การเลือกตั้งทั่วไปในกัมพูชา พ.ศ. 2498

การเลือกตั้งสมัชชาแห่งชาติครั้งแรกของกัมพูชาหลังการได้รับเอกราชตามสนธิสัญญาเจนีวา พ.ศ. 2497 เกิดขึ้นเมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2498 พรรคสังคมได้รับชัยชนะ โดยได้ไปทั้งหมด 91 ที่นั่ง

พรรคที่เข้าร่วม

• พรรคสังคม: ในเดือนตุลาคม พ.ศ. 2497 รัฐบาลนิยมเจ้าได้จัดตั้งกลุ่มพันธมิตรจากพรรคการเมืองขนาดเล็ก 4 พรรครวมทั้งพรรคชัยชนะ เหนือ-ตะวันออกของ ดาบฌวน และ พรรคเขมรใหม่ ของ ลน นล ต่อมา จึงใช้ชื่อ พรรคสังคมราษฎร์นิยม ผู้นำพรรคคือพระนโรดม สีหนุประกาศว่าพรรคสังคมไม่ใช่พรรค แต่จริงๆคือพรรคการเมืองที่นิยมพระนโรดม สีหนุ พรรคสังคมได้ชัยชนะทั้ง 91 ที่นั่ง

• พรรคประชาธิปไตย: ผู้นำรุ่นใหม่ของพรรคเป็นกลุ่มหัวรุนแรงที่เพิ่งกลับมาจากปารีส พระนโรดม ภูริสสรา เป็นเลขาธิการทั่งไปของพรรค แต่ไม่ได้รับเลือกตั้ง

• กรมประชาชน: เป็นกลุ่มที่เกิดขึ้นจาก สมาคมเขมรอิสระในช่วงก่อนได้รับเอกราช ซึ่งหลังจากการประชุมที่เจนีวา สมาชิกสมาคมเขมรอิสระส่วนใหญ่หนีไปเวียดนาม สิ้นปี พ.ศ. 2497 กลุ่มผู้นำพรรคคอมมิวนิสต์ในพนมเปญคือ แกว เมียส, นอน ซวน และ เพ็ญ ยุต ได้จัดตั้งพรรคการเมืองชื่อพรรคเขมรต่อต้าน แต่ถูกปฏิเสธการจดทะเบียน ต้นปี พ.ศ. 2498 กลุ่มนี้จึงได้ตัดตั้งกรมประชาชนขึ้นแทน ซึ่งมีฐานะเป็นองค์กรที่เปิดเผยของ พรรคคอมมิวนิสต์กัมพูชาที่เป็นองค์กรใต้ดิน นวน เจีย ออกจากป่ามาเป็นเลขาธิการทั่วไปของพรรค รวมทั้งพล พตก็เข้ามาร่วมด้วย ระหว่างการหาเสียง พรรคนี้ถูกกดดันจากฝ่ายรัฐบาล และสามารถส่งผู้สมัครได้เพียง 35 คน

• กลุ่มของเซิง งอกทัญ: หรือประชาชลนา (ขบวนการประชาชน) เป็นกลุ่มที่มีอิทธิพลทางการเมืองน้อย หลังจากที่นักชาตินิยมคือเซิง งอกทัญ ถูกปฏิเสธจากพระนโรดม สีหนุและต้องหนีไปชายแดนไทย

ผลการเลือกตั้ง

พรรค	คะแนน	%	ที่นั่ง	+/-
พรรคสังคม	630,625	82.7	91	พรรคใหม่
พรรคประชาธิปไตย	93,921	12.3	0	-54
กรมประชาชน	29,505	3.9	0	พรรคใหม่
พรรคเสรีภาพ	5,488	0.7	0	-18
พรรคชาตินิยม	1,140	0.1	0	-2
พรรคเขมรเอกราช	770	0.1	0	พรรคใหม่
พรรคแรงงานเขมร	289	0.0	0	New
ผู้สมัครอิสระ	546	0.1	0	0
ทั้งหมด	761,744	100	91	+13
ที่มา: Nohlen et al.

ข้อกล่าวหาเกี่ยวกับการทุจริต

หลังการเลือกตั้ง มีข้อกล่าวหาเกี่ยวกับการทุจริตเกิดขึ้น Kiernan (1985) ให้ข้อสังเกตว่าแม้ในพื้นที่ที่พรรคคอมมิวนิสต์ได้รับความนิยมแต่กรมประชาชนไม่ได้รับการเลือกตั้งเลย ใน เมโมต ซึ่งกล่มกองโจรของพรรคคอมมิวนิสต์มีความเข้มแข็งระหว่างสงคราม และกล่มเกษตรกรสวนยางพารานิยมฝ่ายซ้าย แต่ผลปรากฏว่าพรรคสังคมได้ 6149 คะแนน พรรคประชาธิปไตยได้ 99 คะแนน ส่วน ส็อก สาไพ ผู้สมัครจากกรมประชาชนไม่ได้คะแนนเลย

พระนโรดม สีหนุเองได้กล่าวใน พ.ศ. 2501 ว่า 39 ตำบลในประเทศเป็นเขตสีแดงหรือสีชมพู โดยดูจากการเลือกตั้ง พ.ศ. 2498 ในหลายตำบล พรรคคอมมิวนิสต์ได้รับการสนับสนุนมากในการเลือกตั้งครั้งนี้ แต่ในความเป็นจริง กรมประชาชนได้รับคะแนนน้อยมากหรือไม่ได้เลย

อ้างอิง

1. Kiernan, Ben. How Pol Pot Came to Power. London: Verso, 1985. p. 158-159.
2. Nohlen, D, Grotz, F & Hartmann, C (2001) Elections in Asia: A data handbook, Volume II, p74 ISBN 0-19-924959-8
3. Kiernan, Ben. How Pol Pot Came to Power. London: Verso, 1985. p. 162.
4. Kiernan, Ben. How Pol Pot Came to Power. London: Verso, 1985. p. 157-158.
5. Kiernan, Ben. How Pol Pot Came to Power. London: Verso, 1985. p. 153-154.
6. Kiernan, Ben. How Pol Pot Came to Power. London: Verso, 1985. p. 156-157.
7. Kiernan, Ben. How Pol Pot Came to Power. London: Verso, 1985. p. 160.