โตรณะ

โตรณะ (Torana) หมายถึงซุ้มประตูลอยตัวที่ตกแต่งอย่างวิจิตร ตั้งอยู่เพื่อบ่งบอกทางเข้า พบในสถาปัตยกรรมฮินดู พุทธ และเชน ในอนุทวีปอินเดีย ซึ่งเผยแพร่ไปยังเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ถึง เอเชียตะวันออก

ภาพสเก็ตช์โครงสร้างหลัก ๆ ของโตรณะแบบพุทธที่พบที่สถูปสาญจี

โตรณะแบบฮินดูที่มุขเทศวรมณเทียร

โตรณะแรกค้นพบที่สถูปสาญจีซึ่งสร้างขึ้นในสมัยเมารยะ ราว 300 ปี ก่อน ค.ศ. โตรณะที่พบที่สาญจีนั้นสร้างขึ้นด้วยหินเป็นหลัก อันเป็นลักษณะเด่นของสถาปัตยกรรมยุคนั้นที่มีการสร้างอนุสาวรีย์หินขนาดใหญ่

เชื่อกันว่า "ไผฟาง" ในสถาปัตยกรรมจีน, "โทริอิ" ในสถาปัตยกรรมญี่ปุ่นนั้นพัฒนามาจากโตรณะนอกจากนี้ยังรวมถึงซุ้มประตูที่คล้ายกัน เช่น "Iljumun" และ "Hongsalmun" ในสถาปัตยกรรมเกาหลี และบางเอกสารเชื่อว่าอาจรวมถึงซุ้มประตูวัดในไทย อีกด้วย สังเกตได้จากเป้าหมายการใช้งานและลักษณะโครงสร้างที่คล้ายกัน แต่มีการพัฒนาเป็นแบบพื้นถิ่น เช่นการมีเสาหลายชั้นและหลังคากระเบื้องซ้อนในจีน

อ้างอิง

1. "Toraṇa | Grove Art" (ภาษาอังกฤษ). doi:10.1093/gao/9781884446054.001.0001/oao-9781884446054-e-7000085631. สืบค้นเมื่อ 2018-08-08.
2. Albert Henry Longhurst (1992). The Story of the Stūpa. Asian Educational Services. p. 17. ISBN 978-81-206-0160-4.
3. Ronald G. Knapp (2000). China's old dwellings. University of Hawaii Press. p. 85. ISBN 0-8248-2214-5.
4. Simon Foster; Jen Lin-Liu; Sharon Owyang; Sherisse Pham; Beth Reiber; Lee Wing-sze (2010). Frommer's China. Frommers. p. 435. ISBN 0-470-52658-0.