สักยะ

ระวังสับสนกับ สักกะ

นิกายสักยะ เป็นนิกายสำคัญนิกายหนึ่งของพุทธศาสนาในทิเบต รากฐานของคำสอนมาจากวิรูปะ โยคีชาวอินเดียผ่านทาง คายธร ดรอกมี สักยะเยเช ลูกศิษย์ของสักยะเยเชคือ คอน คอลจ็อก เจลโป ได้สร้างวัดชื่อวัดสักยะ จึงกลายมาเป็นชื่อนิกาย

วิหารของนิกายสักยะในทิเบต

อาจารย์ที่สำคัญ

ผู้นำที่เป็นหลักของนิกายสักยะเรียกว่า ปัญจะสังฆราช ได้แก่ ลาเซ็น กุงกะนิงโป, โสนัมเซโม, ดักปะ เจลเซ่น, สักยะบัณฑิตกุงกะ เจลเซ่น, และโดรกอน โชกยัล พักปะ นอกจากนี้ยังมีอาจารย์ที่ร่วมพัฒนานิกายสักยะ เรียกอลังการทั้ง 6 เช่น งอเซ็น กุงกะ ซังโป, ซองปะกุง กะนัมกยัล, โครัมเสนัม เซ็งเก, สักยะ โชเด็น เป็นต้น

คำสอน

นิกายสักยะมีการแบ่งเป็นนิกายย่อยหลายนิกายเช่นเดียวกับนิกายอื่น ๆ คำสอนที่ถือเป็นแก่นของนิกายคือ ลัมเดร มรรควิถีและผล ปรัชญาทางมรรควิถีของนิกายนี้ถือว่าไม่สามารถแยกสังสารวัฏและพระนิพพานออกจากกันได้ เพราะจิตมีรากฐานอยู่ทั้ง 2 อย่าง ดังนั้น ผู้ฝึกฝนจำเป็นต้องศึกษาให้เข้าใจถ่องแท้ทั้ง 2 สภาวะ การปฏิบัติที่เป็นหลักของนิกายนี้คือ เหวัชระ จักรสัมภวะ ตันตระและมารกกาล

บทบาททางการเมือง

นิกายสักยะเคยมีบทบาทปกครองทิเบตอยู่ราว 100 ปี เนื่องจากสักยะบัณฑิตได้ไปเผยแพร่พุทธศาสนาที่มองโกเลียจนเป็นที่เลื่อมใสของโกดันข่าน ต่อมา พักปะ หลานชายของสักยะบัณฑิตประดิษฐ์อักษรพัก-ปาเพื่อใช้เขียนภาษามองโกเลีย กุบไลข่านพอใจผลงานของพักปะจึงแต่งตั้งให้พักปะมีอำนาจปกครองทิเบต 3 แคว้น ถือว่าพักปะเป็นคนแรกในประวัติศาสตร์ทิเบตที่มีอำนาจทั้งทางศาสนาและการเมือง

อ้างอิง

• ฉัตรสุมาลย์ กบิลสิงห์ ษัฏเสน. พระพุทธศาสนาแบบทิเบต. กทม. : ศูนย์ไทยทิเบต, 2538.