ตุมเปิง

ตุมเปิง (อินโดนีเซีย: tumpeng) เป็นอาหารประเภทข้าวที่จัดให้พูนสูงเป็นรูปกรวย โดยใช้กรวยจากใบไผ่หรือใบตองเป็นแม่พิมพ์ กินกับอาหารจานผักและเนื้อ นิยมใช้ในงานเฉลิมฉลอง ข้าวที่ใช้อาจเป็นข้าวนึ่ง ข้าวมัน (นาซีอูดุก) หรือข้าวสีเหลือง (นาซีอูดุกที่เติมขมิ้น)

ตุมเปิง

ตุมเปิง ข้าวทรงกรวย ล้อมด้วยอาหารอินโดนีเซียชนิดต่าง ๆ
จาน	จานหลัก
แหล่งกำเนิด	อินโดนีเซีย
ภูมิภาค	ชวา
ผู้สร้างสรรค์	อาหารชวา
อุณหภูมิเสิร์ฟ	ร้อนหรืออุณหภูมิห้อง
ส่วนผสมหลัก	ข้าวทรงกรวย กินกับไก่ทอด เต็มเปทอด ไข่ต้ม ไข่เจียว ปลาเค็ม และถั่วลิสง
รูปแบบอื่น	tumpeng robyong, tumpeng putih, tumpeng nasi uduk, tumpeng slametan (nasi kuning)
ข้อมูลอื่น	คล้ายกับบายศรีในประเทศไทย
ตำราอาหาร:ตุมเปิง   วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ Media: ตุมเปิง

ประวัติ

ชาวชวา บาหลี และมาดูราใช้ตุมเปิงเป็นอาหารสำคัญในการฉลอง ความเชื่อเกี่ยวกับตุมเปิงเกี่ยวข้องกับลักษณะทางภูมิศาสตร์ของอินโดนีเซียโดยเฉพาะเกาะชวา ที่เป็นเกาะและมีภูเขาและภูเขาไฟอยู่ตรงกลาง โดยเชื่อว่าภูเขาเหล่านั้นเป็นที่อยู่ของบรรพบุรุษและเทพเจ้า รูปกรวยถือเป็นตัวแทนของภูเขาศักดิ์สิทธิ์

ในงานเฉลิมฉลองที่เกี่ยวกับชีวิต หลังการสวด จะตัดยอดของตุมเปิงแล้วมอบให้แก่บุคคลที่สำคัญที่สุดหรืออาวุโสที่สุดในที่นั้น จากนั้นส่วนที่เหลือจะรับประทานร่วมกัน งานฉลองประจำปีที่เกี่ยวข้องกับตุมเปิงเรียก ตุมเปองัน หลายเมืองในอินโดนีเซีย เช่น ยกยาการ์ตา จะใช้ตุมเปิงในการฉลองวันชาติของอินโดนีเซียด้วยโดยเป็นการสวดเพื่อขอความปลอดภัยและสุขสงบให้แก่ประเทศ

เครื่องเคียง

ข้าวที่พูนสูงเป็นรูปกรวยจะถูกล้อมรอบด้วยอาหารอินโดนีเซียชนิดต่าง ๆ เช่น อูรัป (ยำมะพร้าวกับผัก), ไก่ทอด, เอิมปัลเกอปุก (เนื้อทอดรสหวานและเผ็ด), อาบนซาปี (เนื้อหยอง), เซอมูร์ (เนื้อในซีอิ๊วหวาน), เตอรีกาจัง (ปลาร้ากับถั่วลิสง), กุ้งทอด, ไข่ต้ม, ไข่เจียวฉีก, เต็มเปทอด, มันฝรั่งทอด, ข้าวโพดทอด, ตับผัดพริก และอื่น ๆ

ในปัจจุบัน มีตุมเปิงที่เป็นอาหารมังสวิรัติ หรือกินกับอาหารทะเลย่าง อาหารสูตรพื้นเมืองนั้น จะสมดุลระหว่างเนื้อสัตว์ ผัก และอาหารทะเล ตุมเปิงของชาวชวามีความซับซ้อนเพราะส่วนประกอบของอาหารต้องสมดุลกันตามความเชื่อของชาวชวา

ความหลากหลาย

• ตุมเปิงโรบียง เป็นตุมเปิงแบบของชาวชวา ใช้ในงานเฉลิมฉลองการแต่งงาน ตุมเปิงจะวางบนบากุล ซึ่งเป็นภาชนะทำจากไม้ไผ่ ด้านบนวางไข่ กะปิ หัวหอม พริกแดง
• ตุมเปิงนูจุฮ์บูลัน เป็นตุมเปิงที่ใช้ฉลองการตั้งครรภ์ครบเดือนที่ 7 ทำด้วยข้าวขาว จะมีตุมเปิงหลักอยู่ตรงกลาง ล้อมรอบด้วยตุมเปิงขนาดเล็กอีกหกอัน
• ตุมเปิงปุงกูร์ ใช้ในงานศพของผู้ที่ยังไม่ได้แต่งงานทั้งชายและหญิง ทำจากข้าวขาว ล้อมรอบด้วยอาหารที่ทำจากผักเท่านั้น
• ตุมเปิงปูติฮ์ หรือตุมเปิงขาว ใช้สีขาวซึ่งหมายถึงความซื่อสัตย์ในวัฒนธรรมชวา นิยมใช้กับสิ่งศักดิ์สิทธิ์
• ตุมเปิงนาซีกูนิง หรือตุมเปิงเหลือง ซึ่งสีเหลืองหมายถึงทองคำ คุณค่าและจิตใจสูง ใช้ในการเฉลิมฉลองที่มีความสุข รื่นเริง เช่น การเกิด หมั้น หรือแต่งงาน
• ตุมเปิงนาซีอูดุก หรือ ตุมเปิงตาชากูรัน ใช้นาซีอูดุกที่เป็นข้างหุงกับกะทิ ใช้ในงานฉลองวันประสูตินบีมุฮัมมัด
• ตุมเปิงเซเรโมเนียล เป็นตุมเปิงที่มีการดัดแปลงให้หลากหลาย ขึ้นกับความต้องการของเจ้าบ้าน

อื่น ๆ

ใน พ.ศ. 2552 ครุฑได้กลายเป็นสัญลักษณ์ใหม่ของความเป็นอินโดนีเซีย ตุมเปิงจัดเป็นอาหารของครุฑ ตึกพิพิธภัณฑ์ปูร์นาบักตีเปอร์ตีวี ในสมัยซูฮาร์โต สร้างขึ้นให้มีรูปทรงแบบตุมเปิง

อ้างอิง

1. [1], trifter.com, Tumpeng: Mountain-Like Dish to Express Gratitude, Retrieved 2009-11-30
2. [2], garudamagazine.com, Retrieved 2009-11-30
3. [3], travel.yahoo.com, Retrieved 2009-11-30

แหล่งข้อมูลอื่น

• (อินโดนีเซีย) Resep Nasi Tumpeng
• (อินโดนีเซีย) Tips Nasi Tumpeng dari Nasi Kentjana Online
• (อังกฤษ) Nasi Tumpeng - Its Meaning and Function