Macrobrachium lanchesteri

Macrobrachium lanchesteri
สถานะการอนุรักษ์
ความเสี่ยงต่ำ (IUCN 3.1)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Arthropoda
ไฟลัมย่อย:	Crustacea
ชั้น:	Malacostraca
อันดับ:	Decapoda
วงศ์:	Palaemonidae
สกุล:	Macrobrachium
สปีชีส์:	M.  lanchesteri
ชื่อทวินาม
Macrobrachium lanchesteri De Man, 1911
ชื่อพ้อง
Palaemon lanchesteri De Man, 1911 Cryphiops lanchesteri De Man, 1911

Macrobrachium lanchesteri เป็นสัตว์พวกกุ้งกั้งปูชนิดหนึ่งในสกุล Macrobrachium ของวงศ์ Palaemonidae โดยเป็นที่รู้จักกันทั่วไปในชื่อ "กุ้งฝอย" หรือ "กุ้งฝอยน้ำจืด" ร่วมกับกุ้งอีกหลายชนิดในสกุล Macrobrachium และสกุล Caridina ของวงศ์ Atyidae

ถิ่นที่อยู่

เขตการกระจายพันธุ์ของกุ้งชนิด M. lanchesteri อยู่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยถือเป็นสัตว์น้ำประจำถิ่นของลาว; ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, ภาคกลาง และภาคใต้ของไทย; มาเลเซียตะวันตกและรัฐซาบะฮ์ของมาเลเซีย; สิงคโปร์ และบรูไน นอกจากนี้ยังพบในพื้นที่บางส่วนของพม่า, ภาคเหนือของไทย, บริเวณใกล้ชายฝั่งทะเลของกัมพูชา และตอนใต้สุดของเวียดนาม

ลักษณะ

กุ้งชนิด M. lanchesteri เป็นกุ้งน้ำจืดขนาดเล็ก ความยาวประมาณ 2-7 เซนติเมตร มีเปลือกแข็งห่อหุ้มตัว มีขา 10 คู่ แบ่งหน้าที่ออกเป็นขาสำหรับจับอาหาร ขาเดิน และขาว่ายน้ำ ขาเดินคู่ที่ 2 เป็นรูปทรงกระบอกยาวเรียว มีขนาดไล่เลี่ยกับขาเดินคู่ที่ 4 และ 5 ข้อปลายมีลักษณะเป็นก้ามหนีบ ลักษณะสำคัญคือมีกรีตรง (ส่วนปลายงอนเล็กน้อย) ขาเดิน 3 คู่ยาวเท่ากัน ต่างกับลูกกุ้งก้ามกรามที่มีขนาดเท่ากันซึ่งจะมีกรียาวและโค้งขึ้น

พฤติกรรม

กุ้งชนิดนี้มักอยู่รวมกันเป็นฝูงบริเวณผิวน้ำริมตลิ่งของหนอง บึง บ่อ และนาข้าวซึ่งเป็นแหล่งน้ำนิ่งที่มีก้อนหิน รากหญ้า หรือรากพรรณไม้น้ำ รวมทั้งในบริเวณแหล่งน้ำที่มีกระแสน้ำขึ้นลงไหลเอื่อย ๆ โดยกินจุลินทรีย์ ไรน้ำ และตัวอ่อนของสัตว์น้ำขนาดเล็กเป็นอาหาร

การใช้ประโยชน์

กุ้งชนิด M. lanchesteri รวมทั้งกุ้งฝอยน้ำจืดชนิดอื่นเป็นที่นิยมบริโภคกันทั่วไป ในไทยมักนำไปทำกุ้งฝอยทอด ไข่เจียวกุ้งฝอย ยำกุ้งเต้น ก้อยกุ้ง กุ้งจ่อม บางครั้งก็ใช้เป็นเหยื่อตกปลาหรืออาหารเลี้ยงลูกปลาเศรษฐกิจ เช่น ปลาช่อน ปลากราย ปลาเสือตอ ปลาสวยงามต่าง ๆ เป็นต้น

อ้างอิง

1. De Grave, S., Wowor, D. & Cai, X. (2013). Macrobrachium lanchesteri. In: IUCN 2013. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 2015-11-29.
2. ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา ๗ รอบ ๕ ธันวาคม ๒๕๕๔. กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2556, หน้า 134.
3. จุฑามาศ จิวาลักษณ์ และพรพรรณ ศุภกิจรัตนากุล. กุ้งสกุล Macrobrachium ที่พบในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย. [ม.ป.ท.], [ม.ป.ป].
4. กรมประมง. ภาพปลาและสัตว์น้ำไทย. อ้างถึงใน http://dictionary.sanook.com/search/macrobrachium-lanchesteri^{[ลิงก์เสีย]}. สืบค้น 29 พฤศจิกายน 2558.