ปฏิทินสาธารณรัฐฝรั่งเศส
ปฏิทินสาธารณรัฐฝรั่งเศส (ฝรั่งเศส: calendrier républicain français) มักถูกเรียกว่า ปฏิทินของนักปฏิวัติฝรั่งเศส (calendrier révolutionnaire français) เป็นปฏิทินที่ก่อตั้งในช่วงการปฏิวัติฝรั่งเศส และถูกใช้โดยรัฐบาลฝรั่งเศสไว้ประมาณ 12 ปี ตั้งแต่ปลายปีค.ศ.1793 ถึง ค.ศ.1805 และอีก 18 วันโดยคอมมูนปารีสในปีค.ศ.1871. ระบบปฏิทินนี้ถูกออกแบบไว้เพื่อลบล้างอิทธิพลทางศาสนาและพระมหากษัตริย์ออกจากปฏิทินทั้งหมด และเป็นส่วนหนึ่งของเป้าหมายใหญ่ของการทำตามแบบทศนิยม (decimalisation) ในประเทศฝรั่งเศส (ซึ่งรวมไปถึงเวลาทศนิยมของวัน, หน่วยเงินทศนิยม และเมตริก).
เดือน
ปฏิทินสาธารณรัฐฝรั่งเศสเริ่มต้นที่ศารทวิษุวัตในปารีส และมีทั้งหมด 12 เดือน แต่ละเดือนมี 30 วัน โดยจะตั้งชื่อเดือนตามธรรมชาติ และสภาพอากาศในและรอบปารีส. วันพิเศษอีกห้าหรือหกวันในปีที่ไม่ได้อยู่ในเดือน แต่จะขึ้นอยู่กับSansculottides หรือวันเสริม.
- ฤดูใบไม้ร่วง:
- Vendémiaire (จากภาษาฝรั่งเศส vendange ที่ได้มาจากภาษาลาติน vindemia, "เก็บเกี่ยวองุ่น") เริ่มวันที่ 22, 23 หรือ 24 กันยายน
- Brumaire / บรูว์แมร์ (จากภาษาฝรั่งเศส brume, "หมอก") เริ่มวันที่ 22, 23 หรือ 24 ตุลาคม
- Frimaire (จากภาษาฝรั่งเศส frimas, "น้ำค้างแข็ง") เริ่มวันที่ 21, 22 หรือ 23 พฤศจิกายน
- ฤดูหนาว:
- Nivôse (จากภาษาลาติน nivosus, "เต็มไปด้วยหิมะ") เริ่มวันที่ 21, 22 หรือ 23 ธันวาคม
- Pluviôse (จากภาษาฝรั่งเศส pluvieux ที่ได้มาจากภาษาลาติน pluvius, "ฝนตก") เริ่มวันที่ 20, 21 หรือ 22 มกราคม
- Ventôse (จากภาษาฝรั่งเศส venteux ที่ได้มาจากภาษาลาติน ventosus, "ลมแรง") เริ่มวันที่ 19, 20 หรือ 21 กุมภาพันธ์
- ฤดูใบไม้ผลิ:
- Germinal (จากภาษาฝรั่งเศส การงอก) เริ่มวันที่ 20 หรือ 21 มีนาคม
- Floréal (จากภาษาฝรั่งเศส fleur ที่ได้มาจากภาษาลาติน flos, "ดอกไม้") เริ่มวันที่ 20 หรือ 21 เมษายน
- Prairial (จากภาษาฝรั่งเศส prairie, "ทุ่งหญ้า") เริ่มวันที่ 20 หรือ 21 พฤษภาคม
- ฤดูร้อน:
- Messidor (จากภาษาลาติน messis, "การเก็บเกี่ยว") เริ่มวันที่ 19 หรือ 20 มิถุนายน
- Thermidor (หรือ Fervidor; จากภาษากรีก thermon, "ฤดูร้อน") เริ่มวันที่ 19 หรือ 20 กรกฎาคม
- Fructidor / ฟรูว์ตีดอร์ (จากภาษาลาติน fructus, "ผลไม้") เริ่มวันที่ 18 หรือ 19 สิงหาคม
เดือนส่วนใหญ่ตั้งตามศัพท์จากภาษาฝรั่งเศส, ภาษาลาติน และภาษากรีก
ในอังกฤษ มีการล้อเลียนชิ่อเดือนปฏิทินนี้เป็น: Wheezy, Sneezy และFreezy; Slippy, Drippy และNippy; Showery, Flowery และBowery; Hoppy, Croppy และPoppy. ส่วนทอมัส คาร์ลีลย์ นักประวัติศาสตร์ชาวสก็อตได้ตั้งชื่อปฏิทินให้เป็นทางการมากขึ้นในปีค.ศ.1837 โดยมีชื่อเป็น Vintagearious, Fogarious, Frostarious, Snowous, Rainous, Windous, Buddal, Floweral, Meadowal, Reapidor, Heatidor และ Fruitidor
สิบวันต่อสัปดาห์
ในเดือนหนึ่งจะถูกแบ่งเป็นสาม décades หรือ "สัปดาห์" ที่มี 10 วัน โดยมีชื่อ ดังนี้:
- primidi (วันแรก)
- duodi (วันที่สอง)
- tridi (วันที่สาม)
- quartidi (วันที่สี่)
- quintidi (วันที่ห้า)
- sextidi (วันที่หก)
- septidi (วันที่เจ็ด)
- octidi (วันที่แปด)
- nonidi (วันที่เก้า)
- décadi (วันที่สิบ)
Décades ถูกยกเลิกใน Floréal an X (เมษายน ค.ศ.1802).
การแปลงเป็นปฏิทินกริกอเรียน
ด้านล่างคือปฏิทินกริกอเรียนตามการนับในปฏิทินสาธารณรัฐฝรั่งเศส
| An | ปฏิทินกริกอเรียน |
|---|---|
| I (1) | 22 กันยายน ค.ศ.1792 |
| II (2) | 22 กันยายน ค.ศ.1793 |
| III (3) | 22 กันยายน ค.ศ.1794 |
| IV (4) | 23 กันยายน ค.ศ.1795* |
| V (5) | 22 กันยายน ค.ศ.1796 |
| VI (6) | 22 กันยายน ค.ศ.1797 |
| VII (7) | 22 กันยายน ค.ศ.1798 |
| VIII (8) | 23 กันยายน ค.ศ.1799* |
| IX (9) | 23 กันยายน ค.ศ.1800 |
| X (10) | 23 กันยายน ค.ศ.1801 |
| XI (11) | 23 กันยายน ค.ศ.1802 |
| XII (12) | 24 กันยายน ค.ศ.1803* |
| XIII (13) | 23 กันยายน ค.ศ.1804 |
| XIV (14) | 23 กันยายน ค.ศ.1805 |
* วันพิเศษ (sextile) ถูกใส่ก่อนในวันของปีที่แล้ว เนื่องจากเป็นปีอธิกสุรทิน
ปฏิทินนี้ถูกยกเลิกไปในปี XIV (1805). หลังจากวันนั้น การนับวันโดยรวมปีอธิกสุรทินยังคงแน่นอน ถ้าปฏิทินยังคงถูกใช้ต่อ. โดยมีการแปลงเป็นปฏิทินกริกอเรียนอยู่อย่างน้อยตามสันณิษฐานแค่ 4 แบบ:
- วิษุวัต: การนับปีอธิกสุรทินจะคงที่ต่อตามฤดูใบไม้ร่วงที่ปารีสในวันที่ 1 Vendémiaire ถึงแม้ว่าบางครั้งอาจจะผ่านไป 5 ปีเช่นปีที่ 15 และ 20.
- รอมเม: การนับปีอธิกสุรทินจะนับตามปีที่หารสี่ลงตัว (เช่น 20, 24, 28...) ซึ่งทำให้ปีใหม่ของปฏิทินสาธารณรัฐฝรั่งเศสจะยังคงเหมือนเดิม (22 กันยายน) ตามปฏิทินกริกอเรียนไปอีกสามศตวรรษของปฏิทินสาธารณรัฐฝรั่งเศส (ค.ศ.1992–2091).
- ต่อเนื่อง: การนับปีอธิกสุรทินจะนับตามปีที่หารสี่ลงตัวจากอันสุดท้าย (เช่นปี 15, 19, 23, 27...) ซึ่งทำให้มีวันเพิ่มก่อน แทนที่จะเพิ่มทีหลัง มักจะใช้ในระยะยาว
- 128 ปี: เริ่มตั้งแต่ปี 20 การนับปีอธิกสุรทินจะนับตามปีที่หารสี่ลงตัว ยกเว้นปีที่หารด้วย 128 ซึ่งทำให้ปีใหม่ของปฏิทินสาธารณรัฐฝรั่งเศสจะยังคงเหมือนเดิม (23 กันยายน) ตามปฏิทินกริกอเรียนทุกปีตั้งแต่ปี 129 ถึง 256 (ค.ศ.1920–2047).
| An | ค.ศ. | วิษุวัต | รอมเม | ต่อเนื่อง | 128 ปี |
|---|---|---|---|---|---|
| XV (15) | ค.ศ.1806 | 23 กันยายน | 23 กันยายน | 23 กันยายน | 23 กันยายน |
| XVI (16) | ค.ศ.1807 | 24 กันยายน* | 23 กันยายน | 24 กันยายน* | 24 กันยายน* |
| XVII (17) | ค.ศ.1808 | 23 กันยายน | 23 กันยายน* | 23 กันยายน | 23 กันยายน |
| XVIII (18) | ค.ศ.1809 | 23 กันยายน | 23 กันยายน | 23 กันยายน | 23 กันยายน |
| XIX (19) | ค.ศ.1810 | 23 กันยายน | 23 กันยายน | 23 กันยายน | 23 กันยายน |
| XX (20) | ค.ศ.1811 | 23 กันยายน | 23 กันยายน | 24 กันยายน* | 23 กันยายน |
| CCXXVI (226) | ค.ศ.2017 | 22 กันยายน | 22 กันยายน | 22 กันยายน | 23 กันยายน |
| CCXXVII (227) | ค.ศ.2018 | 23 กันยายน* | 22 กันยายน | 22 กันยายน | 23 กันยายน |
| CCXXVIII (228) | ค.ศ.2019 | 23 กันยายน | 22 กันยายน | 23 กันยายน* | 23 กันยายน |
| CCXXIX (229) | ค.ศ.2020 | 22 กันยายน | 22 กันยายน* | 22 กันยายน | 23 กันยายน* |
* วันพิเศษ (sextile) ถูกใส่ก่อนในวันของปีที่แล้ว เนื่องจากเป็นปีอธิกสุรทิน
ดูเพิ่ม
- วัฏจักรการเก็บเกี่ยว
- การปฏิรูปปฏิทิน
- เวลาทศนิยม
- ปฏิทินโซเวียต
- ปฏิทินฮิจเราะฮ์สุริยคติ - หน่วยปฏิทินที่เริ่มต้นจากวิษุวัตที่เคยถูกใช้ในประเทศอิหร่าน
- ปฏิทินโลก
อ้างอิง
- ↑ Thomas Carlyle (1867). The French revolution: a history. Harper.
- John Brady (1812), Clavis Calendaria: Or, A Compendious Analysis of the Calendar; Illustrated with Ecclesiastical, Historical, and Classical Anecdotes, 1, Rogerson and Tuxford, p. 38
- Antoine Augustin Renouard (1822). Manuel pour la concordance des calendriers républicain et grégorien (2 ed.). A. A. Renouard. สืบค้นเมื่อ 14 September 2009.
- Parise, Frank (2002). The Book of Calendars. Gorgias Press. p. 376. ISBN 978-1-931956-76-5.
- Sébastien Louis Rosaz (1810). Concordance de l'Annuaire de la République française avec le calendrier grégorien.
- "Brumaire – Calendrier Répulicain". Prairial.free.fr. สืบค้นเมื่อ 30 January 2009.
- Antoine Augustin Renouard (1822). Manuel pour la concordance des calendriers républicain et grégorien: ou, Recueil complet de tous les annuaires depuis la première année républicaine (2 ed.). A. A. Renouard.
- "Brumaire – Calendrier Républicain". Prairial.free.fr. สืบค้นเมื่อ 30 January 2009.
- The French Revolution Calendar 18 June 2007 at the Wayback Machine.
- "Calendars". Projectpluto.com. สืบค้นเมื่อ 30 January 2009.
- "The French Revolutionary Calendar, Calendars". Webexhibits.org. สืบค้นเมื่อ 30 January 2009.
สารานุกรม
- Ozouf, Mona, 'Revolutionary Calendar' in Furet, François and Mona Ozouf, eds., Critical Dictionary of the French Revolution (1989)
- Shaw, Matthew, Time and the French Revolution: a history of the French Republican Calendar, 1789-Year XIV (2011)
แหล่งข้อมูลอื่น
| คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: ปฏิทินสาธารณรัฐฝรั่งเศส |
| วิกิซอร์ซ มีงานต้นฉบับเกี่ยวกับ: Decree of the National Convention on the establishment of the Republican calendar |
- Date converter for numerous calendars, including this one
- Dials & Symbols of the French revolution. The Republican Calendar and Decimal time.
- Brumaire – The Republican Calendar, with Windows and Mac OS X applications, including a Dashboard's widget. (fr es en eo pt de nl)
- (ฝรั่งเศส)