุด Record of the Relations between Siam and Straits Settlement vol.7 ภายหลังได้แปลเรื่อง Journal of Public Mission to Raja of Ligor เป็นภาษาไทยโดยให้ชื่อว่า จดหมายเหตุเจมส์ โลว์ พิมพ์เผยแพร่ครั้งแรก พ.ศ. 2519 และครั้งที่ 2 พ.ศ. 2542

ตำราไวยากรณ์ไทยชื่อ A Grammar of the Thai or Siamese Language (เขียน ค.ศ. 1822 พิมพ์ ค.ศ. 1828) ซึ่งถือเป็นหลักฐานเก่าแก่ที่สุดของตัวพิมพ์ไทยที่พบในขณะนี้ โดยสันนิษฐานว่าหนังสือเล่มนี้อาจทำขึ้นจากตัวพิมพ์ไทยชุดเดียวกันกับที่แอน จัดสันออกแบบไว้

A Translation of the Keddah Annals termed Merong Mahawangsa พิมพ์ ค.ศ. 1849 โลว์ชี้แจงไว้ในบทเกริ่นนำว่า ได้แปลต้นฉบับฮีกายัตมะโรงมหาวงศ์ ที่รู้จักกันในชื่อพงศาวดารเมืองไทรบุรี

The British settlement of Penang พิมพ์ ค.ศ. 1836

Dissertation on the soil and agriculture of the British settlement of Penang พิมพ์ ค.ศ. 1852

อ้างอิง

1. "Low, James, 1791-1852". British National Bibliography.
2. สุกัญญา บำรุงสุข. "เจมส์ โลว์ กับการแสวงหาความรู้ของนักอาณานิคม".
3. เพชรรุ่ง เทียนปิ๋วโรจน์. "จดหมายเหตุเจมส์ โลว์: ภาพสะท้อนประวัติศาสตร์หัวเมืองปักษ์ใต้ ฝั่งทะเลตะวันตกสมัยต้นรัตนโกสินทร์" (PDF). มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
4. "การสร้างตัวพิมพ์อักษรไทย". สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ.
5. จุฑารัตน์ อัศววัชรินทร์ (4 ตุลาคม 2562). "ตัวพิมพ์ไทยเกิดครั้งแรกในพม่า เชลยที่ถูกพม่าจับช่วงเสียกรุงครั้งที่ 2 เป็นตัวแปรสำคัญ". ศิลปวัฒนธรรม. Check date values in: |date= (help)
6. พิเชฐ แสงทอง. "กรณี "รัก-สาม-เศร้า" ที่แหลมมลายู".
7. "The British settlement of Penang / James Low". British National Bibliography.