กระฎุมพี (/กฺระดุมพี/) เป็นชนชั้นทางสังคมกลุ่มหนึ่ง ซึ่งอยู่ในกลุ่มชนชั้นกลางหรือชนชั้นพ่อค้าวาณิช ซึ่งได้สถานะทางสังคมหรืออำนาจมาจากหน้าที่การงาน การศึกษา หรือความมั่งมี (ซึ่งตรงกันข้ามกับพวกอภิชน) เป็นชนชั้นที่มีฐานะจากการค้าขายหรืองานช่างฝีมือ ไม่มีที่ดินเป็นของตนเอง ซึ่งอาจหมายรวมถึง นายทุน นายทุนน้อย คนชั้นกลาง ส่วน "ไพร่กระฎุมพี" นั้น หมายถึงชนชั้นที่อยู่ต่ำกว่ากระฎุมพีแต่สูงกว่าชนชั้นที่ต่ำที่สุดในสังคม เป็น "พลเมืองที่มีเงินพอใช้เลี้ยงชีวิตไม่เป็นทาสบุคคลผู้ใด"
แนวคิดเช่น เสรีภาพส่วนบุคคล สิทธิพลเมืองและการนับถือศาสนา และการค้าเสรี ล้วนสืบทอดมาจากปรัชญาของกระฎุมพี
หนึ่งในการวิจารณ์กระฎุมพีที่ทรงอิทธิพลที่สุดมาจาก คาร์ล มาร์กซ โดยเขาโจมตีทฤษฎีการเมือง และมุมมองต่อประชาสังคมและวัฒนธรรมพลเมืองของกระฎุมพี ที่เชื่อว่าแนวคิดและสถาบันต่าง ๆ เหล่านี้เป็นความจริงสากลเสมอ ในมุมมองของมาร์กซนั้น แนวคิดเหล่านี้เป็นเพียงอุดมการณ์ของกระฎุมพีในฐานะชนชั้นปกครองกลุ่มใหม่ ซึ่งต้องการจะจัดระเบียบสังคมตามสิ่งที่ตนจินตนาการ
กระฎุมพีในประเทศไทย ลักษณะเด่นของกระฎุมพีในประเทศไทยก็คือ การกำเนิดและแหล่งที่มาของกระฎุมพีในสังคมรัตนโกสินทร์นั้นไม่ได้กำเนิดแยกเป็นอิสระจากชนชั้นศักดินา ที่ครอบครองอำนาจและผลประโยชน์เศรษฐกิจของอาณาจักรมาก่อน
รูปศัพท์ ความหมายตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 ได้ให้ความหมายไว้ดังนี้ น. (1) คำนี้เดิมแปลว่า คนมั่งมี, พ่อเรือน. [ในอินเดียบางแห่งหมายความว่า ชนจำพวกศูทรที่มั่งมีขึ้น (หนังสือ Hobson-Jobson ในคำว่า Kumbi-กุมพี), ภาษาทมิฬ (ภาษาปาก) ว่า คนจน].
คำว่า กระฎุมพี นี้ มาจากภาษาสันสกฤตว่า กุฎุมฺพี หรือ กุฏุมฺพิก (กุ-ตุม-พิ-กะ) ซึ่งแปลว่า ผู้มีทรัพย์ ซึ่งก็มาจากคำว่า กุฏุมฺพ (กุ-ตุม-พะ) ที่แปลว่า ขุมทรัพย์ ลง ณี และ อิก (อิ-กะ) ปัจจัยในตทัสสัตถิตัทธิต จึงแปลว่า ผู้มีทรัพย์ หรือ ผู้มีขุมทรัพย์ มีฐานะต่ำกว่า เศรษฐี ตามปรกติมักจะเป็น ลูกน้อง หรือ บริวาร ของเศรษฐี
พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 อธิบายว่า เป็นคำนามหมายถึง "ชนชั้นต่ำ, นิยมใช้เข้าคู่กับคำ ไพร่ เป็น ไพร่กระฏุมพี" โดยระบุว่ามาจากคำสันสกฤตว่า "กุฎุมฺพิก" แปลว่า "คนมั่งมี"
ในวัฒนธรรม - เพลง คนกับควาย ของวงคาราวาน มีการใช้คำนี้ ในเนื้อเพลงท่อนหนึ่งว่า "...กระฎุมพีกินแรงแบ่งชนชั้น ชนชั้นชาวนาจึงต่ำลง..."
อ้างอิง - ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ, ไพร่กระฎุมพี ความคิดการเมืองไพร่กระฎุมพีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์, มติชน, 1 กันยายน พ.ศ. 2549 จากเว็บไซต์ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (อ้างตามหมอบรัดเลย์)
- จำนงค์ ทองประเสริฐ, ไพร่-กระฎุมพี, เว็บไซต์ราชบัณฑิตยสถาน
- www.caravanonzon.com - เพลงคนกับควาย วงคาราวาน
แหล่งข้อมูลอื่น - The Democratic State - A Critique of Bourgeois Sovereignty (อังกฤษ)
ชนช, นกระฎ, มพ, กระฎ, มพ, ระด, มพ, เป, นชนช, นทางส, งคมกล, มหน, งอย, ในกล, มชนช, นกลางหร, อชนช, นพ, อค, าวาณ, งได, สถานะทางส, งคมหร, ออำนาจมาจากหน, าท, การงาน, การศ, กษา, หร, อความม, งม, งตรงก, นข, ามก, บพวกอภ, ชน, เป, นชนช, นท, ฐานะจากการค, าขายหร, องานช, างฝ. kradumphi k radumphi epnchnchnthangsngkhmklumhnung sungxyuinklumchnchnklanghruxchnchnphxkhawanich sungidsthanathangsngkhmhruxxanacmacakhnathikarngan karsuksa hruxkhwammngmi sungtrngknkhamkbphwkxphichn epnchnchnthimithanacakkarkhakhayhruxnganchangfimux immithidinepnkhxngtnexng sungxachmayrwmthung naythun naythunnxy khnchnklang swn iphrkradumphi nn hmaythungchnchnthixyutakwakradumphiaetsungkwachnchnthitathisudinsngkhm epn phlemuxngthimienginphxicheliyngchiwitimepnthasbukhkhlphuid 1 aenwkhidechn esriphaphswnbukhkhl siththiphlemuxngaelakarnbthuxsasna aelakarkhaesri lwnsubthxdmacakprchyakhxngkradumphi enuxha 1 inmummxngmarksist 2 kradumphiinpraethsithy 3 rupsphth 4 inwthnthrrm 5 xangxing 6 aehlngkhxmulxuninmummxngmarksist aekikhhnunginkarwicarnkradumphithithrngxiththiphlthisudmacak kharl marks odyekhaocmtithvsdikaremuxng aelamummxngtxprachasngkhmaelawthnthrrmphlemuxngkhxngkradumphi thiechuxwaaenwkhidaelasthabntang ehlaniepnkhwamcringsaklesmx inmummxngkhxngmarksnn aenwkhidehlaniepnephiyngxudmkarnkhxngkradumphiinthanachnchnpkkhrxngklumihm sungtxngkarcacdraebiybsngkhmtamsingthitncintnakarkradumphiinpraethsithy aekikhlksnaednkhxngkradumphiinpraethsithykkhux karkaenidaelaaehlngthimakhxngkradumphiinsngkhmrtnoksinthrnnimidkaenidaeykepnxisracakchnchnskdina thikhrxbkhrxngxanacaelaphlpraoychnesrsthkickhxngxanackrmakxnrupsphth aekikhkhwamhmaytamphcnanukrm chbbrachbnthitysthan ph s 2525 idihkhwamhmayiwdngni n 1 khaniedimaeplwa khnmngmi phxeruxn inxinediybangaehnghmaykhwamwa chncaphwksuthrthimngmikhun hnngsux Hobson Jobson inkhawa Kumbi kumphi phasathmil phasapak wa khncn khawa kradumphi ni macakphasasnskvtwa kudum phi hrux kutum phik ku tum phi ka sungaeplwa phumithrphy sungkmacakkhawa kutum ph ku tum pha thiaeplwa khumthrphy lng ni aela xik xi ka pccyintthsstthitththit cungaeplwa phumithrphy hrux phumikhumthrphy mithanatakwa esrsthi tamprktimkcaepn luknxng hrux briwar khxngesrsthi 2 phcnanukrm chbbrachbnthitysthan ph s 2542 xthibaywa epnkhanamhmaythung chnchnta niymichekhakhukbkha iphr epn iphrkratumphi odyrabuwamacakkhasnskvtwa kudum phik aeplwa khnmngmi inwthnthrrm aekikhephlng khnkbkhway khxngwngkharawan mikarichkhani inenuxephlngthxnhnungwa kradumphikinaerngaebngchnchn chnchnchawnacungtalng 3 xangxing aekikh thens xaphrnsuwrrn iphrkradumphi khwamkhidkaremuxngiphrkradumphiaehngkrungrtnoksinthr mtichn 1 knyayn ph s 2549 cakewbistsunymanusywithyasirinthr xangtamhmxbrdely canngkh thxngpraesrith iphr kradumphi ewbistrachbnthitysthan www caravanonzon com ephlngkhnkbkhway wngkharawanaehlngkhxmulxun aekikhThe Democratic State A Critique of Bourgeois Sovereignty xngkvs bthkhwamniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodyephimkhxmulekhathungcak https th wikipedia org w index php title chnchnkradumphi amp oldid 9098362, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
