ตับอักเสบ เอ

โรคไวรัสตับอักเสบ เอ (ชื่อเดิมคือ การติดเชื้อตับอักเสบ) เป็น โรคติดเชื้อ เฉียบพลัน ของ ตับ ซึ่งเกิดจากไวรัสตับอักเสบ (เอชเอวี) ส่วนใหญ่ผู้ป่วยจะมีอาการเพียงเล็กน้อยหรือไม่มีอาการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้มีอายุน้อย ในกลุ่มผู้ป่วยที่แสดงอาการของโรค ช่วงเวลาระหว่างการติดเชื้อและการเกิดอาการคือสองถึงหกสัปดาห์ เมื่อโรคแสดงอาการ มักเกิดขึ้นนานราวแปดสัปดาห์และอาการต่างๆ อาจได้แก่: การคลื่นไส้ การอาเจียน ท้องเสีย ผิวเหลือง เป็นไข้ และปวดท้อง ผู้ป่วยประมาณ 10–15% กลับมามีอาการอีกภายในหกเดือนหลังจากการติดเชื้อครั้งแรก ภาวะ ตับวายเฉียบพลัน พบได้น้อยมาก แต่พบบ่อยในผู้สูงอายุ

Hepatitis A
ชื่ออื่น	Infectious hepatitis
A case of jaundice caused by hepatitis A
สาขาวิชา	Infectious disease, gastroenterology
อาการ	Nausea, vomiting, diarrhea, dark urine, jaundice, fever, abdominal pain
ภาวะแทรกซ้อน	Acute liver failure
การตั้งต้น	2–6 weeks after infection
ระยะดำเนินโรค	8 weeks
สาเหตุ	Eating food or drinking water contaminated with Hepatovirus A infected feces
วิธีวินิจฉัย	Blood tests
การป้องกัน	Hepatitis A vaccine, hand washing, properly cooking food
การรักษา	Supportive care, liver transplantation
ความชุก	114 million symptomatic and nonsymptomatic (2015)
การเสียชีวิต	11,200

โรคนี้ติดต่อผ่านการกินอาหารที่ปนเปื้อนอุจจาระที่มีเชื้อโรคอยู่ การกินหอยที่ไม่ถูกทำให้สุกก็เป็นอีกทางหนึ่งที่ทำให้ติดโรคได้บ่อย นอกจากนี้แล้วยังสามารถติดผ่านการสัมผัสใกล้ชิดผู้ที่มีเชื้อได้อีกด้วย ผู้ป่วยที่เป็นเด็กส่วนใหญ่จะไม่มีอาการ แต่สามารถแพร่เชื้อต่อให้ผู้อื่นได้ ผู้ที่ติดเชื้อเมื่อหายแล้วจะมีภูมิคุ้มกันไปตลอดชีวิต การวินิจฉัยทำได้โดยดูจากอาการและผลตรวจเลือด โรคนี้เป็นโรคตับอักเสบจากไวรัสชนิดหนึ่งจากทั้งหมดหลายชนิด ได้แก่ ตับอักเสบเอ บี ซี ดี และอี

มีวัคซีนตับอักเสบเอใช้ป้องกันโรคนี้ได้ บางประเทศกำหนดให้เด็กและผู้ที่มีความสี่ยงต้องได้รับวัคซีน ข้อมูลปัจจุบันบ่งชี้ว่าวัคซีนนี้เมื่อฉีดครบแล้วจะมีภูมิคุ้มกันได้ตลอดชีวิต วิธีป้องกันวิธีอื่นๆ ได้แก่ การล้างมือ การทานอาหารที่ปรุงสุก การรักษาเป็นการรักษาประคับประคองตามอาการ โดยการให้พักผ่อน ใช้ยาแก้อาเจียน รักษาอาการถ่ายเหลว และอาการอื่นๆ โดยไม่มีการรักษาจำเพาะ ผู้ป่วยส่วนใหญ่หายโดยไม่มีภาวะแทรกซ้อนระยะยาว กรณีที่มีภาวะตับวายเฉียบพลันรุนแรงการรักษาทำได้โดยการปลูกถ่ายตับ

ทั่วโลกมีผู้ป่วยโรคตับอักเสบเอแบบแสดงอาการประมาณปีละ 1.4 ล้านคน หากนับรวมคนที่ไม่แสดงอาการด้วยอาจมากถึง 114 ล้านคน มักพบในบริเวณที่มีสุขอนามัยไม่ดีและมีน้ำสะอาดไม่เพียงพอ ในประเทศที่กำลังพัฒนาจะพบว่าเด็กอายุ 10 ปีประมาณ 90% จะเคยติดเชื้อนี้มาแล้ว และเมื่อเข้าวัยผู้ใหญ่ก็มักมีภูมิคุ้มกัน โรคนี้มักทำให้เกิดการระบาดขึ้นในประเทศกึ่งพัฒนาที่เด็กไม่เคยติดเชื้อนี้ตอนเด็กและการให้วัคซีนยังไม่แพร่หลาย ข้อมูล ค.ศ. 2015 พบว่ามีผู้เสียชีวิตจากตับอักเสบเฉียบพลันจากไวรัสตับอักเสบเอ 11,200 คน วันตับอักเสบโลกคือวันที่ 28 กรกฎาคม มีเป้าหมายคือการสร้างการตระหนักรู้ต่อโรคตับอักเสบจากไวรัสแก่คนทั่วไป

สาเหตุ

โรคนี้แพร่โดยการกินอาหารหรือดื่มเครื่องดื่มที่มีอุจจาระที่ติดเชื้อปะปนอยู่ อาหารทะเล ที่ปรุงไม่ถูกสุขลักษณะคือสาเหตุหลักของการติดเชื้อ นอกจากนี้โรคยังอาจแพร่โดยการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อ เมื่อติดเชื้อเด็กมักไม่ค่อยแสดงอาการของโรคแต่ก็สามารถแพร่เชื้อแก่ผู้อื่นได้ หลังจากการติดเชื้อหนึ่งครั้ง ผู้ติดเชื้อจะมีภูมิคุ้มกันไปตลอดชีวิต การวินิจฉัยโรคต้องใช้วิธีการตรวจเลือดเนื่องจากอาการที่คล้ายคลึงกับโรคอื่นอีกจำนวนมาก โรคนี้เป็นหนึ่งในห้าของโรคไวรัสตับอักเสบที่เป็นที่ทราบ: เอ, บี, ซี, ดี และอี

การป้องกันและการรักษา

วัคซีนไวรัสตับอักเสบเอเป็นการป้องกันโรคที่มีประสิทธิภาพ ในบางประเทศได้แนะนำให้มีการฉีดวัคซีนให้กับเด็กและผู้ที่มีความเสี่ยงในการติดเชื้อสูงที่ไม่เคยได้รับวัคซีน วัคซีนนี้ดูเหมือนว่าจะมีประสิทธิภาพไปตลอดชีวิต มาตรการป้องกันอื่นๆ ได้แก่ การล้างมือ และการปรุงอาหารอย่างถูกต้อง โรคนี้ไม่มีการรักษาที่เฉพาะเจาะจง ข้อแนะนำคือการพักผ่อนและการใช้ยาบรรเทาอาการ การคลื่นไส้ หรือ ท้องเสีย เมื่อมีความจำเป็น การติดเชื้อมักรักษาให้หายขาดได้และโดยไม่มีโรคตับอื่นใดต่อไปอีก การรักษาภาวะตับวายเฉียบพลัน ถ้ามี คือด้วยการปลูกถ่ายตับ

ข้อมูลทางระบาดวิทยา

แต่ละปีมีประชากรทั่วโลกประมาณ 1.5 ล้านคนที่แสดงอาการของโรค โดยมีแนวโน้มว่าประชากรทั้งหมดที่ติดเชื้อจะมีจำนวนหลายสิบล้านคน ภูมิภาคของโลกที่มีสุขาภิบาลต่ำและไม่มีน้ำสะอาดมักพบโรคนี้ได้มากกว่า ในประเทศด้อยพัฒนา เด็กราว 90% จะติดเชื้อภายในอายุ 10 ขวบและมีภูมิคุ้มกันในวัยผู้ใหญ่ ซึ่งโดยมากในประเทศที่กำลังพัฒนามักเกิดขึ้นในรูปแบบการแพร่ระบาด เนื่องจากการไม่ได้รับเชื้อในวัยเด็กและไม่มีการฉีดวัคซีนอย่างทั่วถึง ในปี 2553 โรคไวรัสตับอักเสบ เอ เป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของคนจำนวน 102,000 ราย วันตับอักเสบโลก จัดขึ้นทุกปีในวันที่ 28 กรกฎาคมได้สร้างความตระหนักต่อโรค ไวรัสตับอักเสบ ได้มากขึ้น

อ้างอิง

1. Matheny, SC; Kingery, JE (1 December 2012). "Hepatitis A." Am Fam Physician. 86 (11): 1027–34, quiz 1010–1012. PMID 23198670. จากแหล่งเดิมเมื่อ 9 March 2014. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "AFP2012" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
2. Connor BA (2005). "Hepatitis A vaccine in the last-minute traveler". Am. J. Med. 118 (Suppl 10A): 58S–62S. doi:10.1016/j.amjmed.2005.07.018. PMID 16271543.
3. Irving GJ, Holden J, Yang R, Pope D (2012). "Hepatitis A immunisation in persons not previously exposed to hepatitis A." Cochrane Database Syst Rev. 7 (7): CD009051. doi:10.1002/14651858.CD009051.pub2. PMC 6823267. PMID 22786522. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "Irv2012" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
4. GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence, Collaborators. (8 October 2016). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". The Lancet. 388 (10053): 1545–1602. doi:10.1016/S0140-6736(16)31678-6. PMC 5055577. PMID 27733282.
5. GBD 2015 Mortality and Causes of Death, Collaborators. (8 October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". The Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/s0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281.
6. Ryan KJ, Ray CG (editors) (2004). Sherris Medical Microbiology (4th ed.). McGraw Hill. pp. 541–4. ISBN 0-8385-8529-9.CS1 maint: extra text: authors list (link)
7. Bellou, M.; Kokkinos, P.; Vantarakis, A. (March 2013). "Shellfish-borne viral outbreaks: a systematic review". Food Environ Virol. 5 (1): 13–23. doi:10.1007/s12560-012-9097-6. PMID 23412719. S2CID 16273385.
8. The Encyclopedia of Hepatitis and Other Liver Diseases. Infobase. 2006. p. 105. ISBN 9780816069903. จากแหล่งเดิมเมื่อ 2017-09-08.
9. "Hepatitis A Fact sheet N°328". World Health Organization. July 2013. จากแหล่งเดิมเมื่อ 21 February 2014. สืบค้นเมื่อ 20 February 2014. อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่สมเหตุสมผล มีนิยามชื่อ "WHO2013" หลายครั้งด้วยเนื้อหาต่างกัน
10. Bellou, M.; Kokkinos, P.; Vantarakis, A. (March 2013). "Shellfish-borne viral outbreaks: a systematic review". Food Environ Virol. 5 (1): 13–23. doi:10.1007/s12560-012-9097-6. PMID 23412719.
11. The Encyclopedia of Hepatitis and Other Liver Diseases. Infobase. 2006. p. 105. ISBN 9780816069903.
12. Wasley, A; Fiore, A; Bell, BP (2006). "Hepatitis A in the era of vaccination". Epidemiol Rev. 28: 101–11. doi:10.1093/epirev/mxj012. PMID 16775039.
13. Lozano, R (Dec 15, 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859): 2095–128. doi:10.1016/S0140-6736(12)61728-0. PMID 23245604.

แหล่งข้อมูลอื่น

• ข้อมูลจาก CDC เป็นภาษาไทย (Archive)
• CDC's hepatitis A links (ภาษาอังกฤษ)
• CDC's hepatitis A Fact Sheet (ภาษาอังกฤษ)
• Hepatitis A ในหอสมุดแพทยศาสตร์แห่งชาติอเมริกัน สำหรับหัวข้อเนื้อหาทางการแพทย์ (MeSH)

(ภาษาอังกฤษ) 

• Hepatitis A virus ในหอสมุดแพทยศาสตร์แห่งชาติอเมริกัน สำหรับหัวข้อเนื้อหาทางการแพทย์ (MeSH)

(ภาษาอังกฤษ) 

• Virus Pathogen Database and Analysis Resource (ViPR): Picornaviridae^{[ลิงก์เสีย]} (ภาษาอังกฤษ)

การจำแนกโรค	V · T · D ICD-10: B15 ICD-9-CM: 070.0, 070.1 MeSH: D006506 DiseasesDB: 5757
ทรัพยากรภายนอก	MedlinePlus: 000278 eMedicine: med/991 ped/977 Patient UK: ตับอักเสบ เอ

แม่แบบ:Consumer Food Safety