กงส์ต็องส์ ดัชเชสแห่งเบรอตาญ

กงส์ต็องส์ (เบรอตง: Konstanza, ฝรั่งเศส: Constance) (ค.ศ. 1161 – 5 กันยายน ค.ศ. 1201) เป็นดัชเชสแห่งเบรอตาญตั้งแต่ ค.ศ. 1166 จนถึงแก่กรรมในปี ค.ศ. 1201 และเป็นเคาน์เตสแห่งริชมอนด์ตั้งแต่ ค.ศ. 1171 ถึง ค.ศ. 1201

ดัชเชสแห่งเบรอตาญและการสมรสครั้งแรก

กงส์ต็องส์แห่งเบรอตาญเป็นธิดาของโกน็องที่ 4 ดยุคแห่งเบรอตาญกับมาร์กาเร็ตแห่งฮันติงดอน ภรรยาซึ่งเป็นพระขนิษฐาของพระเจ้ามัลคอล์มที่ 4 และพระเจ้าวิลเลียมที่ 1 แห่งสกอตแลนด์ เธอเกิดที่เบรอตาญในปี ค.ศ. 1161 กงส์ต็องเกิดมาในช่วงเวลาแห่งความขัดแย้งที่บิดาของเธอกำลังทำสงครามกับพระเจ้าเฮนรีที่ 2 แห่งอังกฤษเพื่อรวบรวมดินแดนที่เคยของเบรอตาญในอดีตกลับมาอีกครั้ง แต่ต่อมาเมื่อเผชิญกับการก่อกบฏของขุนนางเบรอตาญ โกน็องได้ขอร้องให้พระเจ้าเฮนรีที่ 2 ช่วยมาปราบปราม

ดัชชีเบรอตาญเป็นดินแดนในฝรั่งเศสที่กษัตริย์แห่งราชวงศ์อ็องฌูหมายจะได้มาเป็นฐานที่มั่น พระเจ้าเฮนรีที่ 2 จึงตกปากรับคว่าจะำให้ความช่วยเหลือและได้เข้ารุกรานเบรอตาญในปี ค.ศ. 1166 ทรงปราบการปฏิวัติได้อย่างรวดเร็วและบีบบังคับโกน็องที่ 4 ให้สละตำแหน่งให้แก่ก็องส์ต็องส์ผู้เป็นธิดาซึ่งพระเจ้าเฮนรีมองว่าควบคุมได้ง่ายกว่า โดยเฉพาะเมื่อพระองค์มีแผนจะให้ธิดาวัย 5 ปีของโกน็องสมรสกับเจฟฟรีย์ แพลนแทเจเนตผู้เป็นพระราชโอรส

เจฟฟรีย์กับกงส์ต็องส์สมรสกันอย่างเป็นทางการในปี ค.ศ. 1181 เมื่อเธอมีอายุได้ 12 ปี เจฟฟรีย์กลายเป็นดยุคแห่งเบรอตาญและเป็นนักปกครองที่มีความสามารถ แม้การสมรสครั้งนี้จะเป็นการสมรสทางการเมือง แต่ทั้งคู่มีชีวิตสมรสที่มีความสุขและมีบุตรด้วยกันสามคน คือ

• เอเลนอร์ (เกิดในช่วง ค.ศ. 1182–1184) ภายหลังถูกพระเจ้าจอห์นต่อด้วยพระเจ้าเฮนรีที่ 3 คุมขังตั้งแต่ ค.ศ. 1202 จนถึงแก่กรรมที่บริสตอลในวันที่ 10 สิงหาคม ค.ศ. 1241
• มาทิลดา (เกิด ค.ศ. 1185) ถึงแก่กรรมในวัยเด็ก
• อาร์เธอร์ (เกิด ค.ศ. 1187) สืบทอดตำแหน่งต่อจากมารดา

การสมรสครั้งที่สอง

เจฟฟรีย์ถึงแก่กรรมอย่างกระทันหันโดยคาดไม่ถึงในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 1186 จากอุบัติเหตุระหว่างการประลองทวนในกรุงปารีส โดยขณะนั้นกงส์ต็องส์มีอายุ 25 ปี เธอมีบุตรสาวแล้วสองคนและกำลังตั้งครรภ์บุตรอีกคน ในวันที่ 29 มีนาคม ค.ศ. 1187 กงส์ต็องส์ได้ให้กำเนิดบุตรชายที่เมืองน็องต์ในดัชชีเบรอตาญ พระเจ้าเฮนรีที่ 2 ต้องการให้ตั้งชื่อพระราชนัดดาของพระองค์ว่าเฮนรี แต่ทารกน้อยถูกตั้งชื่อว่าอาร์เธอร์ตามชื่อของพระเจ้าอาร์เธอร์ผู้เป็นกษัตริย์ในตำนาน พระเจ้าฟีลิปที่ 2 แห่งฝรั่งเศส สหายรักของเจฟฟรีย์ผู้ล่วงลับได้อ้างสิทธิ์ในการอนุบาลเด็กน้อย แต่พระเจ้าเฮนรีไม่ยอมเพราะไม่ต้องการให้พระเจ้าฟีลิปได้ฐานที่มั่นในเบรอตาญ กงส์ต็องส์ได้ขึ้นปกครองเบรอตาญแต่พระเจ้าเฮนรีที่ 2 ไม่ไว้ใจในตัวเธอ ในปี ค.ศ. 1188 พระองค์ได้จับเธอสมรสครั้งที่สองกับรานูล์ฟ เดอ บลันเดอวีลล์ เอิร์ลแห่งเชสเตอร์ซึ่งเป็นหนึ่งในขุนนางผู้ทรงอำนาจของอังกฤษ การสมรสครั้งนี้เป็นการสมรสที่ไม่มีความสุข สองสามีภรรยาบาดหมางกัน ทั้งคู่จึงไม่มีบุตรด้วยกัน

ในปี ค.ศ. 1189 พระเจ้าเฮนรีที่ 2 เสด็จสวรรคต พระราชโอรสที่ยังมีชีวิตอยู่คนโตสุดได้ขึ้นสืบทอดตำแหน่งเป็นพระเจ้าริชาร์ดที่ 1 แห่งอังกฤษ เนื่องจากการอภิเษกสมรสของกษัตริย์ไม่ได้ให้กำเนิดทายาท ในปี ค.ศ. 1191 พระองค์จึงได้ประกาศอย่างเป็นทางการให้อาร์เธอร์ผู้เป็นพระภาติยะเป็นทายาทของพระองค์ ในปี ค.ศ. 1196 กงส์ต็องส์จึงได้ประกาศให้อาร์เธอร์เป็นดยุคปกครองเบรอตาญร่วมกับเธอ แต่เธอกลับถูกรานูล์ฟ สามีที่ไม่ถูกกันจำขัง ซึ่งรานูล์ฟอาจเป็นต้นคิดในเรื่องนี้เองหรือไม่ก็อาจทำตามคำสั่งของพระเจ้าริชาร์ดที่ 1 นักประวัติศาสตร์มีความเห็นไม่ตรงกันว่าการถูกจองจำของเธอเป็นผลมาจากปัญหาในชีวิตสมรสหรือมาจากการชักใยของพระเจ้าริชาร์ดที่ต้องการจะเอาดัชชีเบรอตาญมาเป็นของพระองค์เอง ไม่ว่าจะด้วยเหตุผลใดการจองจำจุดประกายให้เกิดการก่อกบฏในเบรอตาญซึ่งส่งผลให้เธอได้รับการปล่อยตัวในปี ค.ศ. 1198 ซึ่งในระหว่างนั้นอาร์เธอร์ได้ถูกนำตัวไปที่ราชสำนักฝรั่งเศสอย่างลับๆ และได้รับการเลี้ยงดูร่วมกับพระราชโอรสของพระเจ้าฟีลิปที่ 2 ที่ต่อมาจะขึ้นครองราชย์เป็นพระเจ้าหลุยส์ที่ 8 หลังเดินทางกลับมาเบรอตาญกงส์ต็องส์หาทางจนทำให้การสมรสของเธอกับรานูล์ฟถูกประกาศให้เป็นโมฆะ

การสมรสครั้งที่สามและการถึงแก่กรรม

ในปี ค.ศ. 1199 กงส์ต็องส์สมรสครั้งที่สามกับกีย์แห่งตวาร์ การสมรสครั้งนี้เป็นการสมรสที่มีความสุขและเธอได้ให้กำเนิดบุตรสาวสามคนติดๆ กัน คือ

• แอลีกซ์แห่งตวาร์ (เกิด ค.ศ. 1200) สืบทอดตำแหน่งต่อจากอาร์เธอร์ผู้เป็นพี่ชายต่างบิดา
• แกเตอรีน (เกิด ค.ศ. 1201)
• เดอซี (เกิด ต.ศ. 1201)

เมื่อพระเจ้าริชาร์ดเสด็จสวรรคตอย่างไม่คาดคิดในปีเดียวกับที่มีการสมรส หลายคนมองนี่คือโอกาสที่เบรอตาญจะหลุดพ้นจากการปกครองของอังกฤษ แต่พระเจ้าจอห์น พระอนุชาของพระเจ้าริชาร์ดรีบเข้ายึดบัลลังก์และแสดงให้เห็นอย่างชัดเจนว่าพระองค์ต้องการเก็บเบรอตาญไว้ในกำมือต่อไป

ในวันที่ 5 กันยายน ค.ศ. 1201 กงส์ต็องส์ในวัย 40 ปีถึงแก่กรรมที่น็องต์โดยไม่ทันได้เห็นการต่อสู้แย่งชิงเบรอตาญระหว่างพระเจ้าจอห์นกับอาร์เธอร์ บุตรชายของเธอที่ได้รับการสนับสนุนจากประชาชนอย่างล้มหลาม การถึงแก่กรรมของเธอเป็นที่ถกเถียงว่าเป็นผลจากการเป็นโรคเรื้อนหรือเกิดจากความยากในการคลอดบุตรครั้งสุดท้ายที่ได้ให้กำเนิดธิดาแฝดที่เสียชีวิตเช่นเดียวกับมารดา ร่างของเธอถูกฝังที่วิหารวีลเนิฟในทางตอนใต้น็องต์ซึ่งเป็นวิหารที่เธอเองเป็นผู้ก่อตั้ง ต่อมากีย์แห่งตวาร์ สามีคนที่สามของเธอและแอลีกซ์ ธิดาของเธอ ถูกฝังที่นี่เคียงข้างเธอ

อ้างอิง

• Royal Central, #OnThisDay in 1201 Constance, Duchess of Brittany, daughter of Margaret of Huntingdon died
• Unofficial Royalty, Geoffrey II, Duke of Brittany

1. Michael Jones, "Eleanor, suohure duchess of Brittany (1182x4-1241)," Oxford Dictionary of National Biography , Oxford University Press, 2004; online edition, January 2008.