ฝุ่นละออง

ฝุ่นละออง หรือ ละอองธุลี คือ ของแข็งขนาดเล็กที่ลอยอยู่ในอากาศหรือน้ำ ซึ่งเกิดจากธรรมชาติหรือมนุษย์โดยนับเป็นมลพิษทางอากาศและมลพิษทางน้ำประเภทหนึ่ง

ฝุ่นละอองมีที่มาหลากหลายทั้งจากธรรมชาติ เช่น ภูเขาไฟ พายุทราย ไฟป่า ไอเกลือ หรือการกระทำของมนุษย์เช่น ไอของเสียจากรถยนต์ โรงงานไฟฟ้า โรงงานอุตสาหกรรม รวมไปถึง การเผาหญ้า และการเผาป่า ในประเทศกำลังพัฒนาฝุ่นละอองที่เกิดขึ้นมักจะเกิดจากโรงงานผลิตกระแสไฟฟ้าจากถ่านหิน

ปริมาณฝุ่นละอองในอากาศจำนวนมากส่งผลต่อสุขภาพของมนุษย์ ก่อให้เกิดปัญหาหลากหลายเช่น โรคทางเดินหายใจ โรคหัวใจ โรคปอด รวมไปถึงมะเร็งปอด ซึ่งสามารถป้องกันได้ด้วยพวกตัวกรองแบบต่างๆ เช่น หน้ากาก

การกำจัดฝุ่นละอองนั้น ฝุ่นละอองที่มีขนาดใหญ่จะตกอยู่บนพื้นตามแรงโน้มถ่วงของโลก ขณะที่ฝุ่นขนาดเล็กกว่า 10 ไมโครเมตร (PM₁₀) จะลอยอยู่ในอากาศได้หลายสัปดาห์ และจะถูกกำจัดโดยฝนหรือหยาดน้ำฟ้าประเภทอื่น

ปัญหาสุขภาพ

ผลกระทบของการสูดดมฝุ่นละอองที่มีการศึกษาอย่างกว้างขวางมีทั้งโรคหอบหืด มะเร็งปอด โรคทางเดินหายใจ โรคระบบหัวใจและหลอดเลือด การคลอดก่อนกำหนด ความผิดปกติของการเกิด ทารกน้ำหนักเมื่อเกิดต่ำ และการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร ฝุ่นละอองขนาดเล็กนอกอาคารที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางน้อยกว่า 2.5 ไมครอน (PM_2.5) เป็นเหตุให้มีผู้เสียชีวิต 4.2 ล้านคนต่อปีทั่วโลก และคิดเป็นปีชีวิตที่เสียไปหลังปรับทุพพลภาพแล้ว 103 ล้านปี ทำให้เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเสียชีวิตใหญ่สุดอันดับ 5 ฝุ่นละอองทำให้เกิดควมเสียหายต่อเนื้อเยื่อโดยเข้าสู่อวัยวะโดยตรง หรือโดยอ้อมผ่านการอักเสบทั่วร่าง นอกจากนี้ บุคคลยังอาจได้รับผลกระทบในเชิงลบแม้ว่าได้รับฝุ่นละอองในขนาดต่ำกว่ามาตรฐานที่ถือกันว่าปลอดภัยอีกด้วย

ขนาดของอนุภาคจะส่งผลต่อสุขภาพ โดยอนุภาคที่มีขนาด 10 ไมโครเมตรหรือเล็กกว่า (PM₁₀) สามารถเข้าไปในส่วนที่ลึกสุดของปอดได้ เช่น หลอดลมฝอย หรือ ถุงลม อนุภาคขนาดใหญ่โดยทั่วไปจะถูกกรองด้วยจมูกและลำคอ โดยขนจมูกและขี้มูก แต่อนุภาคที่มีขนาดเล็กกว่า 10 ไมโครเมตร (PM₁₀) สามารถผ่านเข้าไปในปอดและก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพได้

อ้างอิง

1. ศัพท์บัญญัติ ราชบัณฑิตยสถาน particulate
2. Chest Journal, 1 Feb. 2019, "Air Pollution and Noncommunicable Diseases, A Review by the Forum of International Respiratory Societies’ Environmental Committee, Part 1: The Damaging Effects of Air Pollution", vol. 155, issue 2, pp. 409-416
3. The Guardian, 17 May 2019, [https://www.theguardian.com/environment/ng-interactive/2019/may/17/air-pollution-may-be-damaging-every-organ-and-cell-in-the-body-finds-global-review# "Revealed: Air Pollution May Be Damaging ‘Every Organ in The Body’ Exclusive: Comprehensive Analysis Finds Harm from Head to Toe, Including Dementia, Heart and Lung Disease, Fertility Problems and Reduced Intelligence"]
4. Region 4: Laboratory and Field Operations — PM 2.5 (2008).PM 2.5 Objectives and History. U.S. Environmental Protection Agency.

แหล่งข้อมูลอื่น

• ฝุ่นละออง (Suspended Particulate Matter : SPM) 2013-09-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน โครงการพัฒนาความรู้เครือข่ายคอมพิวเตอร์เพื่อโรงเรียนไทย
• ฝุ่นละออง (Particulate Matter)^{[ลิงก์เสีย]}, E.S.T
• ปริมาณฝุ่นละออง กรมควบคุมมลพิษ
• ฝุ่น PM2.5 Huapood