เคมีบำบัด (อังกฤษ : chemotherapy ) หรือ คีโม (อังกฤษ : chemo ) เป็นวิธีรักษามะเร็งประเภทหนึ่ง ซึ่งใช้ยาต้านมะเร็งชนิดหนึ่งหรือหลายชนิดมาประกอบกับเป็นสูตรยาเคมีบำบัดมาตรฐาน เคมีบำบัดอาจให้โดยมีเป้าหมายเพื่อรักษามะเร็งให้หาย หรือให้เพื่อยืดชีวิตและบรรเทาอาการก็ได้ (เรียกว่า เคมีบำบัดแบบประคับประคอง )
เคมีบำบัด การแทรกแซง สุภาพสตรีท่านหนึ่งกำลังรับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด docetaxel เพื่อรักษา
มะเร็งเต้านม มีถุงมือเย็นและที่แช่เย็นอยู่ที่มือและเท้าเพื่อลดอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับเล็บของเธอระหว่างรับยา
ในปัจจุบันคำว่าเคมีบำบัดถูกใช้เมื่อหมายถึงการรักษาด้วยยารักษามะเร็งที่ออกฤทธิ์ด้วยวิธียับยั้งการแบ่งเซลล์ ซึ่งบางครั้งอาจไม่นับรวมยาที่ออกฤทธิ์ผ่านกลไกอื่น เช่น ยาที่ออกฤทธิ์โดยการจับกับตำแหน่งเป้าหมายบนโมเลกุลหรือยีน เพื่อป้องกันไม่ให้มีการกระตุ้นการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งผ่านฮอร์โมน (เช่น เอสโตรเจน สำหรับมะเร็งเต้านม หรือ แอนโดรเจน สำหรับมะเร็งต่อมลูกหมาก) ก็จะถูกเรียกว่า ฮอร์โมนบำบัด หรือการรักษาด้วยฮอร์โมน ส่วนยาที่ออกฤทธิ์ด้วยการยับยั้งการส่งสัญญาณ ผ่านตัวรับ เช่น ผ่านตัวรับไทโรซีนไคเนส ก็จะถูกเรียกว่า การรักษาแบบมุ่งเป้า เป็นต้น
ไม่ว่าจะเป็นการรักษาด้วยยาแบบเคมีบำบัด ฮอร์โมนบำบัด หรือรักษาแบบมุ่งเป้า ก็ตาม ปัจจุบันส่วนใหญ่ยังเป็นการรักษาที่ออกฤทธิ์ทั่วร่างกาย กล่าวคือเมื่อให้ยาเข้าสู่ร่างกายแล้วยาจะเข้าสู่กระแสเลือดและสามารถส่งไปออกฤทธิ์ต่อเซลล์มะเร็งได้ทุกที่ที่มีเลือดไปถึง หรือก็คือทั่วร่างกายนั่นเอง การรักษาแบบทั่วร่างนี้บางครั้งนิยมใช้ร่วมกับการรักษาแบบเฉพาะที่ เช่น การรักษาด้วยรังสี การผ่าตัด หรือการรักษาด้วยความร้อน เป็นต้น
ยาเคมีบำบัดแบบดั้งเดิมเป็นยาที่เป็นพิษต่อเซลล์ หมายถึงไปรบกวนหรือยับยั้งกระบวนการแบ่งเซลล์ (ไมโทซิส ) แต่เซลล์มะเร็งซึ่งมีหลายชนิดนั้นก็ตอบสนองต่อการรักษาแบบนี้แตกต่างกัน อาจกล่าวได้ว่าเคมีบำบัดเป็นยาที่ทำลายหรือทำร้ายเซลล์ ซึ่งอาจทำให้เซลล์ตายลงผ่านกระบวนการอะพอพโทซิส ผลข้างเคียงของเคมีบำบัดนั้นส่วนหนึ่งมาจากการที่เซลล์ปกติที่มีการแบ่งเซลล์บ่อยครั้งนั้นถูกทำลายไปพร้อมกันกับเซลล์มะเร็ง เซลล์เหล่านี้ เช่น เซลล์ต้นกำเนิดเม็ดเลือดในไขกระดูก เซลล์เยื่อบุทางเดินอาหาร และเซลล์รากผม เป็นต้น ทำให้เกิดผลข้างเคียงที่พบบ่อยของเคมีบำบัด ได้แก่ การกดไขกระดูก ทำให้สร้างเม็ดเลือดได้น้อย และทำให้มีภูมิคุ้มกันต่ำ ตามมา เยื่อบุทางเดินอาหารอักเสบ และผมร่วง เนื่องจากผลต่อเซลล์ภูมิคุ้มกันนี้เอง ทำให้บางครั้งยาเคมีบำบัดเหล่านี้มีที่ใช้ในโรคอื่นที่เกิดจากการที่เซลล์ภูมิคุ้มกันทำงานมากเกินไปหรือทำงานผิดปกติ โรคเหล่านี้เรียกว่าโรคภูมิต้านตนเอง เช่น ข้ออักเสบรูมาตอยด์ ลูปัสอิริทีมาโทซัสทั่วร่าง มัลติเพิลสเคลอโรซิส โรคหลอดเลือดอักเสบต่างๆ เป็นต้น
กลไกการออกฤทธิ์ The four phases of the cell cycle. G1 – the initial growth phase. S – the phase in which DNA is synthesised. G2 – the second growth phase in preparation for cell division. M – mitosis; where the cell divides to produce two daughter cells that continue the cell cycle.
มะเร็ง คือเซลล์ ที่มีการแบ่งตัวและเจริญอย่างควบคุมไม่ได้ และมีพฤติกรรมรุกรานแบบร้าย ได้แก่ การรุกรานเนื้อเยื่อข้างเคียง และการแพร่กระจาย เป็นต้น สาเหตุของการมีพฤติกรรมเช่นนี้เกิดจากสาเหตุหลายๆ อย่าง ทั้งจากพันธุกรรม และสิ่งแวดล้อม ทำให้เกิดการกลายพันธุ์ สะสมขึ้นในยีนส่วนที่เป็นออนโคยีน (ยีนที่ควบคุมอัตราการเจริญของเซลล์) และยีนยับยั้งเนื้องอก (ยีนที่ป้องกันไม่ให้เซลล์กลายเป็นมะเร็ง) ซึ่งเมื่อเกิดการกลายพันธุ์สะสมขึ้นถึงระดับหนึ่ง เซลล์ที่มีการกลายพันธ์นั้นก็จะกลายเป็นเซลล์มะเร็ง:93–94
กล่าวโดยคร่าวๆ แล้ว ยาเคมีบำบัดส่วนใหญ่มีกลไกหลักคือการขัดขวางการแบ่งเซลล์ (ไมโทซิส ) จึงมีผลมากต่อเซลล์ที่มีการแบ่งตัวเร็ว การที่มีผลเสียต่อเซลล์นี้เองจึงเรียกว่าเป็นยาที่เป็นพิษต่อเซลล์ หรือไซโทท็อกซิก ยาเหล่านี้ขัดขวางกระบวนการไมโทซิสด้วยหลายกลไก เช่น เข้าไปทำให้ดีเอ็นเอเสียหาย ยับยั้งกลไกทางเซลล์ที่ทำให้เกิดการแบ่งเซลล์ ทฤษฎีหนึ่งเชื่อว่ากลไกต่างๆ ของยากลุ่มนี้ เข้าไปกระตุ้นให้เซลล์เกิดกระบวนการทำลายตัวเองตามที่ได้วางโปรแกรมไว้ หรือเรียกว่า อะพ็อพโทซิส
จากการที่ยาเคมีบำบัดส่งผลต่อเซลล์ที่กำลังแบ่งตัวนี้เอง ทำให้เซลล์เนื้องอกซึ่งมีอัตราการเจริญสูง (เช่น มะเร็งเม็ดเลือดขาวแบบเฉียบพลัน และ มะเร็งต่อมน้ำเหลือง ชนิดร้ายแรงอย่างมะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิดฮอดจ์กิน ) จะตอบสนองอย่างดีมากจากการใช้เคมีบำบัด เนื่องจากในเวลาหนึ่งๆ จะมีเซลล์ที่กำลังแบ่งเซลล์อยู่เป็นสัดส่วนมากกว่าที่พบในโรคอื่นที่อัตราการเจริญไม่สูงเท่า ซึ่งมะเร็งกลุ่มหลังนี้ (เช่น มะเร็งต่อมน้ำเหลือง ชนิดที่มีการลุกลามอย่างช้าๆ) จะไม่ตอบสนองดีมากนักต่อเคมีบำบัดชนิดที่ออกฤทธิ์ที่กระบวนการแบ่งเซลล์ มะเร็งบางอย่างที่มีความแตกต่างของเซลล์ในก้อนเนื้องอกมาก อาจตอบสนองต่อการใช้เคมีบำบัดไม่เหมือนกัน ขึ้นอยู่กับโคลนย่อยๆ ในเนื้องอกนั้นว่าโคลนใดตอบสนองดีกว่ากัน
อ้างอิง Hanahan D, Weinberg RA (มกราคม 2000). "The hallmarks of cancer". Cell . 100 (1): 57–70. doi :10.1016/S0092-8674(00)81683-9. PMID 10647931. CS1 maint: uses authors parameter (link) Hodgson S (มกราคม 2008). "Mechanisms of inherited cancer susceptibility". Journal of Zhejiang University. Science. B . 9 (1): 1–4. doi :10.1631/jzus.B073001. PMC 2170461 . PMID 18196605. Perera FP (พฤศจิกายน 1997). "Environment and cancer: who are susceptible?". Science . 278 (5340): 1068–73. Bibcode :1997Sci...278.1068P. doi :10.1126/science.278.5340.1068. PMID 9353182. Hoskins, William J.; Perez, Carlos A.; Young, Robert C.; Barakat, Richard R.; Markman, Maurie; Randall, Marcus E., บ.ก. (2005). Principles and practice of gynecologic oncology (4. ed.). Baltimore, Md.: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 0-7817-4689-2 Malhotra V, Perry MC (2003). "Classical chemotherapy: mechanisms, toxicities and the therapeutic window". Cancer Biology & Therapy . 2 (4 Suppl 1): S2–4. doi :10.4161/cbt.199. PMID 14508075. CS1 maint: uses authors parameter (link) Kehe K, Balszuweit F, Steinritz D, Thiermann H (กันยายน 2009). "Molecular toxicology of sulfur mustard-induced cutaneous inflammation and blistering". Toxicology . 263 (1): 12–9. doi :10.1016/j.tox.2009.01.019. PMID 19651324. CS1 maint: uses authors parameter (link) Makin G, Hickman JA (กรกฎาคม 2000). "Apoptosis and cancer chemotherapy". Cell and Tissue Research . 301 (1): 143–52. Bibcode :1994RSPTB.345..319H. doi :10.1007/s004419900160. PMID 10928287. CS1 maint: uses authors parameter (link) Corrie PG, Pippa G. (2008). "Cytotoxic chemotherapy: clinical aspects". Medicine . 36 (1): 24–28. doi :10.1016/j.mpmed.2007.10.012.
แหล่งข้อมูลอื่น
American Cancer Society - Chemotherapy Chemotherapy.com Educational and support information about chemotherapy and associated side effects Cancer Management Handbook: Principles of Oncologic Pharmacotherapy
เคม, บำบ, งกฤษ, chemotherapy, หร, โม, งกฤษ, chemo, เป, นว, กษามะเร, งประเภทหน, งใช, ยาต, านมะเร, งชน, ดหน, งหร, อหลายชน, ดมาประกอบก, บเป, นส, ตรยามาตรฐาน, อาจให, โดยม, เป, าหมายเพ, อร, กษามะเร, งให, หาย, หร, อให, เพ, อย, ดช, ตและบรรเทาอาการก, ได, เร, ยกว, แบบป. ekhmibabd xngkvs chemotherapy hrux khiom xngkvs chemo epnwithirksamaerngpraephthhnung sungichyatanmaerngchnidhnunghruxhlaychnidmaprakxbkbepnsutryaekhmibabdmatrthan ekhmibabdxacihodymiepahmayephuxrksamaerngihhay hruxihephuxyudchiwitaelabrrethaxakarkid eriykwa ekhmibabdaebbprakhbprakhxng ekhmibabdkaraethrkaesngsuphaphstrithanhnungkalngrbkarrksadwyyaekhmibabd docetaxel ephuxrksamaerngetanm mithungmuxeynaelathiaecheynxyuthimuxaelaethaephuxldxntraythicaekidkhunkbelbkhxngethxrahwangrbyainpccubnkhawaekhmibabdthukichemuxhmaythungkarrksadwyyarksamaerngthixxkvththidwywithiybyngkaraebngesll sungbangkhrngxacimnbrwmyathixxkvththiphanklikxun echn yathixxkvththiodykarcbkbtaaehnngepahmaybnomelkulhruxyin ephuxpxngknimihmikarkratunkarecriyetibotkhxngesllmaerngphanhxromn echn exsotrecn sahrbmaerngetanm hrux aexnodrecn sahrbmaerngtxmlukhmak kcathukeriykwa hxromnbabd hruxkarrksadwyhxromn swnyathixxkvththidwykarybyngkarsngsyyanphantwrb echn phantwrbithorsinikhens kcathukeriykwa karrksaaebbmungepa epntnimwacaepnkarrksadwyyaaebbekhmibabd hxromnbabd hruxrksaaebbmungepa ktam pccubnswnihyyngepnkarrksathixxkvththithwrangkay klawkhuxemuxihyaekhasurangkayaelwyacaekhasukraaeseluxdaelasamarthsngipxxkvththitxesllmaerngidthukthithimieluxdipthung hruxkkhuxthwrangkaynnexng karrksaaebbthwrangnibangkhrngniymichrwmkbkarrksaaebbechphaathi echn karrksadwyrngsi karphatd hruxkarrksadwykhwamrxn epntnyaekhmibabdaebbdngedimepnyathiepnphistxesll hmaythungiprbkwnhruxybyngkrabwnkaraebngesll imothsis aetesllmaerngsungmihlaychnidnnktxbsnxngtxkarrksaaebbniaetktangkn xacklawidwaekhmibabdepnyathithalayhruxtharayesll sungxacthaiheslltaylngphankrabwnkarxaphxphothsis phlkhangekhiyngkhxngekhmibabdnnswnhnungmacakkarthiesllpktithimikaraebngesllbxykhrngnnthukthalayipphrxmknkbesllmaerng esllehlani echn eslltnkaenidemdeluxdinikhkraduk eslleyuxbuthangedinxahar aelaesllrakphm epntn thaihekidphlkhangekhiyngthiphbbxykhxngekhmibabd idaek karkdikhkraduk thaihsrangemdeluxdidnxy aelathaihmiphumikhumkntatamma eyuxbuthangedinxaharxkesb aelaphmrwng enuxngcakphltxesllphumikhumknniexng thaihbangkhrngyaekhmibabdehlanimithiichinorkhxunthiekidcakkarthiesllphumikhumknthanganmakekiniphruxthanganphidpkti orkhehlanieriykwaorkhphumitantnexng echn khxxkesbrumatxyd lupsxirithimaothssthwrang mltiephilsekhlxorsis orkhhlxdeluxdxkesbtang epntnklikkarxxkvththi aekikh The four phases of the cell cycle G1 the initial growth phase S the phase in which DNA is synthesised G2 the second growth phase in preparation for cell division M mitosis where the cell divides to produce two daughter cells that continue the cell cycle maerngkhuxesllthimikaraebngtwaelaecriyxyangkhwbkhumimid aelamiphvtikrrmrukranaebbray idaek karrukranenuxeyuxkhangekhiyng aelakaraephrkracay epntn 1 saehtukhxngkarmiphvtikrrmechnniekidcaksaehtuhlay xyang thngcakphnthukrrmaelasingaewdlxm 2 3 thaihekidkarklayphnthusasmkhuninyinswnthiepnxxnokhyin yinthikhwbkhumxtrakarecriykhxngesll aelayinybyngenuxngxk yinthipxngknimihesllklayepnmaerng sungemuxekidkarklayphnthusasmkhunthungradbhnung esllthimikarklayphnthnnkcaklayepnesllmaerng 4 93 94klawodykhraw aelw yaekhmibabdswnihymiklikhlkkhuxkarkhdkhwangkaraebngesll imothsis cungmiphlmaktxesllthimikaraebngtwerw karthimiphlesiytxesllniexngcungeriykwaepnyathiepnphistxesll hruxisoththxksik yaehlanikhdkhwangkrabwnkarimothsisdwyhlayklik echn ekhaipthaihdiexnexesiyhay ybyngklikthangesllthithaihekidkaraebngesll 5 6 thvsdihnungechuxwakliktang khxngyaklumni ekhaipkratunihesllekidkrabwnkarthalaytwexngtamthiidwangopraekrmiw hruxeriykwa xaphxphothsis 7 cakkarthiyaekhmibabdsngphltxesllthikalngaebngtwniexng thaihesllenuxngxksungmixtrakarecriysung echn maerngemdeluxdkhawaebbechiybphln aela maerngtxmnaehluxngchnidrayaerngxyangmaerngtxmnaehluxngchnidhxdckin catxbsnxngxyangdimakcakkarichekhmibabd enuxngcakinewlahnung camiesllthikalngaebngesllxyuepnsdswnmakkwathiphbinorkhxunthixtrakarecriyimsungetha sungmaerngklumhlngni echn maerngtxmnaehluxng chnidthimikarluklamxyangcha caimtxbsnxngdimaknktxekhmibabdchnidthixxkvththithikrabwnkaraebngesll 8 maerngbangxyangthimikhwamaetktangkhxngesllinkxnenuxngxkmak xactxbsnxngtxkarichekhmibabdimehmuxnkn khunxyukbokhlnyxy inenuxngxknnwaokhlnidtxbsnxngdikwaknxangxing aekikh Hanahan D Weinberg RA mkrakhm 2000 The hallmarks of cancer Cell 100 1 57 70 doi 10 1016 S0092 8674 00 81683 9 PMID 10647931 CS1 maint uses authors parameter link Hodgson S mkrakhm 2008 Mechanisms of inherited cancer susceptibility Journal of Zhejiang University Science B 9 1 1 4 doi 10 1631 jzus B073001 PMC 2170461 PMID 18196605 Perera FP phvscikayn 1997 Environment and cancer who are susceptible Science 278 5340 1068 73 Bibcode 1997Sci 278 1068P doi 10 1126 science 278 5340 1068 PMID 9353182 Hoskins William J Perez Carlos A Young Robert C Barakat Richard R Markman Maurie Randall Marcus E b k 2005 Principles and practice of gynecologic oncology 4 ed Baltimore Md Lippincott Williams amp Wilkins ISBN 0 7817 4689 2 Malhotra V Perry MC 2003 Classical chemotherapy mechanisms toxicities and the therapeutic window Cancer Biology amp Therapy 2 4 Suppl 1 S2 4 doi 10 4161 cbt 199 PMID 14508075 CS1 maint uses authors parameter link Kehe K Balszuweit F Steinritz D Thiermann H knyayn 2009 Molecular toxicology of sulfur mustard induced cutaneous inflammation and blistering Toxicology 263 1 12 9 doi 10 1016 j tox 2009 01 019 PMID 19651324 CS1 maint uses authors parameter link Makin G Hickman JA krkdakhm 2000 Apoptosis and cancer chemotherapy Cell and Tissue Research 301 1 143 52 Bibcode 1994RSPTB 345 319H doi 10 1007 s004419900160 PMID 10928287 CS1 maint uses authors parameter link Corrie PG Pippa G 2008 Cytotoxic chemotherapy clinical aspects Medicine 36 1 24 28 doi 10 1016 j mpmed 2007 10 012 aehlngkhxmulxun aekikh ephschkrrm American Cancer Society Chemotherapy Chemotherapy com Educational and support information about chemotherapy and associated side effects Cancer Management Handbook Principles of Oncologic Pharmacotherapy bthkhwamekiywkbephschkrrmaelayaniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodyephimkhxmul duephimthi sthaniyxy ephschkrrmekhathungcak https th wikipedia org w index php title ekhmibabd amp oldid 8633333, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ , อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
