ประเทศกินี-บิสเซา

กินี-บิสเซา (อังกฤษ: Guinea-Bissau) หรือ กีแน-บีเซา (โปรตุเกส: Guiné-Bissau, ออกเสียง: [ɡiˈnɛ βiˈsaw]; ฟูลา: 𞤘𞤭𞤲𞤫 𞤄𞤭𞤧𞤢𞥄𞤱𞤮 Gine-Bisaawo; มันดินกา: ߖߌߣߍ ߺ ߓߌߛߊߥߏ߫ Gine-Bisawo) มีชื่อทางการว่า สาธารณรัฐกินี-บิสเซา (อังกฤษ: Republic of Guinea-Bissau) หรือ สาธารณรัฐกีแน-บีเซา (โปรตุเกส: República da Guiné-Bissau) เป็นประเทศอยู่ในแอฟริกาตะวันตก เมืองหลวงชื่อว่าบิสเซา มีเนื้อที่โดยประมาณ 36,125 ตารางกิโลเมตร (13,948 ตารางไมล์) กับประชากรโดยประมาณ 1,815,698 มีพรมแดนทิศเหนือติดกับเซเนกัล ทิศตะวันออกและทิศใต้ติดกับกินี ทิศตะวันตกติดกับมหาสมุทรแอตแลนติก กินี-บิสเซายังมีเกาะเล็ก ๆ นอกแผ่นดินใหญ่อีกประมาณ 25 เกาะอีกด้วย

สาธารณรัฐกินี-บิสเซา República da Guiné-Bissau (โปรตุเกส)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: "เอกภาพ การต่อสู้ ความก้าวหน้า" (โปรตุเกส: Unidade, Luta, Progresso)
เพลงชาติ: "เอชตาแออานอซาปาตรียาไบอามาดา"
ที่ตั้งของ ประเทศกินี-บิสเซา  (น้ำเงินเข้ม) – ในแอฟริกา  (น้ำเงินอ่อน & เทาเข้ม) – ในสหภาพแอฟริกา  (น้ำเงินอ่อน)
เมืองหลวง และเมืองใหญ่สุด	บิสเซา 11°52′N 15°36′W / 11.867°N 15.600°W / 11.867; -15.600
ภาษาราชการ	โปรตุเกส
ภาษาพูด	List: กินี-บิสเซาครีโอล อังกฤษ อาหรับ Balanta Hassaniya Arabic Jola-Fonyi Mandinka Mandjak Mankanya Noon Pulaar Serer Soninke
กลุ่มชาติพันธุ์	28.5% Fula 22.5% Balanta 14.7% Mandinka 9.1% Papel 8.3% Manjaca 3.5% Beafada 3.1% Mancanha 2.1% Bijagós [pt] 1.7% Felupe [pt] 1.4% Mansoanca 1% Balanta Mane 0.9% Nalu 0.5% Saracule 0.4% Sosso 2.2% เมสติโซ
ศาสนา	45.1% อิสลาม 22.1% คริสต์ 15.9% ไม่ระบุ 14.9% ความเชื่อพื้นเมือง 2% ไม่มี
การปกครอง	รัฐเดี่ยว สาธารณรัฐกึ่งประธานาธิบดี
• ประธานาธิบดี	Umaro Sissoco Embaló
• นายกรัฐมนตรี	Nuno Gomes Nabiam
สภานิติบัญญัติ	สมัชชาแห่งชาติ
เป็นเอกราชจากโปรตุเกส
• ประกาศ	24 กันยายน ค.ศ. 1973
• ได้รับการยอมรับ	10 กันยายน ค.ศ. 1974
พื้นที่
• รวม	36,125 ตารางกิโลเมตร (13,948 ตารางไมล์) (อันดับที่ 134)
• แหล่งน้ำ (%)	22.4
ประชากร
• พ.ศ. 2560 ประมาณ	1,726,000 (อันดับที่ 148)
• ความหนาแน่น	46.9 ต่อตารางกิโลเมตร (121.5 ต่อตารางไมล์) (อันดับที่ 154)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	2018 (ประมาณ)
• รวม	3.391 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
• ต่อหัว	1,951 ดอลลาร์สหรัฐ
จีดีพี (ราคาตลาด)	2018 (ประมาณ)
• รวม	1.480 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ
• ต่อหัว	851 ดอลลาร์สหรัฐ
จีนี (2010)	50.7 สูง
เอชดีไอ (2019)	0.480 ต่ำ · อันดับที่ 175
สกุลเงิน	ฟรังก์ซีเอฟเอ (XOF)
เขตเวลา	UTC (เวลามาตรฐานกรีนิช)
ขับรถด้าน	ขวา
รหัสโทรศัพท์	+245
รหัส ISO 3166	GW
โดเมนบนสุด	.gw

ประวัติศาสตร์

กินี-บิสเซาเคยเป็นอาณานิคมของโปรตุเกสอยู่นานถึง 5 ศตวรรษ จากนั้นความตื่นตัวทางการเมืองเพื่อเรียกร้องเอกราชคืนจากโปรตุเกสได้เริ่มต้นมาตั้งแต่ พ.ศ. 2499 โดยกลุ่ม African Party for the Independence of Guinea-Bissau and the Islands of Cape Verde (PAIGC) โดยมีนายอามิลการ์ กาบราล เป็นผู้นำชักชวนให้ประชาชนต่อต้านการปกครองและเรียกร้องเอกราชคืนจากโปรตุเกสตั้งแต่ปี พ.ศ. 2506 จนได้รับเอกราชเมื่อวันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2517 โดยมีนายลูอีซ กาบราล พี่ชายของนายอามิลการ์เป็นประธานาธิบดีคนแรก และกลุ่ม PAIGC ได้กลายเป็นพรรคการเมืองที่ถูกต้องตามกฎหมาย และมีการจัดตั้งสภาประชาชน และสภาคณะปฏิวัติประกอบด้วยสมาชิก 11 คน ทำหน้าที่ปกครองประเทศภายใต้รัฐธรรมนูญ

อ้างอิง

1. "Guinea Bissau". The World Factbook. Central Intelligence Agency. สืบค้นเมื่อ 14 June 2021.
2. "Guinea-Bissau". International Monetary Fund. จากแหล่งเดิมเมื่อ 11 November 2018. สืบค้นเมื่อ 18 October 2018.
3. "Gini Index coefficient". CIA World Factbook. สืบค้นเมื่อ 20 August 2021.
4. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. สืบค้นเมื่อ 16 December 2020.
5. "ประกาศสำนักงานราชบัณฑิตยสภา เรื่อง กำหนดชื่อประเทศ ดินแดน เขตการปกครอง และเมืองหลวง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 139 (พิเศษ 205 ง). 1 กันยายน 2565.
6. "การประเมินประชากรโลก พ.ศ. 2560". ESA.UN.org (custom data acquired via website). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division. สืบค้นเมื่อ 10 September 2017.
7. "Overview". World Bank (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 26 January 2021.

  บทความนี้รวมเอางานสาธารณสมบัติจากเดอะเวิลด์แฟกต์บุ๊ก

อ่านเพิ่ม

• Abdel Malek, K.,"Le processus d'accès à l'indépendance de la Guinée-Bissau", In : Bulletin de l'Association des Anciens Elèves de l'Institut National de Langues et de Cultures Orientales, N°1, Avril 1998. – pp. 53–60
• Forrest, Joshua B., Lineages of State Fragility. Rural Civil Society in Guinea-Bissau (Ohio University Press/James Currey Ltd., 2003)
• Galli, Rosemary E, Guinea Bissau: Politics, Economics and Society, (Pinter Pub Ltd., 1987)
• Lobban Jr., Richard Andrew and Mendy, Peter Karibe, Historical Dictionary of the Republic of Guinea-Bissau, third edition (Scarecrow Press, 1997)
• Vigh, Henrik, Navigating Terrains of War: Youth And Soldiering in Guinea-Bissau, (Berghahn Books, 2006)

แหล่งข้อมูลอื่น

• Link collection related to Guinea-Bissau on bolama.net 2016-03-04 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Country Profile จาก BBC News
• Guinea-Bissau. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
• จาก UCB Libraries GovPubs
• Guinea-Bissau at Encyclopædia Britannica
• ประเทศกินี-บิสเซา ที่เว็บไซต์ Curlie
•   Wikimedia Atlas of Guinea-Bissau
• Key Development Forecasts for Guinea-Bissau from International Futures

รัฐบาล

• เว็บไซต์ทางการ
• Guinea-Bissau: Prime Minister’s fate unknown after apparent military coup – West Africa – Portuguese American Journal
• Guinea-Bissau Holds First Post-Coup Election

การค้า

• Guinea-Bissau 2005 Summary Trade Statistics

สื่อข่าว

• news headline links from AllAfrica.com

การท่องเที่ยว

•   ประเทศกินี-บิสเซา คู่มือการท่องเที่ยวจากวิกิท่องเที่ยว (ในภาษาอังกฤษ)
• Guinea-Bissau Turismo – RIOS AND LAGOONS

สุขภาพ

• The State of the World's Midwifery – Guinea-Bissau Country Profile

ข้อมูล GIS

• Master Thesis about the developing Geographical Information for Guinea-Bissau

พิกัดภูมิศาสตร์: 12°N 15°W / 12°N 15°W / 12; -15