หญ้าแพรก
| หญ้าแพรก | |
|---|---|
| การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์ | |
| อาณาจักร: | Plantae |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Angiosperms |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Monocots |
| ไม่ได้จัดลำดับ: | Commelinids |
| อันดับ: | Poales |
| วงศ์: | Poaceae |
| สกุล: | Cynodon |
| สปีชีส์: | C. dactylon |
| ชื่อทวินาม | |
| Cynodon dactylon (L.) Pers. | |
หญ้าแพรก (ชื่อวิทยาศาสตร์: Cynodon dactylon) เป็นพืชพื้นเมืองในทวีปแอฟริกา ทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย และยุโรปใต้ ส่วนชื่อ หญ้าเบอร์มิวดา มาจากการที่หญ้าแพรกเป็นพืชต่างถิ่นรุกรานในเบอร์มิวดา แต่ไม่ได้เกิดขึ้นที่นั่น
ในประเทศไทย ชาวเหนือ เรียกว่า "หญ้าเป็ด" ส่วนชาวกะเหรี่ยง เรียกว่า "หน่อเก่เด"
ลักษณะ
เป็นพืชที่ขึ้นบนผิวดินและมีลำต้นอยู่ใต้ดิน ใบเรียวปลายแหลม บริเวณใบมีขนปกคลุมเล็กน้อย มีช่อดอกที่ปลายยอด ดอกออกตลอดทั้งปี พบได้ที่ความสูงจากระดับน้ำทะเล 40-400 เมตร บนพื้นที่แห้งแล้ง ทนดินเค็มและทนที่น้ำท่วมขัง แพร่พันธุ์เร็วมาก
ประโยชน์
ในสภาพแวดล้อมและการดูแลที่เหมาะสม เป็นหญ้าที่มีความสม่ำเสมอ คุณภาพดีพอใช้จึงจะได้หญ้าที่สีเขียวสด ใช้ปลูกเป็นสนามหญ้า ทั่ว ๆ ไป เช่น สนามฟุตบอล รักบี้ ในสวนสาธารณะ ปลูกตามขอบถนน สนามเด็กเล่น ปลูกเป็นทุ่งหญ้าเลี้ยงสัตว์ หรือปลูกในพื้นที่ ที่กว้าง ๆ เพียงเพื่อต้องการปลูกปกคลุมดินป้องกันไม่ให้เกิดการพังทลายของดินได้ หญ้านี้มีความต้องการดูแลในระดับที่ปานกลางถึงระดับสูง จึงจะได้คุณภาพดี ถึงแม้จะทนต่อความแห้งแล้งและความร้อนได้สูงก็ตาม แต่หญ้านี้จะคุณภาพไม่ดี ถ้าไม่ได้ให้น้ำอย่างเพียงพอ การใช้หญ้าแพรกทำสนามหญ้าต้องระมัดระวังอย่างหนึ่งคือ หญ้านี้จะกลายเป็นวัชพืชที่สำคัญได้ เนื่องจากการเจริญเติบโตเร็ว ทั้งยังมีเมล็ดแพร่พันธุ์ได้อีก และจะเป็นวัชพืชที่เข้าไปในแปลงดอกไม้ ไม้พุ่มเล็ก ๆ แม้กระทั่งตามถนนที่มีรอยแตก หญ้านี้จะแทรกตัวไปขึ้นได้ แต่ไม่พบว่ามีคุณสมบัติในการชะลอน้ำแต่อย่างใด สรรพคุณทางสมุนไพรทั้งต้น รสขมเย็น ตำกับสุราพอกหรือทาแก้พิษอักเสบ ปวด บวม ในการไหว้ครูก็ใช้หญ้าแพรก เปรียบเสมือนกับให้นักเรียนทุกคนมีความอดทน นอกจากนี้ สารสกัดจากหญ้าแพรกยังมีคุณสมบัติในการเพิ่มภูมิต้านทานไวรัสในกุ้งก้ามกราม (กุ้งแม่น้ำ) ซึ่งทำให้ลูกกุ้งมีความทนต่อการเกิดโรคหางขาว ซึ่งมีไวรัสเป็นสาเหตุ และทำให้ลูกกุ้งตายเป็นจำนวนมาก
ในพุทธประวัติ
ในพุทธประวัติกล่าวว่าพระสิทธัตถะได้ทรงพระสุบินก่อนที่จะสำเร็จพระสัมมาสัมโพธิญาณคำรบสองว่า ต้นหญ้าแพรกต้นหนึ่งได้ขึ้นแต่พื้นพระนาภี และเจริญสูงขึ้นไปจนจดคัดนาดลนภากาศ ซึ่งทำนายว่าการที่หญ้าแพรกงอกจากพระนาภี สูงไปจดอากาศนั้น เป็นบรรพนิมิตที่ได้ตรัสเทศนาพระอริยมรรคมีองค์ 8 แก่เทพยดาและมนุษย์ทั้งปวง
| คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: หญ้าแพรก |
อ้างอิง
- http://thaiherb-tip108.blogspot.com/2011/03/blog-post_7645.html
- https://doi.org/10.1111/are.12789
- หญ้าแพรก ข้อมูลพรรณไม้ สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุ กรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี