เทพธรรมบาล 24 พระองค์

ยี่สิบสี่เทพธรรมบาลจีน หรือ คณะธรรมบาลเทพยี่สิบสี่องค์ (จีน: 二十四諸天; พินอิน: Èrshísì Zhūtiān), ในบางท้องที่อาจจัดกลุ่มเป็น ยี่สิบเทพธรรมบาลจีน หรือ คณะธรรมบาลเทพยี่สิบองค์ (จีน: 二十諸天; พินอิน: Èrshí Zhūtiān), คือคณะกลุ่มของธรรมบาลในคติพระพุทธศาสนานิกายมหายานแบบจีนซึ่งได้รับการยกย่องและสักการะ บูชาและปฏิบัติบูชา ในฐานะผู้พิทักษ์รักษาธรรม. ในคณะกลุ่มนี้ประกอบด้วยเทพยดา, พญานาค, ผู้ทรงวัชระ และอื่นๆ, ส่วนใหญ่มาจากคติพราหมณ์ - ฮินดู และบางส่วนมาจากลัทธิเต๋า

เทพธรรมบาล 24 พระองค์
เทวรูปคณะเทพธรรมบาลยี่สิบสี่องค์ (二十四諸天 Èrshísì Zhūtiān) ณ วัดหลิงอิ่น (靈隱寺 Língyǐnsì); นครหางโจว, ประเทศจีน
ภาษาจีน	二十四諸天
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Èrshísì Zhūtiān

ยี่สิบเทพธรรมบาล
เทวรูปคณะเทพธรรมบาลยี่สิบสี่องค์ (二十諸天 Èrshí Zhūtiān)
ภาษาจีน	二十諸天
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Èrshí Zhūtiān

ภาพรวม

ตามประวัติศาสตร์ของศาสนาพุทธในอินเดีย เดิมมีเทวดาอยู่สิบหกองค์ซึ่งถือเป็นธรรมบาล กลุ่มคณะเทวดาเหล่านี้ เช่น พระอิศวร พระอินทร์ และพระพรหมเดิมทีเป็นเทพเจ้าฮินดูยุคต้นและในพระเวทที่รวมเข้ากับพุทธศาสนาในอินเดีย อย่างไรก็ตาม เทวดาอื่นๆ ได้แก่ พระอาทิตย์ พระจันทร์ พระยม และท้าวสาครนาคถูกอัญเชิญเข้ามาในกลุ่มคณะเป็นยี่สิบองค์ ในเวลาต่อมาได้เพิ่มพญากินนร เมื่อพระพุทธศาสนามาถึงประเทศจีนและได้รับความนิยมจนกลายเป็นศาสนาหลัก ศาสนาพุทธก็สอดคล้องกับวัฒนธรรมพื้นเมืองเทพเจ้าลัทธิเต๋าสามองค์ ได้แก่ เจ้าพ่อดาวเหนือ, จ้าวพ่อเขาไท่ และเจ้าพ่อสายฟ้า ได้รับการอัญเชิญเข้าในกลุ่มคณะ ทำให้เกิดหมู่คณะธรรมบาลยี่สิบสี่องค์ในปัจจุบัน

ความเลื่อมใสของหมู่คณะเทพเจ้าทั้งยี่สิบสี่องค์ได้สืบสานสืบต่อกันมาในประเพณีทางพระพุทธศาสนาจีนประเพณี ในวัดและอารามของจีน ส่วนใหญ่จะประดิษฐานรูปปั้นหมู่เทพเจ้าเหล่านี้ในส่วนของนอกพระอุโบสถในวิหารด้านนอก, หรือแท่นบูชาชั่วคราวสำหรับเทวดาทั้งยี่สิบสี่องค์ตั้งอยู่นอกธรณีประตูชี้ขึ้นสู่สวรรค์ พิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับคณะเทพเหล่านี้ ขนานว่า "ก๊งจูเทียน" (Gōngfó Zhāitiān - 供佛齋天) หรือเพียงแค่ "ไจ้เทียน" (Zhāitiān - 齋天), ที่ซึ่งคณะเทพเจ้าทั้งยี่สิบสี่องค์ได้รับการเคารพ (แต่ไม่บูชาเป็นสรณะหลัก) โดยดำเนินการตามประเพณีในวัดทางพุทธศาสนาของจีนในวันที่เก้าของเดือนที่หนึ่งของปฏิทินจีนซึ่งโดยปกติทั่วไปเป็นการระลึกถึงวันฉลองตามประเพณีของเง็กเซียนฮ่องเต้แห่งลัทธิเต๋า พิธีนี้เริ่มต้นขึ้นในสมัยราชวงศ์สุยโดยพระอาจารย์จือยี(智顗 - Zhiyi) แห่งประเพณีนิกายเทียนไถตามพิธีกรรมที่กำหนดไว้ในพระสูตรสุวรรณประภาโสตตมราชาสูตรและได้สืบทอดสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน ในบางวัดบางที่ หมู่เทพเจ้าลัทธิเต๋าสามองค์และพญากินนรจะไม่รวมอยู่ในรายชื่อ และเทวดาที่เหลือจะได้รับการเคารพในฐานะเทพคุ้มครองยี่สิบองค์ (จีน: 二十諸天; พินอิน: Èrshí Zhūtiān)

พิธีกงจูเทียน

เทพธรรมบาล 24 พระองค์ หรือ ยี่สิบสี่เทพธรรมบาล คือ เหล่าพระโพธิสัตว์และเทพยดากลุ่มหนึ่งตั้งจิตปรารถนาให้ปวงสรรพสัตว์ได้บำเพ็ญบารมีโดยสะดวก จึงพร้อมกันตั้งปณิธานเป็นผู้คุ้มครองอารักขาพระธรรมแห่งพระองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า และเหล่าพุทธบริษัทผู้ดำเนินตามพระรัตนตรัย ตามความเชื่อของศาสนาพุทธในประเทศจีน พระโพธิสัตว์ผู้เป็นธรรมบาลคุ้มครองพระศาสนาเหล่านี้ มีปรากฏพระนามอยู่ใน สุวรรณประภาโสตตมราชาสูตร (กิมกวงเม้งจุ้ยเส่งอ้วงเก็ง) ฝ่ายมหายาน พระสูตรนี้ กล่าวถึงเหล่าพระโพธิสัตว์ ท้าวจตุโลกบาลและเหล่าทวยเทพทั้งหลายซึ่งปรากฏชื่อทั้งหมดมียี่สิบสี่พระองค์ พร้อมกันตั้งปณิธานต่อเบื้องหน้าพระพักตร์แห่งองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ขอถึงรัตนตรัยเป็นที่พึ่งและประกาศตนเป็นธรรมบาลคุ้มครองพระสัทธรรมและเหล่าพุทธบริษัท ให้บำเพ็ญบุญบารมีโดยยิ่งขึ้น พระสูตรนี้จึงเป็นที่มาของพิธีบูชาเทพธรรมบาลโพธิสัตว์ (พิธีกงจูเทียน) ในปัจจุบัน

ประติมากรรมคณะเทพธรรมบาลในคติจีนและญี่ปุ่น

พระขันธกุมาร (พระขันทกุมารในศาสนาฮินดู)   ภาพถ่ายเก่าพระแม่ลักษมี ศิลปะญี่ปุ่นจากวัดโจรุริ (พระลักษมีในศาสนาฮินดู)   เทวรูปพระแม่สุรัสวดีศิลปะญี่ปุ่นจากศาลเจ้าฮาเซเดระ คามากูระ (พระสุรัสวดีในศาสนาฮินดู)   เทวรูปหนึ่งในจาตุมหาราชิกาศิลปะจีน ประติมากรรมคณะเทพธรรมบาลในคติจีนและญี่ปุ่น

รายพระนาม 24 เทพธรรมบาล

ลำดับ	พระรูป	พระนาม	บทบาท
1		พระแม่ลักษมี	เทพีแห่งสิริมงคลและโชคลาภ (พระลักษมีในศาสนาฮินดู)
2		พระแม่สุรัสวดี	เทพีแห่งศิลปวิทยาการ (พระสุรัสวดีในศาสนาฮินดู)
3		ท้าวมหาพรหม	เทพแห่งความเจริญและการสรรค์สร้าง (พระพรหมในศาสนาฮินดู)
4		ท้าวสักกะเทวราช	เจ้าแห่งสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ (พระอินทร์ในศาสนาฮินดู)
5 - 6 - 7 - 8		จาตุมหาราชิกา	ทั้งสี่องค์ได้แก่ ท้าวธตรฐ(เจ้าแห่งคนธรรพ์) ท้าววิรุฬหก(เจ้าแห่งกุมภัณฑ์) ท้าววิรูปักษ์(เจ้าแห่งนาค) ท้าวเวสสุวรรณ หรือ ท้าวกุเวรในศาสนาฮินดู)(เจ้าแห่งยักษ์)
9		พระอาทิตย์	เทพดวงอาทิตย์(พระอาทิตย์ในศาสนาฮินดู)
10		พระจันทร์	เทพแห่งดวงจันทร์ (พระจันทร์ในศาสนาฮินดู)
11		พระวัชรปาณีโพธิสัตว์คุยหบดี	เทพธรรมบาลผู้ปราบมารศาสนา
12		พระอิศวร	เทพแห่งการทำลายล้างอธรรม (พระศิวะในศาสนาฮินดู)
13		ท้าวปัญจิกมหาเสนา	เสนายักษ์บริวารของท้าวเวสสุวรรณ
14		พระขันธกุมาร	เทพการยุทธนาสงคราม (พระขันทกุมารในศาสนาฮินดู)
15		พระแม่ธรณี	เทพธิดาพื้นปฐพี หรือ (พระแม่ธรณีในเถรวาท) (พระภูเทวีหรือพระแม่ปฤถวีในศาสนาฮินดู)
16		พระรามสูรจีน	เทพแห่งความปีติรื่นรมย์
17		พระมรีจิเทวี	พระมารดาแห่งดาราฤกษ์ (อุษาเทวีหรือพระแม่วาราหีในศาสนาฮินดู
18		พระนางหาริตีเทวี	ยักษินีผู้อภิบาลทารก
19		ท้าวสาครนาคราช	เจ้าแห่งหมู่นาคราชและมหาสมุทร
20		ท้าวพญายมราช	เจ้าแห่งนรก พระยมในศาสนาฮินดู
21		ท้าวกินนรราชา	เจ้าแห่งไฟและหมู่กินนรกินนรี
22		เจ้าพ่อดาวเหนือ (เทพนักษัตร)	เทพแห่งดวงดาวจักรราศรี
23		เจ้าแม่ต้นโพธิ์	เทวีผู้อารักขาต้นพระศรีมหาโพธิ์
24		ท้าวไตรตรึงษ์เทพ	เทพแห่งสวรรค์ชั้นดาวดึงส์

วรรณกรรม

คณะเทพทั้งยี่สิบสี่องค์มีบทบาทและถูกกล่าวถึงในนวนิยายชื่อดังสมัยราชวงศ์หมิงในคริสต์ศตวรรษที่ 16(ปลายพุทธศตวรรษที่ 21 ) คือ ไซอิ๋ว (หนึ่งสี่สุดยอดวรรณกรรมจีน) ในฐานะเทพบริวารของพระโพธิสัตว์เจ้าแม่กวนอิม (หรือ พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์) อันสถิตย์สถาพร ณ วัชรอาสน์โพธิมัณฑะ (Bodhimaṇḍa - 道場) บนเกาะของเกาะโปตละโลกา บทบาทในวรรณกรรมคณะเทพเหล่านี้ทำหน้าที่เป็นสาวกที่ฟังพระโพธิสัตว์เจ้าแม่กวนอิมอธิบายคำสอนทางพุทธศาสนาตลอดจนผู้พิทักษ์เกาะของพระนาง

ภาพประกอบ

•  

  วัดพระหยก (Jade Buddha Temple) (เซี่ยงไฮ้, ประเทศจีน) - เทวรูปของ ท้าวปัญจิกมหาเสนา (Sànzhī Dàjiàng) ทางซ้าย, พระอินทร์ (Dìshìtiān) กลาง และ ท้าวมหาพรหม (Dàfàntiān) ทางขวา

•  

  วัดพระหยก (Jade Buddha Temple) (เซี่ยงไฮ้, ประเทศจีน) - เทวรูปของ ท้าวกินนรราชา (Jǐnnàluó) ทางซ้าย พระอิศวร (Dàzìzàitiān or Móxīshǒuluótiān) ทางขวา

•  

  วัดพระหยก (Jade Buddha Temple) (เซี่ยงไฮ้, ประเทศจีน) - เทวรูปของพระวัชรปาณีโพธิสัตว์ (Mìjī Jīngāng) ทางซ้ายและ พระมรีจิเทวี (Mólìzhītiān) ทางขวา

•  

  วัดพระหยก (Jade Buddha Temple) (เซี่ยงไฮ้, ประเทศจีน) - เทวรูปของท้าวพญายมราช (Yánmóluówáng) ทางซ้าย, พระแม่สุรัสวดี (Biàncáitiān) กลางและ พระรามสูรจีน ขวา

•  

  วัดพระหยก (Jade Buddha Temple) (เซี่ยงไฮ้, ประเทศจีน) - เทวรูปของเจ้าพ่อดาวเหนือ (เทพนักษัตร) ทางซ้าย, ท้าวไตรตรึงษ์เทพ กลางและ พระแม่ลักษมี (Gōngdétiān or Jíxiáng Tiānnǚ) ทางขวา

•  

  วัดพระหยก (Jade Buddha Temple) (เซี่ยงไฮ้, ประเทศจีน) - เทวรูปของพระแม่ธรณี (Jiānláo Dishén) ทางซ้ายและ พระขันธกุมาร (Wéituó)ทางขวา

•  

  วัดพระหยก (Jade Buddha Temple) (เซี่ยงไฮ้, ประเทศจีน) - เทวรูปของ พระนางหาริตีเทวี (Guǐzǐmǔ) ทางซ้ายและ ท้าวปัญจิกมหาเสนา (Sànzhī Dàjiàng) ทางขวา

•  

  วัดพระหยก (Jade Buddha Temple) (เซี่ยงไฮ้, ประเทศจีน) - เทวรูปของ พระจันทร์ (Yuètiān) ทางซ้ายและ เจ้าแม่ต้นโพธิ์ ทางขวา

•  

  วัดพระหยก (Jade Buddha Temple) (เซี่ยงไฮ้, ประเทศจีน) - เทวรูปของ ท้าวสาครนาค (Suōjiéluó Lóngwáng) ทางซ้าย พระอาทิตย์ (Rìtiān) ทางขวา

อ้างอิง

1. . 中国佛教文化网. 2010-09-01. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-03-04. สืบค้นเมื่อ 2013-11-27.
2. "详解佛教中的二十四诸天". 腾讯. 2013-08-21. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2018-11-07. สืบค้นเมื่อ 2013-11-27.
3. Lewis Hodous; William Edward Soothill (2004). A dictionary of Chinese Buddhist terms: with Sanskrit and English equivalents and a Sanskrit-Pali index. London: RoutledgeCurzon. ISBN 0-203-64186-8. OCLC 275253538.
4. "供天中的二十四诸天 - 佛弟子文库". fodizi.net. สืบค้นเมื่อ 2021-04-26.
5. E., Emmerick, R. (2001). The Sūtra of golden light: being a translation of the Suvarṇabhāsottamasūtra. Pali Text Society. ISBN 0-86013-348-6. OCLC 232153257.
6. ".ดร.พันธ์ยศ อัครอมรพงศ์ ร่วมงานพิธี "กงจูเทียน"". bangkokbiznews. 25 Apr 2018. สืบค้นเมื่อ 14 Jul 2022.{{cite web}}: CS1 maint: url-status (ลิงก์)
7. . lengnoeiyi.com. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 9 Mar 2014. สืบค้นเมื่อ 14 Jul 2022.
8. Wu, Cheng'en (2012). Anthony C. Yu (บ.ก.). The journey to the West. แปลโดย Yu (Revised ed.). Chicago. ISBN 978-0-226-97131-5. OCLC 774147887.

คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: ยี่สิบสี่เทพธรรมบาล