เชลิเซอราตา

เชลิเซอราตา ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: Middle Cambrian–Present, 508 – 0 Mya PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
แมงดาแอตแลนติก (Limulus polyphemus) อยู่ในชั้น Merostomata เป็นเชลิเซอราตา ที่มีขนาดใหญ่ที่สุด
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Arthropoda
ไฟลัมย่อย:	Chelicerata Heymons, 1901
ชั้น
Arachnida Eurypterid † Merostomata Pycnogonida

ไฟลัมย่อยเชลิเซอราตา (ชื่อวิทยาศาสตร์: Chelicerata) หรือ เชลิเซอเรต (อังกฤษ: Chelicerate) เป็นไฟลัมย่อยของสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังในไฟลัมอาร์โธพอดา (Arthropoda) หรือ อาร์โธพอด ถือกำเนิดมาแล้วกว่า 600 ล้านปี

ลักษณะโดยรวมของสัตว์ในไฟลัมย่อยนี้คือ ไม่มีกราม และไม่มีหนวด ลำตัวแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ เซฟาโลทอแรกซ์ และส่วนท้อง เซฟาโลทอแรกซ์เป็นส่วนที่รวมส่วนหัวและส่วนอกเข้าไว้ด้วยกัน โดยมีเปลือกแข็งชิ้นเดียวคลุมอยู่เรียก คาราเพช ระยางค์ทั้ง 6 คู่ ประกอบด้วยระยางคู่แรกเป็นระยางค์หนีบ ระยางค์คู่ที่ 2 คือ เพดิพาลพ์ ช่วยในการฉีกอาหาร ระยางค์อีก 4 คู่ เป็นขาเกิน ส่วนท้องไม่มีระยางค์ แบ่งออกเป็น 2 ชั้น ได้แก่

การจำแนก

• ชั้นอะแรคนิดา (Arachnida) ประกอบด้วยสมาชิกในกลุ่มประมาณ 80,000 ชนิด อาศัยอยู่บนบก กระจายทั่วไป บางจำพวกเป็นปรสิตทั้งในพืชและสัตว์ ระบบแลกเปลี่ยนก๊าซมีการปรับตัวให้เหมาะสมกับการเปลี่ยนแปลงถิ่นที่อยู่ในน้ำมาเป็นบนบก โดยมีชั้นอีพิคิวติเคิลหุ้มด้วยไข ป้องกันการสูญเสียน้ำ ของเสียเป็นสารประกอบไนโตรเจนที่ไม่ละลายน้ำ สัตว์ในชั้นนี้แบ่งออกเป็น 13 อันดับ ที่รู้จักกันดีคือ แมงป่อง เป็นอะแรคนิดที่มีขนาดใหญ่ มีเพดิพาลท์ขนาดใหญ่และยาวเป็นก้ามหนีบด้วย ปลายสุดของส่วนท้องมีต่อมพิษ ด้านบนของส่วนหัวมีตา 1 คู่ อยู่บริเวณกึ่งกลางของคาราเพช และมีตาด้านข้างอีก 3 คู่ ในเวลากลางวันจะหลบซ่อนตัวใต้ก้อนหิน ขอนไม้ และออกหาเหยื่อในเวลากลางคืน พบได้ทั่วไปในเขตร้อน และแมงมุม มีประมาณ 32,000 ชนิด ส่วนท้องไม่มีปล้องเชื่อมต่อกับ เซฟาโรทอแรกซ์ เป็นรอยต่อคอดกิ่วชัดเจน เพดิพาลท์มีขนาดเล็กเหมือนขาเดิน แมงมุมมีตา 8 ตา ทางด้านหน้าของหัว แมงมุมบางชนิดสร้างใยได้ ใย เป็นโปรตีนที่มีกรดอะมิโนเรียงต่อซ้ำกัน ใยแมงมุมมีความแข็งแรงเทียบเท่าไนลอน แต่สามารถยืดยาวออกได้มากกว่าถึง 2 เท่า ต่อมสร้างใยตั้งอยู่ที่ส่วนท้องเปิดเข้าสู่อวัยวะชักใยเรียก สปินเนอเรท ที่ส่วนท้ายของท้อง ใยที่สร้างขึ้นเมื่อปล่อยออกมาจะมีลักษณะเป็นของเหลว เมื่อถูกกับอากาศเส้นใยจะแข็งตัวขึ้น แมงมุมใช้ใยในการดักจับเหยื่อ และช่วยผสมพันธุ์ และรวมถึงเห็บ และไร ซึ่งเป็นปรสิตของพืชและสัตว์ด้วย

• ชั้นเมอโรสโรมาตา (Merostomata) สมาชิกในกลุ่มนี้ได้แก่ แมงดาทะเล ในปัจจุบันเหลือเพียง 5 ชนิด จัดว่าเป็นเชลิเซอราตาที่มีขนาดใหญ่ที่สุด มีความยาวถึง 60 เซนติเมตร ที่พบเป็นฟอสซิลยาวถึง 2 เมตร ด้านหลังของคาราเพชมีตาประกอบ 1 คู่ ด้านล่างของเซฟาโรทอแรกซ์เป็นที่ตั้งของระยางค์ทั้ง 6 คู่ โดยระยางค์ขา 3 คู่ มีลักษณะเป็นก้ามหนีบ ยกเว้นขาคู่สุดท้ายใช้ในการกวาดโคลน หรือทราย ปล้องส่วนท้องจะรวมกัน ด้านท้ายสุดจะยื่นยาวออกเป็นหาง ด้านล่างของส่วนท้องเป็นที่ตั้งของเหงือก 5 คู่ และมีแผ่นปิดเหงือก แมงดาทะเลเป็นสัตว์ที่ใช้ระยางค์ขาคู่สุดท้ายดันขุดดินไปด้านหลังเพื่อฝังตัวลงในโคลนหรือทราย การดำรงชีวิตเป็นทั้งกินพืชและกินซาก รวมทั้งสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังที่มีลำตัวอ่อนนุ่ม

• ชั้นพิคโนโกนิดา (Pycnogonida) ได้แก่ แมงมุมทะเล เป็นสัตว์ทะเลขนาดเล็กรูปร่างคล้ายปูหรือปูปลอม มีประมาณ 1,300 ชนิด ทั้งขนาดเล็ก และขนาดใหญ่ ส่วนใหญ่มี 8 ขา แต่บางชนิดมี 10 หรือ 12 ขา กินของเหลวหรือเนื้อเยื่อของดอกไม้ทะเล, ปะการัง, ฟองน้ำ รวมถึงทากทะเล

อ้างอิง

1. Wainwright, S. A., Biggs, W. D., and Gosline, J. M. (1982), Mechanical Design in Organisms, Princeton University Press, pp. 162–163, ISBN 0-691-08308-8
2. จาก itis.gov (อังกฤษ)
3. Margulis, Lynn; Schwartz, Karlene (1998), Five Kingdoms, An Illustrated Guide to the Phyla of Life on Earth (third ed.), W.H. Freeman and Company, ISBN 0-7167-3027-8
4. The Chelicerata
5. แมงมุมทะเลขายาว

แหล่งข้อมูลอื่น