การรุกรานไซปรัสของตุรกี

บทความนี้กล่าวถึงการบุกครองของตุรกีใน ค.ศ. 1974 สำหรับการพิชิตของออตโตมันใน ค.ศ. 1570 ดูที่ สงครามออตโตมัน–เวนิส (ค.ศ. 1570–1573) สำหรับแผนการบุกครองฝรั่งเศสกับบริเวณโดยรอบของนาซีที่มีชื่อเหมือนกันแต่สะกดชื่อปฏิบัติการต่างกัน ดูที่ ปฏิบัติการอัตติลา (สงครามโลกครั้งที่สอง)

การรุกรานไซปรัสของตุรกี (ตุรกี: Kıbrıs Barış Harekâtı, lit. 'Cyprus peace operation'; กรีก: Τουρκική εισβολή στην Κύπρο) ซึ่งประเทศตุรกีใช้รหัสนามว่า ปฏิบัติการอัตติลา (ตุรกี: Atilla Harekâtı) เริ่มดำเนินการในวันที่ 20 กรกฎาคม ค.ศ. 1974 ต่อเนื่องจากรัฐประหารในประเทศไซปรัสในวันที่ 15 กรกฎาคม ค.ศ. 1974

การรุกรานไซปรัสของตุรกี
เป็นส่วนหนึ่งของ ข้อพิพาทไซปรัส
แผนที่เชื้อชาติในประเทศไซปรัสใน ค.ศ. 1973 สีทองคือผู้มีเชื้อสายกรีก สีม่วงคือผู้มีเชื้อสายตุรกี และสีแดงคือฐานทัพของสหราชอาณาจักร
วันที่ 20 กรกฎาคม – 18 สิงหาคม ค.ศ. 1974 (4 weeks and 1 day) สถานที่ เกาะไซปรัส ผลลัพธ์ ฝ่ายตุรกีชนะ คณะผู้ยึดอำนาจการปกครองไซปรัสเชื้อสายกรีกล่มสลาย รัฐบาลทหารกรีกในประเทศกรีซล่มสลาย ชาวไซปรัสเชื้อสายกรีกพลัดถิ่น 200,000 คน ชาวไซปรัสเชื้อสายตุรกีพลัดถิ่น 50,000 คน ดินแดน เปลื่ยน ตุรกีครอบครองพื้นที่ร้อยละ 36.2 ของไซปรัส ก่อตั้งเขตปกครองตนเองของชาวไซปรัสเชื้อสายตุรกี (Autonomous Turkish Cypriot Administration)
คู่ขัดแย้ง
ตุรกี องค์กรต่อต้านตุรกี	ประเทศไซปรัส EOKA B  กรีซ
ผู้บัญชาการหรือผู้นำ
ฟาฮ์รี โครูทืร์ค บือแลนท์ เอเจวิท เนจเมตทิน แอร์บาคัน ราอุฟ แดงก์ทัช	นีโกส ซัมป์ซอน กลัฟโกส กลีรีดิส ดีมีตรีโอส โยอานีดิส เฟดอน จีซีจิส
กำลัง
ตุรกี: กองทัพ 40,000 นาย รถถังเอ็ม47 และเอ็ม48 160–180 คัน ดินแดนแทรกของตุรกีในประเทศไซปรัส: ชาย 11,000–13,500 คน ระดมพลสูงสุดถึง 20,000 คน รวม: 60,000 คน	ไซปรัส: กองกำลัง 12,000 นาย กรีซ: กองทัพ 1,800–2,000 นาย รวม: 14,000 คน
กำลังพลสูญเสีย
บาดเจ็บและเสียชีวิต 1,500–3,500 คน (ประมาณการ) (ทหารและประชาชน) รวมไปถึงผู้เสียชีวิตในการปฏิบัติหน้าที่ 573 นาย (กองทัพตุรกี 503 นาย, กำลังต่อต้าน 70 นาย) ประชาชนถูกสังหาร 270 คน สูญหาย 803 คน (ตัวเลขทางการใน ค.ศ. 1974) บาดเจ็บ 2,000 คน	บาดเจ็บและเสียชีวิต 4,500–6,000 คน (ประมาณการ) (ทหารและประชาชน) รวมทหารไซปรัสเสียชีวิต 309 คน ฝ่ายกรีกเสียชีวิต 105 คน สูญหาย 1,000–1,100 คน (ณ ค.ศ. 2015) บาดเจ็บ 12,000 คน
ชาวไซปรัสเชื้อสายกรีกถูกขับออกจากไซปรัสเหนือ 200,000 คน ชาวไซปรัสเชื้อสายตุรกีถูกขับออกจากสาธารณรัฐไซปรัส 50,000 คน กองกำลังรักษาสันติภาพของสหประชาชาติ: ถูกสังหาร 9 นาย บาดเจ็บ 65 นาย

รัฐประหารครั้งนั้นสั่งการโดยรัฐบาลทหารกรีกและจัดฉากโดยกองกำลังพิทักษ์ชาติไซปรัส ร่วมกับเอโอกา-บี รัฐบาลทหารได้ขับประธานาธิบดีอัครมุขนายกมาการีโอสที่ 3 แห่งไซปรัส ออกจากอำนาจ แล้วแต่งตั้งนีโกส ซัมป์ซอน ให้ดำรงตำแหน่งแทน จุดประสงค์ของรัฐประหารคือการรวม (enosis) ไซปรัสเข้ากับประเทศกรีซ และการประกาศตั้งสาธารณรัฐเฮลเลนิกแห่งไซปรัส (Hellenic Republic of Cyprus)

ในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1974 กองทัพตุรกีได้รุกรานและยึดพื้นที่ร้อยละ 3 ของเกาะก่อนจะมีการประกาศหยุดยิง คณะผู้ยึดอำนาจการปกครองกรีกล่มสลายและถูกแทนที่ด้วยรัฐบาลประชาธิปไตย ในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 1974 กองทัพตุรกีเข้ารุกรานอีกครั้งและยึดพื้นที่เกาะได้ประมาณร้อยละ 36 แนวเส้นหยุดยิงตั้งแต่เดือนสิงหาคม ค.ศ. 1974 เป็นต้นมา กลายเป็นเขตกันชนของสหประชาชาติในประเทศไซปรัส และเรียกกันโดยทั่วไปว่าเส้นสีเขียว

ประชาชนประมาณ 150,000 คน (มากกว่าหนึ่งส่วนสี่ของประชากรประเทศไซปรัส และหนึ่งส่วนสามของประชากรชาวไซปรัสเชื้อสายกรีก) ถูกขับออกจากตอนเหนือของเกาะที่ซึ่งมีประชากรชาวไซปรัสเชื้อสายกรีกคิดเป็นร้อยละ 80 ไม่กี่ปีต่อมาใน ค.ศ. 1975 ชาวไซปรัสเชื้อสายตุรกีเกือบ 60,000 คน คิดเป็นครึ่งหนึ่งของประชากรชาวไซปรัสเชื้อสายตุรกี ถูกขับจากตอนใต้ไปยังตอนเหนือ การรุกรานของตุรกีสิ้นสุดลงด้วยการแบ่งแยกเกาะไซปรัสออกด้วยเส้นสีเขียวที่สหประชาชาติเฝ้าสังเกต และก่อตั้งเขตปกครองตนเองของชาวไซปรัสเชื้อสายตุรกีโดยพฤตินัยในตอนเหนือ ใน ค.ศ. 1983 สาธารณรัฐตุรกีแห่งนอร์เทิร์นไซปรัสประกาศเอกราช แม้ว่ามีเพียงประเทศตุรกีเพียงประเทศเดียวที่ให้การรับรองก็ตาม ประชาคมระหว่างประเทศถือว่าดินแดนนอร์เทิร์นไซปรัสคือดินแดนที่ตุรกียึดครองในสาธารณรัฐไซปรัส ประชาคมนานาชาติมองว่าการยึดครองดังกล่าวไม่ชอบด้วยกฎหมายระหว่างประเทศ โดยถือว่าเป็นการยึดครองดินแดนสหภาพยุโรปซึ่งไซปรัสเป็นสมาชิกอยู่

บรรดาผู้พูดภาษาตุรกีเรียกปฏิบัติการนี้ว่า "ปฏิบัติการสันติภาพไซปรัส" (Kıbrıs Barış Harekâtı) "ปฏิบัติการสันติภาพ" (Barış Harekâtı) หรือ "ปฏิบัติการไซปรัส" (Kıbrıs Harekâtı) เพราะพวกเขาอ้างว่าการดำเนินการของทหารตุรกีเป็นปฏิบัติการรักษาสันติภาพ

อ้างอิง

1. Map based on map from the CIA publication Atlas: Issues in the Middle East, collected in Perry–Castañeda Library Map Collection at the University of Texas Libraries web cite.
2. Fortna, Virginia Page (2004). Peace Time: Cease-fire Agreements and the Durability of Peace. Princeton University Press. p. 89. ISBN 9780691115122.
3. "Embassy of the Republic of Cyprus in Brussels - General Information". www.mfa.gov.cy.
4. Juliet Pearse, "Troubled Northern Cyprus fights to keep afloat" in Cyprus. Grapheio Typou kai Plērophoriōn, Cyprus. Grapheion Dēmosiōn Plērophoriōn, Foreign Press on Cyprus,　Public Information Office, 1979, p. 15.
5. Joseph Weatherby, The other world: Issues and Politics of the Developing World, Longman, 2000, ISBN 978-0-8013-3266-1, p. 285.
6. Tocci, Nathalie (2007). The EU and Conflict Resolution: Promoting Peace in the Backyard. Routledge. p. 32. ISBN 9781134123384.
7. Borowiec, Andrew (2000). Cyprus: A Troubled Island. Greenwood Publishing Group. p. 2. ISBN 9780275965334.
8. Michael, Michális Stavrou (2011). Resolving the Cyprus Conflict: Negotiating History. Palgrave Macmillan. p. 130. ISBN 9781137016270.
9. Katholieke Universiteit Brussel, 2004 "Euromosaic III: Presence of Regional and Minority Language Groups in the New Member States", p.18
10. Smit, Anneke (2012). The Property Rights of Refugees and Internally Displaced Persons: Beyond Restitution. Routledge. p. 51. ISBN 9780415579605.
11. Thekla Kyritsi, Nikos Christofis (2018). Cypriot Nationalisms in Context: History, Identity and Politics. p. 12.
12. Keser, Ulvi (2006). Turkish-Greek Hurricane on Cyprus (1940 – 1950 – 1960 – 1970), 528. sayfa, Publisher: Boğaziçi Yayınları, ISBN 975-451-220-5.
13. Η Μάχη της Κύπρου, Γεώργιος Σέργης, Εκδόσεις Αφοι Βλάσση, Αθήνα 1999, page 253 (in Greek)
14. Η Μάχη της Κύπρου, Γεώργιος Σέργης, Εκδόσεις Αφοι Βλάσση, Αθήνα 1999, page 254 (in Greek)
15. Η Μάχη της Κύπρου, Γεώργιος Σέργης, Εκδόσεις Αφοι Βλάσση, Αθήνα 1999, page 260 (ในภาษากรีก)
16. Administrator. "ΕΛ.ΔΥ.Κ '74 – Χρονικό Μαχών". eldyk74.gr.
17. Bruce W. Jentleson; Thomas G. Paterson; Council on Foreign Relations (1997). Encyclopedia of US foreign relations. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-511059-3. สืบค้นเมื่อ 5 December 2012. Greek/Greek Cypriot casualties were estimated at 6,000 and Turkish/Turkish Cypriot casualties at 3,500, including 1,500 dead...
18. Tony Jaques (2007). Dictionary of Battles and Sieges: A Guide to 8,500 Battles from Antiquity Through the Twenty-First Century. Greenwood Publishing Group. p. 556. ISBN 978-0-313-33538-9. สืบค้นเมื่อ 5 December 2012. The invasion cost about 6,000 Greek Cypriot and 1500-3.500 Turkish casualties (20 July 1974).
19. Haydar Çakmak: Türk dış politikası, 1919–2008, Platin, 2008, ISBN 9944137251, page 688 (ในภาษาตุรกี); excerpt from reference: 415 ground, 65 navy, 10 air, 13 gendarmerie, 70 resistance (= 568 killed)
20. American University (Washington, D.C.). Foreign Area Studies; Eugene K. Keefe (1980). Cyprus, a country study. Foreign Area Studies, American University : for sale by the Supt. of Docs., U.S. Govt. Print. Off. สืบค้นเมื่อ 5 December 2012. Authoritative figures for casualties during the two- phased military operation were not published; available estimates listed Greek Cypriot losses at 6,000 dead and Turkish losses at 1,500 dead and 2,000 wounded...
21. Thomas M. Wilson; Hastings Donnan (19 June 2012). A Companion to Border Studies. John Wiley & Sons. p. 44. ISBN 978-1-4051-9893-6. สืบค้นเมื่อ 5 December 2012. The partition of India was accompanied by a death toll variously credibly estimated at between 200,000 and 2 million. ... In the Turkish invasion and partition of Cyprus, 6,000 Greek Cypriots were killed and 2,000 reported missing, and some 1500 Turks and Turkish-Cypriots killed.
22. (ภาษากรีก). Ministry of Foreign Affairs of Cyprus. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 16 เมษายน 2015. สืบค้นเมื่อ 17 กรกฎาคม 2015.
23. (PDF). Committee on Missing Persons in Cyprus. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 21 กรกฎาคม 2015. สืบค้นเมื่อ 17 กรกฎาคม 2015.
24. Artuç, İbrahim; Kıbrıs'ta Savaş ve Barış, Kastas Yayınları, İstanbul 1989, sayfalar 300-304 ve 317-318
25. Manizade, Derviş (1975). Kıbrıs: dün, bugün, yarın, 511. sayfa, Yaylacik Matbaası.
26. UNFICYP report, found in Γεώργιος Τσουμής, Ενθυμήματα & Τεκμήρια Πληροφοριών της ΚΥΠ, Δούρειος Ίππος, Athens November 2011, Appendix 19, page 290
27. Vincent Morelli (April 2011). Cyprus: Reunification Proving Elusive. DIANE Publishing. p. 1. ISBN 978-1-4379-8040-0. The Greek Cypriots and much of the international community refer to it as an "invasion.
28. Rongxing Guo, (2006), Territorial Disputes and Resource Management: A Global Handbook. p. 91
29. Angelos Sepos, (2006), The Europeanization of Cyprus: Polity, Policies and Politics, p. 106
30. Uzer, Umut (2011). Identity and Turkish Foreign Policy: The Kemalist Influence in Cyprus and the Caucasus. I.B. Tauris. pp. 134–135. ISBN 9781848855694.
31. Solanakis, Mihail. "Operation "Niki" 1974: A suicide mission to Cyprus". สืบค้นเมื่อ 2009-06-10.
32. "U.S. Library of Congress – Country Studies – Cyprus – Intercommunal Violence". Countrystudies.us. 1963-12-21. สืบค้นเมื่อ 2009-07-26.
33. Mallinson, William (30 June 2005). Cyprus: A Modern History. I. B. Tauris. p. 81. ISBN 978-1-85043-580-8.
34. BBC: Turkey urges fresh Cyprus talks (2006-01-24)
35. Papadakis, Yiannis (2003). "Nation, narrative and commemoration: political ritual in divided Cyprus". History and Anthropology. 14 (3): 253–270. doi:10.1080/0275720032000136642. S2CID 143231403. [...] culminating in the 1974 coup aimed at the annexation of Cyprus to Greece
36. Atkin, Nicholas; Biddiss, Michael; Tallett, Frank (2011-05-23). The Wiley-Blackwell Dictionary of Modern European History Since 1789. p. 184. ISBN 9781444390728.
37. Journal of international law and practice, Volume 5. Detroit College of Law at Michigan State University. 1996. p. 204.
38. Strategic review, Volume 5 (1977), United States Strategic Institute, p. 48.
39. Allcock, John B. Border and territorial disputes (1992), Longman Group, p. 55.
40. Tocci 2007, 32.
41. Pericleous, Chrysostomos (2009). Cyprus Referendum: A Divided Island and the Challenge of the Annan Plan. I.B. Tauris. p. 201. ISBN 9780857711939.
42. "1974: Turkey Invades Cyprus". BBC. สืบค้นเมื่อ 2 October 2010.
43. Salin, Ibrahm (2004). Cyprus: Ethnic Political Components. Oxford: University Press of America. p. 29.
44. Quigley (2010-09-06). The Statehood of Palestine. Cambridge University Press. p. 164. ISBN 978-1-139-49124-2. The international community found this declaration invalid, on the ground that Turkey had occupied territory belonging to Cyprus and that the putative state was therefore an infringement on Cypriot sovereignty.
45. James Ker-Lindsay; Hubert Faustmann; Fiona Mullen (15 May 2011). An Island in Europe: The EU and the Transformation of Cyprus. I.B.Tauris. p. 15. ISBN 978-1-84885-678-3. Classified as illegal under international law, the occupation of the northern part leads automatically to an illegal occupation of EU territory since Cyprus' accession.
46. Mirbagheri, Farid (2010). Historical dictionary of Cyprus ([Online-Ausg.]. ed.). Lanham, Md. [u.a.]: Scarecrow Press. p. 83. ISBN 9780810862982.
47. Bill Kissane (15 October 2014). After Civil War: Division, Reconstruction, and Reconciliation in Contemporary Europe. University of Pennsylvania Press. p. 135. ISBN 978-0-8122-9030-1. were incorporated in the Greek Cypriot armed forces, gave Turkey reason and a pretext to invade Cyprus, claiming its role under the Treaty of Guarantees.
48. A. C. Chrysafi (2003). Who Shall Govern Cyprus - Brussels Or Nicosia?. Evandia Publishing UK Limited. p. 28. ISBN 978-1-904578-00-0. On 20 July 1974, Turkey invaded Cyprus under the pretext of protecting the Turkish-Cypriot minority.
49. Robert B. Kaplan; Richard B. Baldauf Jr.; Nkonko Kamwangamalu (22 April 2016). Language Planning in Europe: Cyprus, Iceland and Luxembourg. Routledge. p. 5. ISBN 978-1-134-91667-2. Five days later, on 20 July 1974, Turkey, claiming a right to intervene as one of the guarantors of the 1960 agreement, invaded the island on the pretext of restoring the constitutional order of the Republic of Cyprus.

อ่านเพิ่ม

สิ่งพิมพ์และข้อมูลทางการ

• The House of Commons Foreign Affairs Committee report on Cyprus.
• European Court of Human Rights Case of Cyprus v. Turkey (Application no. 25781/94)

หนังสือและบทความ

• James H. Meyer, "", Princeton University Press
• Brendan O'Malley and Ian Craig, "The Cyprus Conspiracy" (London: IB Tauris 1999)
• Christopher Hitchens, "Hostage to History: Cyprus from the Ottomans to Kissinger" (New York: Verso, 1997)
• Christopher Hitchens, "The Trial of Henry Kissinger" (Verso, 2001)
• Christopher Hitchens, "Cyprus" (Quartet, 1984)
• Christopher Brewin, "European Union and Cyprus" (Huntingdon: Eothen Press, 2000)
• Claude Nicolet, "United States Policy Towards Cyprus, 1954–1974" (Mannheim: Bibliopolis, 2001)
• Dudley Barker, "Grivas, Portrait of a Terrorist" (New York Harcourt: Brace and Company 2005)
• Farid Mirbagheri, "Cyprus and International Peacemaking" (London: Hurst, 1989)
• James Ker-Lindsay, "EU Accession and UN Peacemaking in Cyprus" (Basingstoke: Palgrave Macmillan, 2005)
• Pierre Oberling, "The Road to Bellapais: the Turkish Cypriot exodus to northern Cyprus" (Social Science Monographs, 1982)
• Nancy Cranshaw, "The Cyprus Revolt: An Account of the Struggle for Union with Greece" (London: George Allen & Unwin, 1978)
• Oliver Richmond, "Mediating in Cyprus" (London: Frank Cass, 1998)
• Dr. Stavros Panteli, "The history of modern Cyprus", Topline Publishing, ISBN 0-948853-32-8
• Marios Adamides-The Tragic Duel and the Betrayal of Cyprus-2012

ข้อมูลอื่น

• ITN documentary, Cyprus, Britain's Grim Legacy
• Channel 4 Television documentary, Secret History – Dead or Alive?
• Europe :: Cyprus — The World Factbook - Central Intelligence Agency CIA World Factbook
• UN Chronicle

แหล่งข้อมูลอื่น

• – a neutral educational website on the conflict