กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์
กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ เป็นหน่วยทหารรักษาพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ตั้งอยู่ที่แขวงถนนนครชัยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร
กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์ มีผลงานดีเด่น 3 ประการ คือ
- ได้จัดกำลังเข้าร่วมรบในสงครามอินโดจีน
- ป้องกันประเทศชาติในจังหวัดปราจีนบุรี
- ได้รับจารึกไว้ที่โล่เกียรติยศว่า “ลูกกระสุน ของ ป.พัน.1 รอ. ตกที่ไหน ที่นั่นคือถิ่นไทย”
หน่วยขึ้นตรง
- กองพันทหารปืนใหญ่ที่ 1 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์
- กองพันทหารปืนใหญ่ที่ 11 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์
- กองพันทหารปืนใหญ่ที่ 31 กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์
เครื่องแบบเต็มยศทหารรักษาพระองค์
- หมวกยอดมีพู่สีดำ ตราครุฑพ่าห์
- เสื้อสักหลาดสีเหลือง แผงคอและข้อมือสักหลาดสีดำปักลายกนก
- ที่ข้อมือปักรูปอักษรพระปรมาภิไธยย่อ ภปร. อยู่ภายใต้พระมหาพิชัยมงกุฎดิ้นทอง
- กางเกงสักหลาดสีดำ แถบสีเหลืองข้างละ ๒ แถบ รองเท้าหนังหุ้มข้อสีดำ
- ประดับเครื่องหมาย พระปรมาภิไธยย่อ ภปร. ทำด้วยโลหะสีทอง ประดับที่อกเสื้อเบื้องขวา
วันสถาปนาหน่วย
- วันที่ ๖ กุมภาพันธ์ ของทุกปี
•ในปี พ.ศ. ๒๓๙๕ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้รวบรวมทหารจากกองทหารรักษาพระองค์ปืนลายหอกเดิม จัดเป็นกองรักษาพระองค์อย่างยุโรป และโปรดเกล้าฯให้ตั้งกองปืนใหญ่อาสาญวนขึ้นใหม่โดยเพื่อทดแทนกองอาสาญวนเดิมที่โอนไปขึ้นกับวังหน้าทหารทั้งสองกองนี้มีข้าหลวงเดิมซึ่งเป็นที่ไว้วางพระราชหฤทัยเป็นผู้บังคับบัญชา คือ พระยาบุรุษรัตนาราชวัลลภ (เพ็ง เพ็ญสกุล) และพระยาพิชัย(คิด) ในปีเดียวกันนี้เองได้โปรดให้ตั้งกองทหารหน้า (ร.๒๑ พัน. ๒ รอ. ในปัจจุบัน) ขึ้นก่อนหน่วยอื่น เพื่อไปปฏิบัติราชการพิเศษในการปราบปรามโจรผู้ร้ายตามหัวเมือง และเข้าขบวนในการตามเสด็จด้วย
•ในปี พ.ศ. ๒๓๙๗ ได้จัดตั้งกองทหารขึ้นหน่วยหนึ่งคือ กรมทหารล้อมวัง (ต้นกำเนิดของ กรมทหารปืนใหญ่ที่ ๑ รักษาพระองค์) ซึ่งได้รวบรวมกำลังพลจากทหารที่ได้รับการฝึกแบบฝรั่งเป็นอย่างดีแล้ว และโปรดเกล้าฯ ให้กรมหมื่นมเหศวรศิววิลาส เป็นผู้บังคับบัญชา
•พ.ศ. ๒๓๙๗ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ พล.ต.พระยาสีหราชเดโชไชย ซึ่งได้รับตำแหน่งเป็นนายพันตรี พระอมร วิไสสรเดช (โต บุนนาค)เป็นผู้บังคับการทหารปืนใหญ่จนถึงปี พ.ศ. ๒๔๔๔ (จัดกองทหารปืนใหญ่ตามแบบอังกฤษ อัตราเป็นแบบแบตเตอรี่)
•พ.ศ. ๒๔๕๐ ได้มีการแยกทหารปืนใหญ่พร้อมกับการจัดตั้งกรมทหารขึ้น ทั้งในกรุงเทพฯและหัวเมือง โดยเฉพาะในกรุงเทพฯ ได้จัดตั้งหน่วยทหารเรียกว่า "กรมทหารปืนใหญ่ที่ ๑"ขึ้น ซึ่งเป็นหน่วยแรกที่กำหนดหมายเลขและต่อมาในปีเดียวกันได้รับการสถาปนาเป็นหน่วยรักษาพระองค์ ตามหนังสือศาลายุทธนาธิการ เรื่อง ขนานนามกองทหารที่ ๒๖๓/๑๘๐๖๘ ลง ๖ ก.พ.๒๔๕๐ ขึ้นอยู่ในบังคับบัญชาของ กองพลที่ ๑ รักษาพระองค์ตลอดมา
•พ.ศ. ๒๔๗๕ ได้มีการปรับปรุงกองทัพบกขึ้นใหม่ซึ่งครั้งนั้น กรมทหารปืนใหญ่ที่ ๑ รักษาพระองค์ ได้ยุบและแปรสภาพเป็นกองพันทหารปืนใหญ่ที่ ๑ รักษาพระองค์ และกองพันทหารปืนใหญ่ต่อสู้อากาศายานที่ ๑ กับได้รับโอน ป.พัน.๓(ต่อมา ป.๑ พัน.๒ และป.พัน.๑๑ รอ. ในที่สุด)มาขึ้นการบังคับบัญชาด้วยเมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๐
•พ.ศ. ๒๔๙๗ ทางราชการได้ปรับปรุงกิจการปืนใหญ่ใหม่ซึ่ง ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๔๙๘ ได้รับการช่วยเหลือทางราชการจากสหรัฐอเมริกา กิจการทหารปืนใหญ่จึงได้รับการปรับปรุงตามคำสั่ง กห.พิเศษที่ ๑๗/๔๐๕๖ ลง ๑๖ ก.พ. ๒๔๙๗ เรื่องอัตรากรมทหารปืนใหญ่ที่ ๑ กับให้ผู้บังคับการกรมทหารปืนใหญ่ที่ ๑ รักษาพระองค์ ทำหน้าที่เป็นผู้บังคับทหารปืนใหญ่ของ กองพลที่ ๑ ด้วย พร้อมกันนี้ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาหน่วยทหารปืนใหญ่เป็นหน่วยทหารรักษาพระองค์เช่นเดิม รวมทั้งหน่วยขึ้นตรงในบังคับบัญชาที่ยังมิเคยได้รับการสถาปนามาก่อนด้วย คือ กองพันทหารปืนใหญ่ที่ ๑๑ รักษาพระองค์ (คำสั่ง ทบ.ที่ ๔๐/๑๘๔๐๑ ลง ๑ ก.ย.๒๔๙๘)
•พ.ศ. ๒๕๔๕ มีการสร้างที่ทำการทหารรักพระองค์ในกรุงเทพมหานคร13หน่วยให้เป็นตึกสูง20ชั้น รวมดาดฟ้าเสร็จในปีพ.ศ. ๒๕๔๗
•ปัจจุบัน กรมทหารปืนใหญ่ที่ ๑ รักษาพระองค์ มีที่ตั้งอยู่ที่ เลขที่ ๔ ถนนประดิพัทธ์ แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร โดยกองพันทหารปืนใหญ่ที่ ๑ รักษาพระองค์ ตั้งอยู่ ณ บริเวณเดียวกันกับกองบังคับการกรม ส่วน กองพันทหารปืนใหญ่ที่ ๑๑ รักษาพระองค์ (ป.พัน.๑๑ รอ.) ตั้งอยู่ที่ ตำบลท่าแค อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี และกองพันทหารปืนใหญ่ที่ ๓๑ รักษาพระองค์ ตั้งอยู่ที่ ตำบลเขาพระงาม อำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี
แหล่งข้อมูลอื่น
- แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ กรมทหารปืนใหญ่ที่ 1 รักษาพระองค์
- ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
- แผนที่จากมัลติแมป หรือโกลบอลไกด์
- ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
พิกัดภูมิศาสตร์: 13°47′33″N 100°32′00″E / 13.792483°N 100.533459°E