Complementarity

ในสาขาอณูชีววิทยา complementarity (ความเติมเต็ม, การจับคู่ของเบส) เป็นความสัมพันธ์ระหว่างโครงสร้างคู่แบบแม่กุญแจกับลูกกุญแจซึ่งจับคู่กับกันและกัน เป็นหลักพื้นฐานของการถ่ายแบบและการถอดรหัสดีเอ็นเอ เพราะเป็นคุณสมบัติของคู่ลำดับดีเอ็นเอหรือลำดับอาร์เอ็นเอที่เมื่อวางขนานสวนกัน (antiparallel) แล้ว เบสนิวคลีโอไทด์ที่แต่ละจุดในลำดับก็จะเติมเต็ม/จับคู่ (complementary) ซึ่งกันและกัน เหมือนกับมองในกระจกแล้วเห็นรูปสะท้อนแบบกลับทาง การจัดคู่เบสแบบเติมเต็มเช่นนี้ ทำให้เซลล์สามารถถ่ายข้อมูลจากเซลล์รุ่นหนึ่งไปสู่อีกรุ่นหนึ่ง หรือแม้แต่สืบหาและซ่อมแซมความเสียหายที่อยู่ในลำดับกรดนิวคลีอิก

การจับคู่ของเบสดีเอ็นเอคือ guanine กับ cytosine เส้นปรุแสดงพันธะไฮโดรเจนที่ยึดเบสทั้งสองไว้

การจับคู่ของเบสดีเอ็นเอคือ adenine กับ thymine เส้นปรุแสดงพันธะไฮโดรเจนที่ยึดเบสทั้งสองไว้

ความเติมเต็มระหว่างสายกรดนิวคลีอิกคู่จะมีระดับต่าง ๆ เริ่มตั้งแต่อย่างสมบูรณ์ (คือนิวคลีโอไทด์แต่ละตัวจะอยู่ตรงข้ามกับตัวที่เติมเต็ม) จนกระทั่งไม่มีเลย (คือไม่มีนิวคลีโอไทด์ใดเลยที่อยู่ตรงข้ามกับตัวที่เติมเต็ม) ซึ่งกำหนดเสถียรภาพของการจับคู่กันของสายทั้งสอง อนึ่ง การซ่อมแซมดีเอ็นเอหรือการควบคุมปฏิบัติการทางดีเอ็นเอต่าง ๆ ยังต้องอาศัยหลักนี้ ในเทคโนโลยีชีวภาพ การจับคู่ของเบสเช่นนี้ทำให้สามารถสร้างลูกผสมดีเอ็นเอ (DNA hybrid) ในระหว่างอาร์เอ็นเอกับดีเอ็นเอ ซึ่งอำนวยเครื่องมือใหม่ ๆ รวมทั้ง cDNA libraries แม้การจับคู่ของเบสเช่นนี้มักจะเกิดระหว่างสายดีเอ็นเอหรืออาร์เอ็นเอกับสายคนละสายกัน แต่ลำดับกรดนิวคลีอิกเดี่ยว ๆ ก็สามารถมีลำดับที่เติมเต็มซึ่งกันและกันภายในสายเดียวกัน ซึ่งทำให้สายกรดนิวคลิกเช่นนี้สามารถเชื่อมจับกับตัวเองเมื่ออยู่ในสภาพพับ

ดูเพิ่ม

• Base pair

แหล่งข้อมูลอื่น

• Reverse complement tool
• Reverse Complement Tool @ DNA.UTAH.EDU 2018-08-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน