ประเทศทาจิกิสถาน

ทาจิกิสถาน (อังกฤษ: Tajikistan; ทาจิก: Тоҷикистон) หรือชื่อทางการว่า สาธารณรัฐทาจิกิสถาน (อังกฤษ: Republic of Tajikistan; ทาจิก: Ҷумҳурии Тоҷикистон) เป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลในภูมิภาคเอเชียกลาง มีอาณาเขตติดต่อกับอัฟกานิสถาน จีน คีร์กีซสถาน และอุซเบกิสถาน ทาจิกิสถานเคยเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต

สาธารณรัฐทาจิกิสถาน Ҷумҳурии Тоҷикистон Jumhurii Tojikiston جمهوری تاجیکستان (ทาจิก)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
เพลงชาติ: Суруди Миллӣ (ไทย: "เพลงชาติ") ขับร้อง:
เมืองหลวง และ ใหญ่สุด	ดูชานเบ
ภาษาราชการ	ภาษาทาจิก
การปกครอง	รัฐเดี่ยว ระบบพรรคเด่น ระบบประธานาธิบดี สาธารณรัฐรัฐธรรมนูญฆราวาสนิยม
• ประธานาธิบดี	เอมอมาลี ราห์มอน
• นายกรัฐมนตรี	โคคีร์ ราซุลโซดา
ได้รับเอกราช  จากสหภาพโซเวียต
• ประกาศ	9 กันยายน พ.ศ. 2534
พื้นที่
• รวม	143,100 ตารางกิโลเมตร (55,300 ตารางไมล์) (94)
• แหล่งน้ำ (%)	0.3
ประชากร
• 2554 ประมาณ	7,616,000 (98)
• สำมะโนประชากร 2553	7,564,500
• ความหนาแน่น	48.6 ต่อตารางกิโลเมตร (125.9 ต่อตารางไมล์) (155)
จีดีพี (อำนาจซื้อ)	2560 (ประมาณ)
• รวม	$ 27.668 พันล้าน
• ต่อหัว	$ 3,131
จีดีพี (ราคาตลาด)	2560 (ประมาณ)
• รวม	$ 7.234 พันล้าน
• ต่อหัว	$ 818
จีนี (2015)	34 ปานกลาง
HDI (2019)	0.668 ปานกลาง · อันดับที่ 125
สกุลเงิน	โซโมนี (TJS)
เขตเวลา	UTC+5
ขับรถด้าน	ขวามือ
รหัสโทรศัพท์	992
โดเมนบนสุด	.tj

ที่มาของชื่อ

ทาจิกิสถานหมายถึง "ดินแดนแห่งชาวทาจิก" (Tajiks) คำทาจิกถูกใช้โดยยุคกลาง เพื่ออ้างถึงคนที่พูดภาษาอิหร่าน จากศตวรรษที่ 11 ระยะที่อ้างถึงประเทศอิหร่านตะวันออก แต่โดยศตวรรษที่ 15 มาจะนำไปใช้กับลำโพงเปอร์เซีย ในวรรณคดีเปอร์เซียยุคกลาง ทาจิกจะปรากฏเป็นความหมายของ "เปอร์เซีย"

ขณะที่การกำหนดตัวเองระยะทาจิก ได้กลายเป็นที่ยอมรับเฉพาะในช่วงทศวรรษสุดท้ายของศตวรรษที่ 20 โดยเฉพาะอย่างยิ่งเป็นผลของการบริหารงานของสหภาพโซเวียตในเอเชียกลาง ไม่แสดงว่ากลุ่มชาติพันธุ์ในความหมายแคบ แต่ยังคงกำหนดทั่วไปของความหลากหลายของคนที่พูดภาษาเปอร์เซียในเอเชียกลาง

บ่อยครั้งทาจิกิสถานถูกสะกดเป็นอักษรละตินว่า Tadjikistan หรือ Tadzhikistan เป็นภาษาอังกฤษทับศัพท์จากภาษารัสเซีย Tadzhikistan คือการสะกดแบบอื่นที่พบมากที่สุดและมีการใช้กันอย่างแพร่หลายในวรรณคดีอังกฤษ มาจากแหล่งรัสเซีย "Tadjikistan" คือการสะกดคำจากภาษาฝรั่งเศสและบางครั้งสามารถพบได้ในตำราภาษาอังกฤษ

ภูมิศาสตร์

 

ภูเขาในทาจิกิสถาน

ทาจิกิสถานจะไม่มีทางออกสู่ทะเลและเป็นประเทศที่เล็กที่สุดในเอเชียกลางโดยพื้นที่ และถูกปกคลุมด้วยภูเขา และมากกว่าร้อยละห้าสิบของประเทศเป็นกว่า 3,000 เมตร (9,800 ฟุต) เหนือระดับน้ำทะเล เฉพาะพื้นที่ที่สำคัญของที่ดินที่ต่ำในภาคเหนือ และในภาคใต้

ประวัติศาสตร์

รัสเซียทาจิกิสถาน

ลัทธิจักรวรรดินิยมรัสเซียนำไปสู่การพิชิตเอเชียกลางของจักรวรรดิรัสเซียในช่วงปลายยุคจักรวรรดิของศตวรรษที่ 19 ระหว่างปี พ.ศ. 2407-พ.ศ. 2428 รัสเซียค่อยๆเข้าควบคุมดินแดนทั้งหมดของเตอร์กิสถานรัสเซียส่วนทาจิกิสถานซึ่งถูกควบคุมโดยเอมิเรตแห่งบูคาราและคานาเตะแห่งโคกันด์ รัสเซียสนใจที่จะเข้าถึงแหล่งผลิตฝ้าย และในช่วงทศวรรษที่ 1870 พยายามที่จะเปลี่ยนการเพาะปลูกในภูมิภาคจากเมล็ดพืชเป็นฝ้าย (กลยุทธ์ที่ถูกคัดลอกและขยายโดยโซเวียตในภายหลัง) ในปี พ.ศ. 2428 ดินแดนของทาจิกิสถานถูกปกครองโดยจักรวรรดิรัสเซียหรือรัฐข้าราชบริพารเอมิเรตแห่งบูคารา แต่ทาจิกิสถานรู้สึกได้ถึงอิทธิพลของรัสเซียเพียงเล็กน้อย

ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 พวกทาจิก ได้จัดตั้งตัวเองเป็นขบวนการทางสังคมอิสลามทั่วทั้งภูมิภาค แม้ว่าทาจิกจะเป็นผู้ที่สนับสนุนความทันสมัยและไม่จำเป็นต้องต่อต้านรัสเซีย แต่ชาวรัสเซียมองว่าการเคลื่อนไหวดังกล่าวเป็นภัยคุกคามเนื่องจากจักรวรรดิรัสเซียนับถือศาสนาคริสต์เป็นหลัก กองกำลังรัสเซียจำเป็นต้องฟื้นฟูคำสั่งซื้อในระหว่างการลุกฮือต่อต้านคานาเตะแห่งโคกันด์ระหว่างปี พ.ศ. 2453-2456 ความรุนแรงเพิ่มเติมเกิดขึ้นในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2459 เมื่อผู้ประท้วงโจมตีทหารรัสเซียในคูจันด์จากการขู่บังคับเกณฑ์ทหารในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 แม้กองทัพรัสเซียจะนำคูจันกลับอย่างรวดเร็ว ภายใต้การควบคุมการปะทะยังคงดำเนินต่อไปตลอดทั้งปีในสถานที่ต่างๆในทาจิกิสถาน

สาธารณรัฐสหภาพโซเวียต

ดูบทความหลักที่: สาธารณรัฐสังคมนิยมโซเวียตทาจิก

หลังได้รับเอกราชจากสหภาพโซเวียต

ดูบทความหลักที่: สงครามกลางเมือง (ทาจิกิสถาน)

ทาจิกิสถานได้ได้รับเอกราชในปีค.ศ. 1990 ภายหลังการล่มสลายของสหภาพโซเวียต แต่ในช่วงแรก การเมืองภายในประเทศขาดเสถียรภาพเนื่องจากเกิดความขัดแย้งภายในอย่างรุนแรงระหว่างกลุ่มชาตินิยม กลุ่ม Neo-communist และกลุ่มอิสลามหัวรุนแรง และมีผู้เสียชีวิตจากเหตุการณ์ดังกล่าว 60,000 คน ต่อมากลุ่มอิสลามหัวรุนแรงได้อพยพออกนอกประเทศพร้อมด้วยประชาชนหลายหมื่นคน ไปตั้งมั่นอยู่ทางภาคเหนือของอัฟกานิสถาน และกลับเข้ามาปฏิบัติการแบบกองโจรในทาจิกิสถาน ทำให้รัฐบาลทาจิกิสถานต้องพึ่งกองกำลังรัสเซียดูแลแนวชายแดนทาจิกิสถาน-อัฟกานิสถาน และมีการสู้รบยืดเยื้อเป็นเวลาหลายปี จนในปี 1997 จึงมีการลงนามสนธิสัญญาสันติภาพระหว่างประธานาธิบดี Emomali Rahmonov กับนาย Sayed Abdulla Nuri ผู้นำกลุ่มแนวร่วมต่อต้านรัฐบาล (United Tajik Opposition - UTO)

การเมือง

รัฐบาล

สถานการณ์สำคัญ

เกือบจะทันทีหลังจากเป็นอิสระ ทาจิกิสถานได้ตกลงไปอยู่ในสงครามกลางเมืองที่เห็นฝ่ายต่าง ๆ การสนับสนุนที่ถูกกล่าวหาว่าโดยรัสเซียและอิหร่านที่ต่อสู้กัน แต่ทั้งหมด 25,000 ของรัสเซียชนกลุ่มน้อยกว่า 400,000 คนซึ่งได้มีงานทำส่วนใหญ่ในอุตสาหกรรมการหลบหนีไปยังรัสเซีย โดยปี 1997 สงครามได้เย็นลงและรัฐบาลกลางเริ่มที่จะอยู่ในรูปแบบที่มีการเลือกตั้งในปี 1999 ที่เงียบสงบ

"ผู้สังเกตการณ์ longtime ของทาจิกิสถานมักจะแสดงลักษณะเป็นความเกลียดชังอย่างสุดซึ้งและเสี่ยงความในสัญญาของการปฏิรูปการไม่โต้ตอบทางการเมืองที่พวกเขาติดตามสงครามกลางเมืองของประเทศซึ่งย่อยยับ" Ilan Greenberg เขียนในบทความข่าวใน New York Times ก่อนของประเทศ พฤศจิกายน 2006 การเลือกตั้งประธานาธิบดี

สิทธิมนุษยชน

การแบ่งเขตการปกครอง

 

แผนที่แสดงเขตการปกครองของประเทศทาจิกิสถาน

ประเทศทาจิกิสถานแบ่งการบริหารประเทศออกเป็น 4 ส่วน ได้แก่ 2 จังหวัด (regions/provinces - viloyatho), 1 เขตปกครองตนเอง (autonomous region - viloyati mukhtor)* และ 1 เขตพื้นที่ที่รวมถึงเมืองหลวง ซึ่งไม่มีการแบ่งเขตการปกครองระดับจังหวัด (ชื่อเมืองหลวงอยู่ในวงเล็บ) มีชื่อตามหมายเลขบนแผนที่ดังนี้

1. ซุกด์ (ฮูยันด์)
2. คาโรเตกิน หรือ พื้นที่ที่รวมถึงเมืองหลวง (Region of Republican Subordination: RRS) (ดูชานเบ)
3. ฮัตลอน (คูร์กอนเตปปา)
4. กอร์โน-บาดัคชาน* (โฮรุก)

นโยบายต่างประเทศ

ความสัมพันธ์กับรัสเซีย

ความสัมพันธ์ระหว่างไทยกับทาจิกิสถาน

ความสัมพันธ์ทางการทูต

ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ

การท่องเที่ยว

กองทัพ

ดูบทความหลักที่: กองทัพทาจิกิสถาน

กองทัพบก

ดูบทความหลักที่: กองทัพบกทาจิกิสถาน

กองทัพอากาศ

ดูบทความหลักที่: กองทัพอากาศทาจิกิสถาน

กองกำลังกึ่งทหาร

เศรษฐกิจ

โครงสร้างทางเศรษฐกิจ

 

ชายหนุ่มขายผลไม้แห้งในตลาด

ทาจิกิสถานเป็นสาธารณรัฐที่ยากจนที่สุดของสหภาพโซเวียตและเป็นประเทศที่ยากจนที่สุดในเอเชียกลางรวมทั้งในอดีตสหภาพโซเวียตในวันนี้ สถานการณ์ทางเศรษฐกิจในปัจจุบันยังคงเปราะบางส่วนใหญ่เนื่องจากการทุจริตการปฏิรูปทางเศรษฐกิจที่ไม่สม่ำเสมอและการจัดการเศรษฐกิจที่ไม่ดี โดยมีรายได้ต่างประเทศอย่างไม่คงทนขึ้นอยู่กับการส่งออกของฝ้ายและอะลูมิเนียมเศรษฐกิจเป็นอย่างสูงเสี่ยงต่อการกระแทกจากภายนอก ในปีงบประมาณปี 2000 ความร่วมมือระหว่างประเทศอยู่เป็นแหล่งสำคัญของการสนับสนุนสำหรับโปรแกรมการฟื้นฟูสมรรถภาพที่ reintegrated อดีตรบสงครามกลางเมืองเข้าสู่เศรษฐกิจพลเรือนจึงช่วยรักษาสันติภาพ ความช่วยเหลือระหว่างประเทศยังมีความจำเป็นต้องไปยังที่อยู่ปีที่สองของภัยแล้งรุนแรงที่ก่อให้เกิดการขาดแคลนอย่างต่อเนื่องของการผลิตอาหาร

สถานการณ์เศรษฐกิจปัจจุบัน

การท่องเที่ยว

คมนาคม และ โทรคมนาคม

การคมนาคมขนส่ง

 

ส่วนใหญ่ระบบการขนส่งของทาจิกิสถานถูกสร้างขึ้นในยุคโซเวียตและตั้งแต่เวลาที่ระบบได้ที่เสื่อมสภาพไม่ดีเพราะการลงทุนไม่เพียงพอและการบำรุงรักษา ทั้งระบบโครงสร้างพื้นฐานของสหภาพโซเวียตหรือสร้างขึ้นต่อมาที่ส่งกองภูมิประเทศระหว่างภาคเหนือและภาคใต้ของประเทศ จุดเริ่มต้นในปี 2005, ชุดโครงการการขนส่งที่สำคัญพยายามแก้ไขปัญหานี้ โครงการดังกล่าวครั้งแรก อุโมงค์ได้เปิดในปี 2006 ให้เชื่อมโยงถนนตลอดทั้งปีดูชานเบไปทางเหนือจากทาจิกิสถาน อย่างไรก็ตามการก่อสร้างยังคงมีอย่างต่อเนื่องที่เว็บไซต์เป็นอุโมงค์ยังขาดระบบการระบายอากาศและไม่ได้ลาดยาง การขนส่งทางอากาศถือว่าไม่น่าเชื่อถือ สำหรับการขนส่งในสหภาพโซเวียตให้ดูที่การขนส่งในสหภาพโซเวียต

โทรคมนาคม

วิทยาศาสตร์ และ เทคโนโลยี

สาธารณสุข

ประชากร

เชื้อชาติ

 

เด็ก ๆ ชาวทาจิก

ประชากร 27.7 ล้านคน (2549) ประกอบด้วยชาวทาจิกร้อยละ 60 รัสเซียร้อยละ 5.5 อุซเบกร้อยละ 5 คาซัคร้อยละ 3 คาราคาลปักร้อยละ 2.5 ตาตาร์ร้อยละ 1.5 อื่น ๆ ร้อยละ 2.5 รวมถึงชนกลุ่มน้อยมากมายหลายกลุ่ม แต่ที่มีจำนวนมาก คือ พวกคีร์ คาซัค อุซเบก ทาจิก เติร์กเมน อาเซอรี และเคิร์ด

ศาสนา

อิสลาม นิกายสุหนี่ (Hanafism) ร้อยละ ๙๖.๖ นิกายชีอะห์ (Ismailism) ร้อยละ ๒.๘ อื่น ๆ ร้อยละ ๐.๖

ภาษา

ทาจิกิสถาน (ภาษาราชการ) และภาษารัสเซีย (ส่วนมากใช้ในราชการและธุรกิจ)

การศึกษา

กีฬา

ดูบทความหลักที่: ทาจิกิสถานในกีฬาโอลิมปิก และ ทาจิกิสถานในเอเชียนเกมส์

ภูเขาของทาจิกิสถานให้โอกาสมากมายสำหรับกีฬากลางแจ้งเช่นการเดินเขาปั่นจักรยานเสือภูเขาและภูเขาที่ท้าทายมากขึ้นปีนเขา สิ่งอำนวยความสะดวกจะถูก จำกัด เพื่อให้นักท่องเที่ยวจะต้องมีส่วนใหญ่ด้วยตนเองที่เพียงพอและวางแผนอย่างรอบคอบ ปีนเขาท่องเที่ยวไปยังเทือกเขา Fann และ Pamirs รวมถึง 7,000 เมตรยอดเขาในภูมิภาคนี้มีการจัดตามฤดูกาลโดยหน่วยงานของอัลไพน์ในและต่างประเทศ

ฟุตบอลเป็นกีฬาที่นิยม ฟุตบอลทีมชาติทาจิกิสถานแข่งขันใน FIFA และ AFC ลี นอกจากนี้ยังโฮสต์สโมสรฟุตบอลจำนวนมาก

วัฒนธรรม

ดูบทความหลักที่: วัฒนธรรมทาจิกิสถาน

อาหารของประเทศทาจิกิสถาน

ดนตรี

สถาปัตยกรรม

การขี่ม้า

วันหยุด

ดูบทความหลักที่: รายชื่อวันสำคัญของทาจิกิสถาน

• 1 มกราคม – วันปีใหม่ "Yangi Yil Bayrami"
• 14 มกราคม – วันกองทัพอุซเบกิสถาน Vatan Himoyachilari kuni
• 8 มีนาคม – วันสตรีสากล – "Xalqaro Xotin-Qizlar kuni"
• 21 มีนาคม – วันปีใหม่ของชาวเตอร์กิซ – "Navro'z Bayrami"
• 1 พฤษภาคม – วันแรงงานสากล
• 9 พฤษภาคม – ชัยชนะเหนือเยอรมนี – "Xotira va Qadirlash kuni"
• 1 กันยายน – วันประกาศเอกราช – "Mustaqillik kuni"
• 1 ตุลาคม – วันครู – "O'qituvchi va Murabbiylar"
• 8 ธันวาคม – วันรัฐธรรมนูญ – Konstitutsiya kuni

วันหยุดนอกเหนือจากทางราชการ

• End of Ramazon Ramazon Hayit Eid al-Fitr
• 70 days later Qurbon Hayit Eid al-Adha

อ้างอิง

1. "GINI index (World Bank estimate)". databank.worldbank.org. World Bank. สืบค้นเมื่อ 3 February 2019.
2. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. สืบค้นเมื่อ 16 December 2020.

• Historical Dictionary of Tajikistan by Kamoludin Abdullaev and Shahram Akbarzadeh
• Land Beyond the River: The Untold Story of Central Asia by Monica Whitlock
• Tajikistan: Disintegration or Reconciliation by Shirin Akiner
• Tajikistan: The Trials of Independence by Shirin Akiner, Mohammad-Reza Djalili and Frederic Grare
• Tajikistan and the High Pamirs by Robert Middleton, Huw Thomas and Markus Hauser, Odyssey Books, Hongkong 2008 (ISBN 978-962-217-773-4)

แหล่งข้อมูลอื่น

รัฐบาล

• The President of Tajikistan
• Travel To Tajikistan
• Chief of State and Cabinet Members
• Tajikistan at UCB Libraries GovPubs
• ประเทศทาจิกิสถาน ที่เว็บไซต์ Curlie
•   ประเทศทาจิกิสถาน ข้อมูลการท่องเที่ยวจาก วิกิท่องเที่ยว
• Wikia has a wiki on this subject at Tajikistan

สื่อสารมวลชน

• Central Asian News Service news in Russian
• Central Asian News Service news in English
• Miss UN Pageant website
• Tajikistan news, all the latest and breaking Tajikistan news

Local web resources about Tajikistan

• Menu.tj-Online guide-portal of Dushanbe Articles, tips for travellers, catalogue of public places in Dushanbe