การเคลื่อนไหวเอง

การเคลื่อนไหวเอง (อังกฤษ: Motility) เป็นความสามารถของสิ่งมีชีวิตหนึ่งที่จะเคลื่อนไหวได้อย่างอิสระโดยใช้พลังงานเมแทบอลิซึม ความสามารถนี้ตรงกันข้ามกับการเคลื่อนไหว (Mobility) ซึ่งหมายถึงความสามารถในการขยับของวัตถุหนึ่ง การเคลื่อนไหวเองได้รับการเลือกโดยพันธุกรรม แต่อาจมีปัจจัยแวดล้อมอื่นเข้ามาเกี่ยวข้องได้ ตัวอย่างเช่น กล้ามเนื้อทำให้สัตว์เคลื่อนไหวเองได้ แต่การได้รับไฮโดรเจนไซยาไนด์ (ซึ่งเป็นปัจจัยแวดล้อมในกรณีนี้) ส่งผลร้ายต่อสรีระของกล้ามเนื้อ ส่งผลให้เกิดการแข็งทื่อ และนำไปสู่สภาพแข็งทื่อหลังตาย สัตว์ส่วนใหญ่สามารถเคลื่อนไหวเองได้ แต่ก็มีสัตว์บางชนิดที่เคลื่อนไหวโดยอาศัยสิ่งแวดล้อม นิยามของการเคลื่อนไหวเองรวมไปถึงแบคทีเรีย จุลินทรีย์อื่น ๆ สิ่งมีชีวิตหลายเซลล์บางชนิด และกลไกการไหลบางอย่างของของไหลในอวัยวะและเนื้อเยื่อหลายเซลล์ สัตว์น้ำที่เคลื่อนไหวเองได้ส่วนมากจะเรียกการเคลื่อนไหวนี้ว่า การว่ายน้ำอย่างเสรี และสิ่งมีชีวิตที่ไม่ใช่ปรสิตที่เคลื่อนไหวเองได้จะเรียกว่า การดำรงชีวิตอย่างเสรี

การแบ่งเซลล์ เซลล์ทุกเซลล์สามารถเรียกได้ว่าเป็นสิ่งที่เคลื่อนไหวเองได้ เนื่องด้วยมีความสามารถในการแบ่งออกเป็นเซลล์ลูกสองเซลล์

การเคลื่อนไหวเองยังหมายถึงความสามารถของสิ่งมีชีวิตหนึ่งในการเคลื่อนอาหารไปตามทางเดินอาหาร มีการเคลื่อนที่ในลักษณะนี้อยู่สองประเภท ได้แก่ การหดตัวเป็นคลื่น และการหดตัวเป็นส่วน ๆ การเคลื่อนไหวเองในลักษณะนี้เกิดขึ้นจากการบีบตัวของกล้ามเนื้อเรียบในทางเดินอาหารรวมเข้ากับสารต่าง ๆ ที่หลั่งออกมาภายในทางเดิน (Segmentation) และผลักให้อาหารขยับไปตามทางเดินตั้งแต่ปากจนถึงทวารหนัก (Peritalsis)

อ้างอิง

1. Clegg, Chris (2008). "3.2 Cells make organisms". Edexcel biology for AS (6th ed.). London: Hodder Murray. p. 111. ISBN 978-0-340-96623-5. Division of the cytoplasm, known as cytokinesis, follows telophase. During division, cell organelles such as mitochondria and chloroplasts become distributed evenly between the cells. In animal cells, division is by in-tucking of the plasma membrane at the equator of the spindle, 'pinching' the cytoplasm in half (Figure 3.15). In plant cells, the Golgi apparatus forms vesicles of new cell wall materials which collect along the line of the equator of the spindle, known as the cell plate. Here, the vesicles coalesce forming the new plasma membranes and cell walls between the two cells (Figure 3.17).
2. "Motility" (PDF). สืบค้นเมื่อ 10 March 2018.
3. "Online Etymology Dictionary". "capacity of movement," 1827, from French motilité (1827), from Latin mot-, stem of movere "to move" (see move (v.)).
4. Nüsslein-Volhard, Christiane (2006). "6 Form and Form Changes". Coming to life: how genes drive development. [San Diego, CA]: Kales Press. p. 75. ISBN 978-0979845604. During development, any change in cell shape is preceded by a change in gene activity. It is the cell's origin and environment that determine which transcription factors are active within a cell, and, hence, which genes are turned on, and which proteins are produced.
5. Fullick, Ann (2009). "7.1". Edexcel A2-level biology. Harlow: Pearson. p. 138. ISBN 978-1-4082-0602-7. Cyanide is well known in murder mysteries - and has been used in real murders too. The poison acts on cytochrome oxidase in the electron transport chain, preventing the production of ATP. The cells of the body cannot function without their energy supply, so the muscles spasm and the victim cannot breathe.
6. Fullick, Ann (2009). "6.1". Edexcel A2-level biology. Harlow: Pearson. p. 67. ISBN 978-1-4082-0602-7. As the muscles run out of ATP, the muscle fibres become permanently contracted and lock solid. This produces a stiffening effect which is known as rigor mortis.
7. E. Cooper, Chris; C. Brown, Guy (October 2008). "The inhibition of mitochondrial cytochrome oxidase by the gases carbon monoxide, nitric oxide, hydrogen cyanide and hydrogen sulfide: chemical mechanism and physiological significance". Journal of Bioenergetics and Biomembranes. 40 (5): 533–539. doi:10.1007/s10863-008-9166-6. PMID 18839291.
8. Krohn, Martha M.; Boisdair, Daniel (May 1994). "Use of a Stereo-video System to Estimate the Energy Expenditure of Free-swimming Fish". Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences. 51 (5): 1119–1127. doi:10.1139/f94-111.
9. Cooke, Steven J.; Thorstad, Eva B.; Hinch, Scott G. (March 2004). "Activity and energetics of free-swimming fish: insights from electromyogram telemetry". Fish and Fisheries. 5 (1): 21–52. doi:10.1111/j.1467-2960.2004.00136.x. We encourage the continued development and refinement of devices for monitoring the activity and energetics of free-swimming fish
10. Carey, Francis G.; Lawson, Kenneth D. (February 1973). "Temperature regulation in free-swimming bluefin tuna". Comparative Biochemistry and Physiology A. 44 (2): 375–392. doi:10.1016/0300-9629(73)90490-8. Acoustic telemetry was used to monitor ambient water temperature and tissue temperature in free-swimming bluefin tuna (Thunnus thynnus Linneaus [sic], 1758) over periods ranging from a few hours to several days.
11. Intestinal Motility Disorders จาก eMedicine
12. Wildmarier, Eric P.; Raff, Hershel; Strang, Kevin T. (2016). Vander's Human Physiology: The Mechanisms of Body Function (14th ed). New York, NY: McGraw Hill. p. 528.