พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ

สำหรับความหมายอื่น ดูที่ จักรพรรดิไท่จู่

พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ (แมนจู: ; จีนตัวย่อ: 努尔哈赤; จีนตัวเต็ม: 努爾哈赤; พินอิน: Nǔ'ěrhāchì) พระนามเดิม อ้ายซินเจว๋หลัว หนูเอ่อร์ฮาชื่อ (愛新覺羅努爾哈赤) หรือพระนามเชิงพิธีการคือ พระเจ้าชิงไท่จู่ เป็นปฐมกษัตริย์ราชวงศ์ชิง

หนูเอ่อร์ฮาชื่อ
พระเจ้าชิงไท่จู่
ข่านต้าจินองค์ที่ 1
ครองราชย์	17 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1616 - 30 กันยายน ค.ศ. 1626
ก่อนหน้า	ไม่มี (องค์ปฐมวงศ์)
ถัดไป	จักรพรรดิหวงไท่จี๋
คู่อภิเษก	พระมเหสีเย่เฮ่อน่าลา พระมเหสีอูลาน่าลา
พระราชบุตร	ฉู่อิง ไต้ซ่าน หวงไท่จี๋
รัชศก เทียนมิ่ง (Tiānmìng 天命) Manchu: ᠠᠪᡴᠠᡳ ᡶᡠᠯᡳᠩᡤᠠ abkai fulingga (2159-2169) พระนามหลังสิ้นพระชนม์ Chéngtiān Guǎngyùn Shèngdé Shéngōng Zhàojì Lìjí Rénxiào Ruìwǔ Duānyì Qīn'ān Hóngwén Dìngyè Gāo Huángdì 承天廣運聖德神功肇紀立極仁孝睿武端毅欽安弘文定業高皇帝 Manchu: ᡩᡝᡵᡤᡳ ᡥᡡᠸᠠᠩᡩᡳ dergi hūwangdi วัดประจำรัชกาล ชิงไท่จู่
ราชวงศ์	จิน
พระราชสมภพ	21 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1559(1559-02-21)
สวรรคต	30 กันยายน ค.ศ. 1626 (67 พรรษา) หนิงหยวน ประเทศแมนจู

พระราชประวัติ

พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อทรงเป็นชาวนฺหวี่เจิน ประสูติปี ค.ศ.1559 เป็นบุตรของข่านท่าเค้อซื่อซึ่งเป็นเจ้าเมืองเจี้ยนโจว หลังปู่และบิดาของพระองค์ถูกสังหารโดยทหารต้าหมิงพระองค์ก็ทรงรวบรวมกำลังโดยเริ่มจากเพียงชุดเกราะของตระกูล 13 ชุด ค.ศ.1588 พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อก็รวมเผ่านฺหวี่เจินในเขตเจี้ยนโจวได้สำเร็จ ค.ศ.1593 นฺหวี่เจินเผ่าเย่เฮ่อน่าลาได้ร่วมมือกับพันธมิตรยกทัพสามหมื่นนายบุกโจมตีเจี้ยนโจว แต่พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อก็สามารถเอาชนะได้และรวมเผ่านฺหวี่เจินได้ทั้งหมด ค.ศ.1616 หนูเอ่อร์ฮาซื่อตั้งตนเองเป็นกษัตริย์แห่งรัฐต้าจิน ค.ศ.1625 ย้ายเมืองหลวงจากเฮ่อถูอาลามาที่เสิ่นหยาง และในปี ค.ศ.1626 พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อสวรรคต

กองทัพแปดธง

ค.ศ.1601 พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาซื่อจัดตั้งกองทัพสี่ธงได้แก่ เหลือง แดง ขาว น้ำเงิน และในปี ค.ศ.1615 ได้เพิ่มอีกสี่กองธงได้แก่ ขอบเหลือง ขอบขาว ขอบแดง ขอบน้ำเงิน รวมเรียกกองทัพแปดธง ในสมัยหวงไท่จี๋ ได้มีการเพิ่มกองธงมองโกลและกองธงฮั่นเพิ่มเข้ามา จึงรวมเป็น 24 กองธง กองธงหนึ่งกองธงจะมีห้าเจียลา หนึ่งเจียลามีห้านิวลา หนึ่งนิวลามี 300 คน ดังนั้นกองธงหนึ่งจึงมีกำลังประมาณ 7,500 นาย กองทัพแปดธงเป็นการจัดระเบียบกองทัพที่มีประสิทธิภาพ ตอนพักรบจะทำไร่ทำนา เมื่อเกิดศึกสงครามก็ออกรบเป็นทหาร หลังจากแมนจูเข้าด่านแล้วกองทัพแปดธงจะตั้งอยู่ล้อมรอบพระราชวังต้องห้าม เพื่อรักษาความปลอดภัยให้แก่องค์ฮ่องเต้และกรุงปักกิ่ง

สงครามกับต้าหมิง

• ค.ศ. 1618 ยกทัพ 20,000 นาย บุกเข้ายึดเมืองฟูซุน
• ค.ศ. 1619 ราชสำนักหมิงได้ระดมทัพหนึ่งแสนคน รวมทั้งได้ให้เกาหลีส่งทัพ 20,000 คนมาช่วยบุกโจมตีอาณาจักรต้าจินโดยมีหยางเฮ่าเป็นแม่ทัพใหญ่ สงครามครั้งนี้ต้าจินสามารถชนะทัพหมิงได้อย่างเด็ดขาด แล้วยังยึดเมืองได้อีกหลายเมือง จากสงครามครั้งนี้ทำให้ต้าหมิงจากที่เคยรุกก็กลายเป็นรับ ส่วนต้าจินจากที่รับก็กลายเป็นรุกตีต้าหมิง
• ค.ศ. 1622 ยกทัพบุกกว่างหนิง
• ค.ศ. 1626 หนูเอ่อร์ฮาซื่อยกทัพด้วยพระองค์เองบุกโจมตีหนิงหยวน แม่ทัพหยวนฉงหวนได้นำปืนใหญ่มาใช้ต่อต้านกองทัพต้าจิน ทำให้กองทัพต้าจินพ่ายแพ้ หนูเอ่อร์ฮาซื่อได้รับบาดเจ็บและสิ้นพระชนม์ในเวลาต่อมา

พระบรมวงศานุวงศ์

• พระบรมราชชนก: ข่านท่าเค้อซื่อ
• พระบรมราชชนนี: สตรี สกุลสีท่าล้า
• พระราชอนุชา
  • มู่เอ่อฮาฉี
  • ซูเอ่อฮาฉี (舒爾哈齊,1564–1611)
  • อ่าเอ่อฮาฉี
  • ปาอ่าฉี
• พระอัครมเหสี (皇后)
  • พระมเหสีเซี่ยวซือเกา (孝慈高皇后) จากสกุลเย่เฮ่อน่าลา (叶赫那拉)
  • พระมเหสีเสี้ยวเล่ยอู่ (孝烈武皇后) จากสกุลอูลาน่ารา (乌喇納喇)
• พระชายา
  • พระชายา (元妃) จากสกุลถงเจีย (佟佳)
  • พระชายา (继妃) จากสกุลฟู่ฉา (富察)
  • พระชายา (大福晋) จากสกุลเย่เฮ่อน่าลา (叶赫那拉)
  • พระชายา (大福晋) จากสกุลอูลาน่าลา (乌喇那拉)
  • พระชายา (大福晋) จากสกุลโป๋เอ่อร์จี้จี๋เท่อ (博爾濟吉特)
  • พระชายา (侧福晋) จากสกุลอีเอ่อร์เกินเจวี๋ยหลัว (伊尔根觉罗)
  • พระชายา (侧福晋) จากสกุลเย่เฮ่อน่าลา (叶赫那拉)
• พระสนมขั้นซู่เฟย (庶妃)
  • พระสนม จากสกุลจ้าวเจีย (兆佳)
  • พระสนม จากสกุลหนิ่วฮู่ลู่ (钮祜禄)
  • พระสนม จากสกุลซีหลินเจวี๋ยหลัว (西林觉罗)
  • พระสนม จากสกุลอีเอ่อร์เกินเจวี๋ยหลัว (伊尔根觉罗)
  • พระสนม จากสกุลเจียมู่หูเจวี๋ยหลัว (嘉穆瑚觉罗)
• พระสนมขั้นฝูจิ้น (福晋)
  • พระสนมอาจี้เกิน ไม่ทราบสกุล
  • พระสนมเต๋ออินเจ๋อ ไม่ทราบสกุล
  • พระสนม ไม่ทราบสกุล

• พระราชโอรส
  • องค์ชายฉู่อิง (褚英,1580–1615) ทรงเป็นรัชทายาทก่อนการสถาปนาราชวงศ์;พระโอรสในพระชายา สกุลถงเจีย
  • องค์ชายไต้ซ่าน (代善,1583–1648) ลี่เล่ยชินอ๋อง (礼烈亲王,1636-1648);พระโอรสในพระชายา สกุลถงเจีย
  • องค์ชายอาไป้ (阿拜,1585–1648) เจิ้นกั๋วฉินมิ่นกง (镇国勤敏公);พระโอรสในพระสนม สกุลจ้าวเจีย
  • องค์ชายถังกู่ไต้ (湯古代,1585–1640) เจิ้นกั๋วเค่อเจี๋ยเจียงจูน (镇国克洁将军);พระโอรสในพระสนม สกุลหนิ่วฮู่ลู่
  • องค์ชายเมิ่งกู่เอ่อไท่ (莽古爾泰,1587–1633) เป้ยเล่อ (贝勒);พระโอรสในพระชายา สกุลฟู่ฉา
  • องค์ชายท่าไป้ (塔拜,1589–1639) ฟู่กั๋วเฉียไฮว่กง (辅国悫厚公);พระโอรสในพระสนม สกุลหนิ่วฮู่ลู่
  • องค์ชายอาปาไท่ (阿巴泰,1589–1646) หยัวอู๋มิ่นจุ้นอ๋อง(饶馀敏郡王,1644-1646);พระโอรสในพระชายา สกุลอีเอ่อร์เกินเจวี๋ยหลัว
  • องค์ชายหวงไท่จี๋ (皇太極,1592–1643) ภายหลังเป็นจักรพรรดิ;พระโอรสในจักรพรรดินีเสี้ยวฉีเกา สกุลเย่เฮ่อน่าหล่า
  • องค์ชายปาปู้ไท่ (巴布泰,1592–1655) เจิ้นกั๋วเค้อซีกง (镇国恪僖公);พระโอรสในพระชายา สกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว
  • องค์ชายเต๋อเก๋อเล่ย (德格類,1592–1635) เป้ยเล่อ (贝勒);พระโอรสในพระชายา สกุลฟู่ฉา
  • องค์ชายปาปู้ไฮ่ (巴布海,1597–1643) เจิ้นกั๋วเจียงจูน (镇国将军);พระโอรสในพระชายา สกุลเจียมู่หูเจวี๋ยหลัว
  • องค์ชายอาจี้เก๋อ (阿濟格,1605–1651) อิงชินอ๋อง (英親王,1644-1651);พระโอรสในจักรพรรดินีเสี้ยวเล่ยอู่ สกุลอูลาน่าหล่า
  • องค์ชายไหล่มู่ปู๋ (賴慕布,1612–1646) ฟู่กั๋วเจี้ยจื๋อกง (辅国介直公);พระโอรสในพระชายา สกุลซีหลินเจว๋หลัว
  • องค์ชายตัวเอ่อร์กุ่น (多爾袞,1612–1650) รุ่ยจงชินอ๋อง (睿忠亲王,1636-1650);พระโอรสในจักรพรรดินีเสี้ยวเล่ยอู่ สกุลอูลาน่าหล่า
  • องค์ชายตัวตั๋ว (多鐸,1614–1649) ยู่ทงชินอ๋อง (豫通亲王,1636-1649);พระโอรสในจักรพรรดินีเสี้ยวเล่ยอู่ สกุลอูลาน่าหล่า
  • องค์ชายเฟ่ยหยางกั่ว (費揚果,1620–1645);พระโอรสในพระสนม ไม่ทราบสกุล
• พระราชธิดา
  • องค์หญิงตงกั๋ว (东果,1578–1652) กู้หลุนกงจวู่ (固伦公主);พระธิดาในพระชายา สกุลถงเจีย
  • องค์หญิงเนิ่นเจ๋อ (嫩哲,1587–1646) เหอซั่วกงจวู่ (和硕公主);พระธิดาในชายา สกุลอีเอ่อเกินเจี๋ยหลัว
  • องค์หญิงเมิ่งกู่จี้ (莽古濟,1590–1635) พระธิดาในชายา สกุลฟู่ฉา
  • องค์หญิงมู่คู่เสิน (穆库什,1595–1659) เหอซั่วกงจวู่ (和硕公主);พระธิดาในชายา สกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1597–1613) พระธิดาในชายา สกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว
  • องค์หญิงไม่ปรากฏพระนาม (1600–1646) พระธิดาในชายา สกุลเจียมู่หูเจี๋ยหลัว
  • องค์หญิงเซี่ยงจุน (乡君,1604–1685) พระธิดาในพระชายาพชายา สกุลอีเอ่อเกินเจี๋ยหลัว
  • องค์หญิงเหอซั่วกงจวู่ (和硕公主,1612–1646) พระธิดาในชายา สกุลเย่เฮ่อน่าลา
• พระราชนัดดา
  • องค์ชายอามิน (阿敏,1585–1640) เป้ยเล่อ (贝勒);พระโอรสของซูเอ่อร์ฮาฉี
  • องค์ชายจีเอ่อร์ฮาหล่าง (濟爾哈朗,1599–1655) เจิ้งเสี่ยนชินอ๋อง (郑献亲王,1636-1655);พระโอรสของซูเอ่อร์ฮาฉี

ก่อนหน้า		พระเจ้าหนูเอ่อร์ฮาชื่อ		ถัดไป
ต้นราชวงศ์		กษัตริย์แห่งรัฐต้าจิน (พ.ศ. 2159 - พ.ศ. 2169)		จักรพรรดิหวงไท่จี๋