แม่น้ำมูล

แม่น้ำมูล เป็นแม่น้ำสายหลักในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย มีความยาวประมาณ 640 กิโลเมตร ขนาดพื้นที่ลุ่มน้ำประมาณ 69,701 ตร.กม. ทำให้เป็นแม่น้ำที่มีปริมาณน้ำมากที่สุดของภาคอีสาน ไหลจากต้นน้ำจากบริเวณเขื่อนมูลบน อำเภอครบุรี จังหวัดนครราชสีมา ไปสู่ จังหวัดบุรีรัมย์ จังหวัดสุรินทร์ จังหวัดศรีสะเกษ และไปบรรจบกับแม่น้ำโขงที่จังหวัดอุบลราชธานี

แม่น้ำมูล
แม่น้ำ
แม่น้ำมูลบริเวณเขื่อนราษีไศลที่จังหวัดศรีสะเกษ
ประเทศ	ประเทศไทย
จังหวัด	นครราชสีมา, บุรีรัมย์, สุรินทร์, ศรีสะเกษ, อุบลราชธานี
ต้นกำเนิด
- ตำแหน่ง	ทิวเขาสันกำแพงลงมาสู่เขื่อนมูลบล, อำเภอครบุรี, จังหวัดนครราชสีมา, ประเทศไทย
ปากแม่น้ำ	แม่น้ำโขง
- ตำแหน่ง	อุบลราชธานี, อำเภอโขงเจียม, ประเทศไทย
ความยาว	640 km (398 mi)
พื้นที่ลุ่มน้ำ	69,701 ตร.กม. (26,912 ตร.ไมล์)
การไหล	for แม่น้ำโขง อุบลราชธานี
- เฉลี่ย	725 m^3/s (25,603 cu ft/s)
- สูงสุด	10,015 m^3/s (353,676 cu ft/s)
แผนที่ลุ่มน้ำมูล

ทะเลสาบรูปแอก หรือ กุด ซึ่งจะพบมากบริเวณที่แม่น้ำมูลตวัดตัวโค้ง ภายในกุดจะพบธรรมชาติคล้ายคลึงกับสระน้ำขนาดใหญ่ ในลักษณะที่น้ำจะนิ่งสงบกว่ามาก

ทะเลสาบรูปแอก แห่งหนึ่งในช่วงอำเภอราษีไศล

ปัจจุบัน ชื่อของแม่น้ำสายนี้ สะกด "มูล" แต่เดิมนั้น ชาวบ้านในท้องถิ่นใช้คำสะกด "มูน" ซึ่งเป็นภาษาถิ่น หมายถึง สิ่งมีค่าน่าหวงแหน เป็นมรดกของบรรพบุรุษสั่งสมเก็บไว้ให้ลูกหลาน แต่ทางราชการได้กำหนดภาษาราชการตามเสียงเรียก โดยสะกด "มูล" ด้วย ล

เส้นทางแม่น้ำ

แม่น้ำมูล มีต้นกำเนิดจากทิวเขาสันกำแพง บริเวณเขื่อนมูลบน อำเภอครบุรี จังหวัดนครราชสีมา ไหลผ่านอำเภอครบุรี อำเภอโชคชัย อำเภอเฉลิมพระเกียรติ อำเภอโนนสูง อำเภอพิมาย อำเภอชุมพวง (จังหวัดนครราชสีมา), อำเภอพุทไธสง อำเภอคูเมือง อำเภอสตึก (จังหวัดบุรีรัมย์), อำเภอชุมพลบุรี อำเภอท่าตูม อำเภอรัตนบุรี (จังหวัดสุรินทร์), อำเภอสุวรรณภูมิ อำเภอโพนทราย (จังหวัดร้อยเอ็ด), อำเภอราษีไศล อำเภอบึงบูรพ์ อำเภอเมืองศรีสะเกษ อำเภอยางชุมน้อย และอำเภอกันทรารมย์ (จังหวัดศรีสะเกษ) บรรจบกับกับแม่น้ำชีบริเวณบ้านขอนไม้ยูง ตำบลห้วยขะยูง อำเภอวารินชำราบ (จังหวัดอุบลราชธานี) แล้วไหลผ่านอำเภอเมืองอุบลราชธานี อำเภอสว่างวีรวงศ์ อำเภอดอนมดแดง อำเภอตาลสุม อำเภอพิบูลมังสาหาร และไหลลงสู่ แม่น้ำโขง ที่ตำบลบ้านด่าน อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี โดย มียาวทั้งหมดประมาณ 640 กิโลเมตร ลำน้ำสาขาที่สำคัญ ได้แก่ ลำตะคอง ลำพระเพลิง ลำเชียงไกร ลำปลายมาศ ลำสะแทด ลำโดมใหญ่ ลำโดมน้อย ลำน้ำเสียว ลำเซบาย ลำเซบก ลำมูลน้อย และห้วยตุงลุงเป็นต้น ซึ่งใช้ประโยชน์เพื่อการเกษตรเป็นส่วนใหญ่

สองฝั่งเป็นที่ราบน้ำท่วมถึงลุ่มน้ำมูลมีพื้นที่ลุ่มน้ำ 69,701 ตร.กม. หรือคิดเป็นร้อยละ 13.6 ของพื้นที่ลุ่มน้ำทั้งประเทศครอบคลุมพื้นที่ 10 จังหวัด ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่างและบางส่วนของภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนกลาง ปริมาณน้ำไหลลงสู่แม่น้ำโขงเฉลี่ยประมาณ 26,655 ล้าน ลูกบาศก์เมตรปี

อนึ่ง จุดที่บริเวณแม่น้ำมูลไหลลงสู่แม่น้ำโขง จุดดังกล่าวเรียกว่า แม่น้ำสองสี

เขื่อนที่สำคัญในลุ่มแม่น้ำมูล

• เขื่อนมูลบน อำเภอครบุรี จังหวัดนครราชสีมา
• เขื่อนพิมาย อำเภอพิมาย จังหวัดนครราชสีมา
• เขื่อนราษีไศล อำเภอราษีไศล จังหวัดศรีสะเกษ
• เขื่อนหัวนา อำเภอกันทรารมย์ จังหวัดศรีสะเกษ
• เขื่อนสิรินธร อำเภอสิรินธร จังหวัดอุบลราชธานี
• เขื่อนปากมูล อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี

ลำน้ำสาขา

• ลำพระเพลิง
• ลำตะคอง
• ลำเชิงไกร
• ลำแชะ
• ลำจักราช
• ลำปลายมาศ
• ลำนางรอง
• ลำชี
• ลำพลับพลา
• ห้วยสำราญ
• ห้วยทับทัน
• ห้วยขะยุง
• ลำพังชู
• ลำเสียวใหญ่
• ลำเสียวน้อย
• ลำเซบาย
• ลำเซบก
• ห้วยตุงลุง
• ลำโดมใหญ่
• ลำโดมน้อย

อ้างอิง

1. ทรัพยากรน้ำในภาคอีสานจาก กรมทรัพยากรน้ำ
2. สำนักงานสิ่งแวดล้อมภาคที่ 13 (ชลบุรี). (2561). แม่น้ำสายสำคัญของเมืองไทย.
3. http://www.ecovillager.org/e-learning/sem1.htm
4. แม่น้ำมูลในวันนั้นและวันนี้ โดย เดลินิวส์ 7 กรกฎาคม 2550

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ แม่น้ำมูล
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากมัลติแมป หรือโกลบอลไกด์
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

พิกัดภูมิศาสตร์: 15°19′14″N 105°30′29″E / 15.320556°N 105.508056°E / 15.320556; 105.508056