ผลไม้ (อีสาน: หมากไม้, บักไม้, ถิ่นเหนือ: หน่วยไม้) หมายถึง ผลที่เกิดจากการขยายพันธุ์โดยอาศัยเพศของพืชบางชนิด ซึ่งมนุษย์สามารถกินได้ และส่วนมากจะไม่ทำเป็นอาหารคาว ตัวอย่างผลไม้ เช่น ส้ม แอปเปิ้ล กล้วย มะม่วง ทุเรียน รวมถึง มะเขือเทศ ที่สามารถจัดได้ว่าเป็นทั้งผักและผลไม้
![image](https://www.wiki3.th-th.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraTMudGgtdGgubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpOW1MMlprTDAxMWJtbGphWEJoYkY5TllYSnJaWFJmYjJaZlV5VkRNeVZCTTI5ZlVHRjFiRzlmWTJsMGVTNXFjR2N2TWpVd2NIZ3RUWFZ1YVdOcGNHRnNYMDFoY210bGRGOXZabDlUSlVNekpVRXpiMTlRWVhWc2IxOWphWFI1TG1wd1p3PT0uanBn.jpg)
คำว่า ผลไม้ มาจากการประสมของคำว่า ผล และ ไม้ คำนี้จึงสามารถอธิบายได้ว่า สิ่งที่เป็นผลผลิตที่เกิดขึ้นจากสิ่งมีชีวิตจำพวกพืช โดยลักษณะรวมๆ จะมีรูปทรงคล้ายทรงกลมหรือทรงรี ซึ่งอาจมีความแตกต่างกันบ้างตามสายพันธุ์ โดยปกติผลไม้จะต้องมีเปลือกหรือมีสิ่งที่ห่อหุ้มเนื้อที่อยู่ข้างใน ซึ่งมักจะถูกนำไปเป็นอาหารโดยมนุษย์หรือสัตว์
ในส่วนของการเจริญเติบโต สามารถขยายพันธุ์ได้โดยดอก เมล็ด หรือ อื่นๆ ซึ่งผลไม้ที่ออกมานี้ตอนแรกจะมีขนาดเล็กและมักจะไม่ค่อยถูกนำมากินโดยมนุษย์ แต่เมื่อเติบโตจนสุกงอม จะมีลักษณะที่แตกต่างไปจากเดิม คือ เปลี่ยนจากสีเขียวเป็นสีเหือง มีกลิ่นหอม และรสหวาน เป็นต้น จนสามารถนำมากินหรือประกอบอาหาร ส่วนมากมักจะเป็นอาหารหวาน
ถ้าผลไม้สุกงอมเต็มที่จะมีลักษณะที่ก่อให้เกิดประโยชน์ได้น้อยลง เช่น เน่าเสีย บูด ขึ้นรา เป็นต้น และจะหลุดร่วงจากต้นลงสู่พื้นดินหรือพื้นน้ำ กลายเป็นอาหารให้แก่ห่วงโซ่อาหารลำดับถัดไป เช่น แบคทีเรีย จุรินทรีย์ จนกลายเป็นอินทรียธาตุหรืออนินทรียธาตุ หมุนเวียนเป็นวัฏจักรต่อไป
การที่จะบอกได้ว่าเป็นผลไม้อะไรนั้น จำเป็นต้องมีสิ่งบ่งชี้อื่น ๆ ประกอบหลายอย่าง เช่น เปลือกมีลักษณะเป็นหนามและแข็ง เนื้อข้างในสีเหลือง หมายถึง ทุเรียน เป็นต้น
ผลไม้ในความหมายพฤกษศาสตร์กับผลไม้ในความหมายทั่วไป
ผลไม้ในความหมายทั่วไป หมายถึง ผลไม้ที่สามารถกิน โดยไม่ต้องนำไปปรุงในครัวก่อนแต่มีรสชาติที่ดี ซึ่งอาจจะต้องปอกเปลือกก่อนกิน ดังนั้นอาหารหลายชนิดจึงเป็นผลไม้ในเชิงพฤกษศาสตร์แต่กลับถูกจัดว่าเป็นผักในเชิงการทำครัว. อันได้แก่ผลของพืชจำพวกฟัก (เช่น ฟักทอง และ แตงกวา), มะเขือเทศ, ถั่วลันเตา, ถั่วฝักยาว, ข้าวโพด, พริกหยวก, เครื่องเทศ.
โดยผลไม้ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก คือ ผลของมะพร้าวทะเล (Lodoicea maldivica) ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดหนักได้ถึง 20 กิโลกรัม
ผลผลิต
อินเดีย เป็นผู้ผลิตผลไม้รายใหญ่ที่สุดของโลก ตามมาด้วย เวียดนาม และจีน
ผู้ผลิตผลไม้สดสิบอันดับแรกของโลก — 2548 | ||||
---|---|---|---|---|
ประเทศ | มูลค่าการผลิต (หน่วย $1000) | หมายเหตุ | ผลิตผล (ตัน) | หมายเหตุ |
![]() | 1,052,766 | C | 6,600,000 | F |
![]() | 438,652 | C | 2,750,000 | F |
![]() | 271,167 | C | 1,790,000 | F |
![]() | 255,216 | C | 1,600,000 | F |
![]() | 223,314 | C | 1,400,000 | F |
![]() | 223,314 | C | 1,400,000 | F |
![]() | 183,436 | C | 1,150,000 | F |
![]() | 129,203 | C | 810,000 | F |
![]() | 82,945 | C | 520,000 | F |
![]() | 78,160 | C | 490,000 | F |
ไม่มีหมายเหตุ = ตัวเลขอย่างเป็นทางการ, F = ค่าประมาณของ FAO, * = ตัวเลขอย่างไม่เป็นทางการ, C = ตัวเลขจากการคำนวณ; มูลค่าการผลิตคิดตามฐานราคาผลไม้ระหว่างประเทศในปี 2542 - 2543 |
ฟิลิปปินส์ เป็นผู้ผลิตผลไม้สดเขตร้อนรายใหญ่ที่สุดของโลก ตามมาด้วย อินโดนีเซีย และอินเดีย
ผู้ผลิตผลไม้สดเขตร้อนสิบอันดับแรกของโลก — 2548 | ||||
---|---|---|---|---|
ประเทศ | มูลค่าการผลิต (หน่วย $1000) | หมายเหตุ | ผลิตผล (ตัน) | หมายเหตุ |
![]() | 389,164 | C | 3,400,000 | F |
![]() | 377,718 | C | 3,300,000 | F |
![]() | 335,368 | C | 2,930,000 | F |
![]() | 177,413 | C | 2,164,000 | F |
![]() | 131,629 | C | 1,150,000 | F |
![]() | 83,556 | C | 730,000 | F |
![]() | 60,893 | C | 532,000 | F |
![]() | 55,513 | C | 485,000 | F |
![]() | 31,934 | C | 279,000 | F |
![]() | 28,615 | C | 250,000 | F |
ไม่มีหมายเหตุ = ตัวเลขอย่างเป็นทางการ, F = ค่าประมาณของ FAO, * = ตัวเลขอย่างไม่เป็นทางการ, C = ตัวเลขจากการคำนวณ; มูลค่าการผลิตคิดตามฐานราคาผลไม้ระหว่างประเทศในปี 2542 - 2543 |
อ้างอิง
- McGee. On Food and Cooking. pp. Chapter 6: A Survey of Common Vegetables.
- ปฏิบัติการกู้ชีพ มะพร้าวทะเล, คอลัมน์ V.I.P. (Very Important Plant) โดย กิตติพงษ์ จารุธาณินทร์ หน้า 118-127 นิตยสาร Aquarium Biz ฉบับที่ 22 ปีที่ 2: เมษายน 2012
- Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Devision