จักรพรรดิจิ้นเจี่ยนเหวิน

จักรพรรดิจิ้นเจี่ยนเหวิน (จีนตัวย่อ: 晋简文帝; จีนตัวเต็ม: 晉簡文帝; พินอิน: Jìn Jiǎnwén Dì; เวด-ไจลส์: Chin Chien-wen-ti อังกฤษ: Emperor Jianwen of Jin; 320 – 12 กันยายน 372) พระนามเดิม ซือหม่า ยฺวี่ (司馬昱) เป็นจักรพรรดิองค์ที่ 13 แห่งราชวงศ์จิ้นของจีน พระองค์เป็นพระอนุชาของจักรพรรดิจิ้นหมิง พระองค์สถาปนา หวน เหวินเป็นสมุหนายก ก่อนที่จะขึ้นครองบัลลังก์ พระองค์เคยทำงานราชการสำคัญในระหว่างที่ จักรพรรดิจิ้นมู่, จักรพรรดิจิ้นอาย, จักรพรรดิจิ้นเฟ่ย พระราชนัดดาของพระองค์ทรงขึ้นครองราชย์ ในฐานะข้าราชการในรัชกาลของพระราชนัดดา และในรัชสมัยของพระองค์ในฐานะจักรพรรดิ โดยทั่วไปแล้วพระองค์ถูกมองว่าเป็นคนอ่อนแอ ไม่มีสติปัญญาเพียงพอที่จะขึ้นครองราชย์และขยายพระราชอาณาจักรของราชวงศ์จิ้น แต่บทบาทของพระองค์ก็ถูกลดทอนลงเช่นกัน เพราะพระองค์อุทิศตนเพื่อ ลัทธิเต๋า และลัทธิอื่น ๆ มากเกินไป

จักรพรรดิจิ้นเจี่ยนเหวิน Emperor Jianwen of Jin
จักรพรรดิแห่งราชวงศ์จิ้น
ครองราชย์	ค.ศ. 372
ก่อนหน้า	จักรพรรดิจิ้นเฟ่ย
ถัดไป	จักรพรรดิจิ้นเสี้ยวอู่
พระสนม	พระนางเจี้ยนเหวินซุน พระพันปีเซียวอู่เหริน
พระราชบุตร	ซือหม่า เตาเจิ้ง จักรพรรดิจิ้นเสี้ยวอู่ ซือหม่า เต๋าซือ องค์หญิงป๋อหยาง องค์หญิงซิน อันหมิน องค์หญิงอู๋ฉาง
พระนามเต็ม ชื่อสกุล: ซื่อหม่า (司馬) ชื่อ: ยฺวี่ (昱, yù) รัชศก เสียนอาน (咸安) พระนามหลังสิ้นพระชนม์ เจี่ยนเหวิน (簡文, jiǎn wén), หมายถึง "เรียบง่ายและอารยะ" วัดประจำรัชกาล ไท่จง (太宗, taì zōng)
พระราชบิดา	จักรพรรดิจิ้นหยวน
พระราชมารดา	พระพันปีเจี้ยนเหวินซวน
ประสูติ	ค.ศ. 320
สวรรคต	ค.ศ. 372 (อายุ 52)

พระราชประวัติ

จักรพรรดิจิ้นเจี่ยนเหวินประสูติในปี 320 พระองค์เป็นพระราชโอรสพระองค์เล็กของจักรพรรดิจิ้นหยวน กับพระสนมเอก เจิ้ง อาชุน (鄭阿春) ขณะนั้นพระนางทรงเป็นจักรพรรดินีอวี๋ เมิ่งอู่ (虞孟母) พระเชษฐาของพระองค์คือ จักรพรรดิจิ้นหมิง ซึ่งมีพระประสูติกาลมาจากจักรพรรดิจิ้นหยวน กับนางซุน นางถูกบังคับให้ออกจากวัง เนื่องจากความหึงหวงของพระนางอวี๋ในขณะที่พระนางยังทรงพระชนม์อยู่ พระสนมเจิ้งเป็นสตรีที่มีบทบาทมากที่สุดของวังหลวงในรัชกาลนี้ แม้ว่าพระนางจะไม่ได้เป็นจักรพรรดินีก็ตาม ในปี ค.ศ. 322 จักรพรรดิจิ้นหยวนทรงสถาปนาให้พระองค์เป็นอ๋องแห่งหลางหยา ซึ่งเป็นตำแหน่งเดียวกับที่จักรพรรดิจิ้นหยวนทรงดำรงตำแหน่งอยู่ก่อนหน้านี้

ในปี ค.ศ. 323 จักรพรรดิจิ้นหยวนสวรรคต ในปี ค.ศ. 326 สนมเอกก็เสียชีวิตด้วยเช่นกัน แต่ในฐานะอ๋องแห่งหลางหยา จักรพรรดิจิ้นเจี่ยนเหวิน ซึ่งขณะนั้นพระองค์มีพระชนมายุเพียง 6 พรรษา ซึ่งตามกฎหมายของราชสำนักไม่สามารถให้ไปไว้ทุกข์ในงานศพของพระมารดาได้ พระองค์จึงขอตำแหน่งอื่นที่เขาทำได้ พระราชนัดดา จักรพรรดิจิ้นเฉิง (พระโอรสของจักรพรรดิจิ้นหมิง) จึงเป็นอ๋องแห่งหลางหยาแทน และพระองค์ก็ถูกสถาปนาเป็นอ๋องไคว่จี เมื่อพระองค์เจริญขึ้น พระองค์ก็ดำรงพระอิสริยยศสูงขึ้นเรื่อย ๆ แม้ว่าจะไม่มีอำนาจจริง ๆ ก็ตาม

ในรัชกาลของจักรพรรดิมู่

ในปี ค.ศ. 344 หลานคนอื่นของซือหม่าอี้ คือ จักรพรรดิจิ้นคัง (พระอนุชาของจักรพรรดิจิ้นเฉิง) สวรรคต พระโอรสมู่ พระโอรสวัยทารกเสวยราชย์ แต่อำนาจทั้งหมด ล้วนอยู่กับ พระนางซูไทเฮา เพราะพระโอรสไม่สามารถว่าราชการได้ โดยพระนางเชื่อคำแนะนำของเหอ ชง (何充) เป็นอย่างมาก

อ้างอิง

ก่อนหน้า		จักรพรรดิจิ้นเจี่ยนเหวิน		ถัดไป
จักรพรรดิจิ้นเฟ่ย		พระมหากษัตริย์จีน (ค.ศ. 372)		จักรพรรดิจิ้นเสี้ยวอู่