บัลปาราอิโซ (สเปน: Valparaíso, "หุบเขาสวรรค์") เป็นหนึ่งในเมืองท่าที่สำคัญที่สุดและศูนย์กลางวัฒนธรรมที่เริ่มมีชีวิตชีวาขึ้นเรื่อย ๆ ของประเทศชิลี ตั้งอยู่ทางตอนกลางของประเทศ เป็นเมืองหลักของแคว้นบัลปาราอิโซ โดยในขณะที่ซานเตียโกเป็นเมืองหลวงของประเทศนั้น บัลปาราอิโซก็มีความสำคัญในฐานะเป็นที่ตั้งรัฐสภา ซึ่งเมืองนี้ก็เช่นเดียวกับเมืองอื่น ๆ ในชิลีที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดแผ่นดินไหว แผ่นดินไหวครั้งใหญ่เกิดขึ้นล่าสุดในปี ค.ศ. 1906 ได้ทำลายตัวเมืองและคร่าชีวิตผู้คนไปกว่า 20,000 ราย
ในปี ค.ศ. 2003 รัฐสภาชิลีได้มีมติประกาศให้บัลปาราอิโซเป็น "เมืองหลวงทางวัฒนธรรมของชิลี" และเป็นที่ตั้งของสำนักงานกระทรวงวัฒนธรรมแห่งใหม่ของประเทศ แม้ว่าจริง ๆ แล้วเมืองนี้จะเป็นเพียงเมืองใหญ่เป็นอันดับที่ 6 ของประเทศ โดยมีจำนวนประชากร 263,499 คน แต่เมื่อรวมกับพื้นที่ปริมณฑล (เช่นเมืองพักตากอากาศบิญญาเดลมาร์) แล้ว เขตมหานครกรันบัลปาราอิโซ (Gran Valparaíso) จะใหญ่เป็นอันดับที่ 3 ของประเทศ (จำนวนประชากร 803,683 คน)
บัลปาราอิโซตั้งอยู่ทางตอนกลางของชิลี ห่างจากกรุงซานเตียโกไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือประมาณ 120 กิโลเมตร การเดินทางระหว่างสองเมืองนี้ใช้เวลาประมาณ 70 นาที เมืองนี้ยังเป็นศูนย์กลางการศึกษาของประเทศอีกด้วย เนื่องจากมีมหาวิทยาลัยตั้งอยู่ถึง 9 แห่ง รายได้หลักของเมืองมาจากอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว วัฒนธรรม และการขนส่ง ท่าเรือของเมืองยังเป็นศูนย์กลางการเดินเรือบรรทุกขนส่งสินค้า และส่งออกไวน์ ทองแดง และผลไม้สด
บัลปาราอิโซมีบทบาทสำคัญทางภูมิศาสตร์การเมืองในครึ่งหลังของคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดยเป็นที่พักกลางทางของเรือที่เดินทางระหว่างมหาสมุทรแปซิฟิกกับมหาสมุทรแอตแลนติกผ่านทางช่องแคบมาเจลลัน ชาวยุโรปได้อพยพเข้ามาอย่างมาก บัลปาราอิโซในขณะนั้นได้รับการขนานนามจากกะลาสีจากชาติต่าง ๆ ว่าเป็น "แซนแฟรนซิสโกน้อย" หรือ "อัญมณีแห่งแปซิฟิก" ซึ่งช่วงนี้เองที่ถือเป็นยุคทองของเมือง โดยตัวอย่างที่แสดงถึงความรุ่งเรืองของเมืองนี้ ได้แก่ ตลาดหุ้นที่เก่าแก่ที่สุดในภูมิภาคลาตินอเมริกา ห้องสมุดประชาชนแห่งแรกของชิลี และหนังสือพิมพ์ภาษาสเปน (ซึ่งพิมพ์ต่อเนื่องกัน) ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก เป็นต้น จนกระทั่งการเปิดใช้คลองปานามาและความซบเซาของการเดินเรือได้ทำให้ความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจของเมืองชะงักลง
เมืองพี่น้องระเบียงภาพ บัลปาราอิโซในปี ค.ศ. 1906
มหาวิทยาลัยเทคนิคเฟเดริโก ซานตามาริอา
ทิวทัศน์ของเมือง มองจากลาเซบัสเตียนา
อ้างอิง - Instituto Nacional de Estadísticas, Censos 2002, accessed 10 July 2007
เมืองใหญ่ที่สุดในชิลี2012 pre-Census[1] |
|---|
| ที่ | เมือง | แคว้น | ประชากร (คน) | |
|---|
ซานเตียโก
กอนเซปซิออน | 1 | ซานเตียโก | แคว้นมหานครซานเตียโก | 6,026,797 |
บัลปาราอิโซ
ลาเซเรนา |
| 2 | กอนเซปซิออน | แคว้นบิโอ-บิโอ | 945,544 |
| 3 | บัลปาราอิโซ | แคว้นบัลปาราอิโซ | 930,220 |
| 4 | ลาเซเรนา | แคว้นโกกิมโบ | 412,586 |
| 5 | อันโตฟากัสตา | แคว้นอันโตฟากัสตา | 346,126 |
| 6 | เตมูโก | แคว้นอาเรากานิอา | 339,750 |
| 7 | อิกิเก | แคว้นตาราปากา | 278,250 |
| 8 | รังกากัว | แคว้นโอฆิกินส์ | 276,532 |
| 9 | ปูเอร์โตมอนต์ | แคว้นโลสลาโกส | 228,118 |
| 10 | อาริกา | แคว้นอาริกาและปารินาโกตา | 210,920 |
พิกัดภูมิศาสตร์: 33°03′S 71°37′W / 33.050°S 71.617°W / -33.050; -71.617
ลปาราอ, โซ, สเปน, valparaíso, บเขาสวรรค, เป, นหน, งในเม, องท, าท, สำค, ญท, ดและศ, นย, กลางว, ฒนธรรมท, เร, มม, ตช, วาข, นเร, อย, ของประเทศช, งอย, ทางตอนกลางของประเทศ, เป, นเม, องหล, กของแคว, โดยในขณะท, ซานเต, ยโกเป, นเม, องหลวงของประเทศน, ความสำค, ญในฐานะเป, นท. blparaxios sepn Valparaiso hubekhaswrrkh epnhnunginemuxngthathisakhythisudaelasunyklangwthnthrrmthierimmichiwitchiwakhuneruxy khxngpraethschili tngxyuthangtxnklangkhxngpraeths epnemuxnghlkkhxngaekhwnblparaxios odyinkhnathisanetiyokepnemuxnghlwngkhxngpraethsnn blparaxioskmikhwamsakhyinthanaepnthitngrthspha sungemuxngnikechnediywkbemuxngxun inchilithimikhwamesiyngsungtxkarekidaephndinihw aephndinihwkhrngihyekidkhunlasudinpi kh s 1906 idthalaytwemuxngaelakhrachiwitphukhnipkwa 20 000 rayyanprawtisastrkhxngemuxngthablparaxios aehlngmrdkolkodyyuensokthiphkxasythisrangbnhnaphaaelahnhnaipthangthaeruxphikd33 02 19 2 S 71 37 44 4 W 33 038667 S 71 629000 W 33 038667 71 629000praeths chiliphumiphakh latinxemrikaaelaaekhribebiynpraephthmrdkthangwthnthrrmeknthphicarna iii xangxing959prawtikarkhunthaebiynkhunthaebiyn2003 khnakrrmkarsmythi 27 chuxtamthiidkhunthaebiyninbychiaehlngmrdkolk phumiphakhthicdaebngodyyuensokinpi kh s 2003 rthsphachiliidmimtiprakasihblparaxiosepn emuxnghlwngthangwthnthrrmkhxngchili aelaepnthitngkhxngsankngankrathrwngwthnthrrmaehngihmkhxngpraeths aemwacring aelwemuxngnicaepnephiyngemuxngihyepnxndbthi 6 khxngpraeths odymicanwnprachakr 263 499 khn 1 aetemuxrwmkbphunthiprimnthl echnemuxngphktakxakasbiyyaedlmar aelw ekhtmhankhrkrnblparaxios Gran Valparaiso caihyepnxndbthi 3 khxngpraeths canwnprachakr 803 683 khn blparaxiostngxyuthangtxnklangkhxngchili hangcakkrungsanetiyokipthangthistawntkechiyngehnuxpraman 120 kiolemtr karedinthangrahwangsxngemuxngniichewlapraman 70 nathi emuxngniyngepnsunyklangkarsuksakhxngpraethsxikdwy enuxngcakmimhawithyalytngxyuthung 9 aehng rayidhlkkhxngemuxngmacakxutsahkrrmkarthxngethiyw wthnthrrm aelakarkhnsng thaeruxkhxngemuxngyngepnsunyklangkaredineruxbrrthukkhnsngsinkha aelasngxxkiwn thxngaedng aelaphlimsdblparaxiosmibthbathsakhythangphumisastrkaremuxnginkhrunghlngkhxngkhriststwrrsthi 19 odyepnthiphkklangthangkhxngeruxthiedinthangrahwangmhasmuthraepsifikkbmhasmuthraextaelntikphanthangchxngaekhbmaeclln chawyuorpidxphyphekhamaxyangmak blparaxiosinkhnannidrbkarkhnannamcakkalasicakchatitang waepn aesnaefrnsisoknxy hrux xymniaehngaepsifik sungchwngniexngthithuxepnyukhthxngkhxngemuxng odytwxyangthiaesdngthungkhwamrungeruxngkhxngemuxngni idaek tladhunthiekaaekthisudinphumiphakhlatinxemrika hxngsmudprachachnaehngaerkkhxngchili aelahnngsuxphimphphasasepn sungphimphtxenuxngkn thiekaaekthisudinolk epntn cnkrathngkarepidichkhlxngpanamaaelakhwamsbesakhxngkaredineruxidthaihkhwamecriyetibotthangesrsthkickhxngemuxngchangklngemuxngphinxng aekikh oxbiexod praethssepn malaka praethsmaelesiy pusan praethsekahliit lxngbich mlrthaekhlifxreniy shrthxemrika changih praethscin onowrxssiskh praethsrsesiyraebiyngphaph aekikh blparaxios blparaxiosyamkhakhun baneruxninblparaxios rthiffa aemkhodnldinblparaxios blparaxiosinpi kh s 1906 mhawithyalykhathxlik mhawithyalyethkhnikhefedriok santamarixa thiwthsnkhxngemuxng mxngcaklaesbsetiyna rthifittinkhxngblparaxios tukinblparaxiosxangxing aekikh Instituto Nacional de Estadisticas Censos 2002 accessed 10 July 2007 dkhk emuxngihythisudinchili 2012 pre Census 1 thi emuxng aekhwn prachakr khn sanetiyok kxnespsixxn 1 sanetiyok aekhwnmhankhrsanetiyok 6 026 797 blparaxios laeserna2 kxnespsixxn aekhwnbiox biox 945 5443 blparaxios aekhwnblparaxios 930 2204 laeserna aekhwnokkimob 412 5865 xnotfaksta aekhwnxnotfaksta 346 1266 etmuok aekhwnxaerakanixa 339 7507 xikiek aekhwntarapaka 278 2508 rngkakw aekhwnoxkhikins 276 5329 puexrotmxnt aekhwnolslaoks 228 11810 xarika aekhwnxarikaaelaparinaokta 210 920phikdphumisastr 33 03 S 71 37 W 33 050 S 71 617 W 33 050 71 617 bthkhwamekiywkbpraeths dinaedn hruxekhtkarpkkhrxngniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodyephimkhxmulekhathungcak https th wikipedia org w index php title blparaxios amp oldid 9535574, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
