แม่น้ำฤษีคงคา

ฤษีคงคา (ฮินดี: ऋषि गंगा ; อังกฤษ: Rishiganga หรือ Rishi Ganga) เป็นแม่น้ำในอำเภอฉโมลี, รัฐอุตตราขัณฑ์ ประเทศอินเดีย โดยต้นน้ำผุดจากธารน้ำแข็งอุตตรีนันทาเทวี บนภูเขานันทาเทวี และยังได้รับน้ำมาจากธารน้ำแข็งทักษิณีนันทาเทวี ลำน้ำไหลผ่านอุทยานแห่งชาตินันทาเทวี, แล้วไหลไปรวมกับแม่น้ำธาวลีคงคา ใกล้กับหมู่บ้านรีนี

ฤษีคงคา Rishi Ganga
แผนที่ของภูเขาในพื้นที่เส้นสีน้ำเงินคือแม่น้ำ, เส้นสีน้ำตาลเป็นแนวสันเขา, สีขาวคือธารน้ำแข็ง, สีเขียวอ่อนคืออุทยานแห่งชาตินันทาเทวี
ชื่อในภาษาท้องถิ่น	ऋषि गंगा  (ฮินดี)
ที่ตั้ง
ประเทศ	อินเดีย
รัฐ	อุตตราขัณฑ์
แขวง	ครห์วาล
อำเภอ	ฉโมลี
ลักษณะทางกายภาพ
ต้นน้ำ	ธารน้ำแข็งนันทาเทวี, ธารน้ำแข็งอุตตรีฤษี, ธารน้ำแข็งทักษิณีฤษี, ธารน้ำแข็งทักษิณีนันทาเทวี
• พิกัดภูมิศาสตร์	30°21′59″N 79°55′49″E / 30.366356°N 79.930279°E / 30.366356; 79.930279
• ระดับความสูง	4,400 เมตร
ปากน้ำ	แม่น้ำธาวลีคงคา
• พิกัด	30°29′16″N 79°41′26″E / 30.487751°N 79.690575°E / 30.487751; 79.690575
• ระดับความสูง	2,000 เมตร
ความยาว	30 กิโลเมตร
พื้นที่ลุ่มน้ำ	695 ตร.กม.
อัตราการไหล
• เฉลี่ย	23.4 ลบ.ม./ว.
ลุ่มน้ำ
ลำดับแม่น้ำ	ธาวลีคงคา // อลักนันทา // คงคา // มหาสมุทรอินเดีย
ระบบแม่น้ำ	คงคา
ลำน้ำสาขา
• ซ้าย	ตรีศูลนาลา
แหล่งน้ำ	เขื่อนฤษีคงคา

แนวลำน้ำ

เป็นแม่น้ำบนภูเขาซึ่งรับน้ำที่ละลายจากธารแข็งด้านตะวันตกของกลุ่มธารน้ำแข็งนันทาเทวี แม่น้ำฤษีคงคามีจุดกำเนิดที่ระดับความสูง 4,400 เมตร ที่ปลายด้านล่างของธารน้ำแข็งทักษิณีฤษีคัล ทางด้านล่างของทิศตะวันตกของภูเขานันทาเทวี (7,816 เมตร) แม่น้ำไหลในทิศทางตะวันตกเป็นส่วนใหญ่ผ่านภูเขาสูง ไหลผ่านช่องเขาแคบ ๆ เป็นระยะทางประมาณ 30 กิโลเมตร ก่อนจะไหลลงสู่แม่น้ำธาวลีคงคา ที่ระดับความสูง 2,000 เมตร พื้นที่รับน้ำของแม่น้ำฤษีคงคา มีอาณาเขตทางทิศใต้ติดกับภูเขาตรีศูล (7,120 เมตร) และภูเขานันทาฆุนตี (6,309 เมตร) ทางเหนือติดกับภูเขากลันกา (6,931เมตร) และภูเขาฑูณคีรี (7,066 เมตร)

ฤษีคงคา เคยเป็นเพียงหนทางเดียวในการเข้าสู่ภูเขานันทาเทวี และยอดเขาที่อยู่ใกล้เคียง ช่องเขาฤษีคงคาเป็นหนึ่งในเป้าหมายแรก ๆ ของนักปีนเขา

อุทกวิทยาและพื้นที่รับน้ำ

ฤษีคงคา เป็นเส้นทางระบายน้ำของพื้นที่ประมาณ 695 ตารางกิโลเมตร ซึ่ง 393 กม.² ปกคลุมด้วยหิมะหรือธารน้ำแข็ง ค่าเฉลี่ยอัตราการไหลที่ระยะเหนือปากแม่น้ำขึ้นไป 5 กิโลเมตร อยู่ที่ 23.4 ลูกบาศ์กเมตร/วินาที ค่าเฉลี่ยสูงสุดคือ 69.5 ม.³/ว. ค่าเฉลี่ยต่ำสุดคือ 4.5 ม.³/ว. เกือบร้อยละ 80 ของปริมาณน้ำที่ไหลในแต่ละปีเกิดขึ้นในช่วงฤดูมรสุม ซึ่งกินเวลาตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงกันยายน

โรงไฟฟ้าพลังน้ำ

แม่น้ำมีน้ำปริมาณมากซึ่งมีศักยภาพที่จะใช้ในการผลิตไฟฟ้าพลังน้ำที่ดี กำลังมีการวางแผนก่อสร้างโรงไฟฟ้าพลังน้ำสองแห่งบนลำน้ำฤษีคงคา และอีกแห่งหนึ่งที่อยู่ใกล้ปากแม่น้ำก็มีการพิจารณาในเบื้องต้น:

• ฤษีคงคา-Ⅰ : กังหันน้ำ 2 เครื่องขนาด 35 เมกะวัตต์ เขื่อนคอนกรีตแบบถ่วงน้ำหนักที่ระดับความสูง 2,874 ม. มีความสูงของสันเขื่อน 29 ม. และความยาวสันเขื่อน 118 ม.
• ฤษีคงคา-Ⅱ : กังหันน้ำ 2 เครื่องขนาด 35 เมกะวัตต์ 1 เครื่อง เขื่อนคอนกรีตแบบถ่วงน้ำหนักที่ระดับความสูง 2,309 ม. มีความสูงของสันเขื่อน 29 ม. และความยาวสันเขื่อน 112 ม.

อุทกภัยจากธารน้ำแข็งแตก พ.ศ. 2564

ดูบทความหลักที่: อุทกภัยจากธารน้ำแข็งแตกในรัฐอุตตราขัณฑ์ พ.ศ. 2564

เหตุการณ์เริ่มขึ้นประมาณเวลา 10:45 นาฬิกา ตามเวลามาตรฐานของอินเดีย ในวันที่ 7 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564 ภัยพิบัติน้ำท่วมเกิดขึ้นตลอดความยาวของแม่น้ำ และเกิดเหตุการณ์ ดินถล่ม, หิมะถล่ม และน้ำท่วมจากทะเลสาบธารน้ำแข็งแตก ในโกรกธารของลำน้าตามมา โรงไฟฟ้าพลังน้ำที่กำลังก่อสร้างถูกน้ำท่วม มีคนงานถูกกระแสน้ำพัดพาหายไป

ระเบียงภาพ

•  

  ภาพจาก คณะสำรวจนันทาเทวี Shipton–Tilman

•  

  ลุ่มน้ำของแม่น้ำฤษีคงคาและธาวลีคงคาในเทือกเขาหิมาลัย

•  

  แผนที่แสดงเส้นชั้นความสูงจากระดับ 2,000 ถึง 7,500 ม. โดยมีค่าระดับต่างกัน 500 ม.

อ้างอิง

1. "PFR STUDIES OF RISHIGANGA-I HE PROJECT" (PDF, 27,6 KB) (ภาษาอังกฤษ). www.iitr.ac.in. สืบค้นเมื่อ 2021-02-08.
2. "PFR STUDIES OF RISHIGANGA – II HE PROJECT" (PDF, 25,8 KB) (ภาษาอังกฤษ). www.iitr.ac.in. สืบค้นเมื่อ 2021-02-08.
3. "Uttarakhand flood wreaks death, damage". The Indian Express (ภาษาอังกฤษ). 2021-02-08. สืบค้นเมื่อ 2021-02-09.
4. "Gewaltige Flutwelle nach Gletscherabbruch" (ภาษาเยอรมัน). www.tagesschau.de. 2021-02-07. สืบค้นเมื่อ 2021-02-07.

แหล่งข้อมูลอื่น

  แผนที่พร้อมพิกัดทั้งหมด : OSM

พิกัดภูมิศาสตร์: 30°25′16″N 79°55′52″E / 30.421°N 79.931°E / 30.421; 79.931