ปลาแปบ

ปลาแปบ หรือ ปลาท้องพลุ (อังกฤษ: Abramine, Sword minnow) เป็นชื่อสามัญของปลาน้ำจืดขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ในวงศ์ปลาตะเพียน (Cyprinidae) ในวงศ์ย่อย Cultrinae มีลักษณะและพฤติกรรมคล้ายกับปลาซิว แต่มีขนาดใหญ่กว่า มีลักษณะเด่นร่วมกัน คือ มีลำตัวแบนข้างมาก สันท้องคม ไม่มีหนวด ขนาดยาวเต็มที่ไม่เกิน 10 เซนติเมตร

ปลาแปบขาวหางดำ (Oxygaster anomalura) เป็นปลาแปบชนิดหนึ่งในสกุล Oxygaster

ปลาแปบ เป็นปลาประเภทกินเนื้อเป็นอาหาร โดยจะว่ายหากินบริเวณผิวน้ำ อยู่รวมตัวกันเป็นฝูง อาหารหลักได้แก่ แมลง และแมลงน้ำชนิดต่าง ๆ ในตัวที่มีขนาดใหญ่อาจจะกินปลาและสัตว์น้ำขนาดเล็กชนิดอื่นได้อีกด้วย

เป็นปลาที่แพร่กระจายพันธุ์เฉพาะแหล่งน้ำขนาดใหญ่ เช่น แม่น้ำ, คลอง, อ่างเก็บน้ำ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยสามารถแบ่งออกเป็นสกุลต่าง ๆ ได้ดังนี้

• Laubuka Bleeker, 1860
• Oxygaster van Hasselt, 1823
• Parachela Steindachner, 1881
• Paralaubuca Bleeker, 1865
• Salmostoma Swainson, 1839

และรวมไปถึงสกุล

• Chanodichthys
• Chela (ปลาข้าวเม่า)
• Culter
• Erythroculter
• Hemiculter
• Megalobrama
• Parabramis
• Pelecus

และอาจจะรวมหมายถึงปลาในสกุล Opsarius และMacrochirichthys หรือปลาฝักพร้า หรือปลาดาบ ซึ่งมีอยู่เพียงสกุลเดียว ที่เมื่อโตเต็มที่มีความยาวถึง 70 เซนติเมตร ถือได้ว่าเป็นปลาแปบที่มีขนาดใหญ่ที่สุดก็ได้

อย่างไรก็ดี การจัดลำดับในวงศ์ย่อยนี้ยังไม่เป็นที่แน่นอน ทั้งนี้เนื่องจากปลาในวงศ์ปลาตะเพียนยังมีการตั้งเป็นวงศ์ย่อยใหม่อีกหลายวงศ์ขึ้นมา เช่น Oxygastrinae โดยการอนุกรมวิธาน เริ่มแรก ฮิวจ์ แมคคอร์มิค สมิธ ได้รายงานให้อยู่ในวงศ์ย่อย Abraminae เมื่อปี ค.ศ. 1945 แต่ต่อมาวอลเตอร์ เรนโบธ ได้จัดให้อยู่ในวงศ์ย่อย Alburninae (ปัจจุบันถือเป็นชื่อซ้ำซ้อน) เมื่อปี ค.ศ. 1996 เป็นต้น โดยปลากลุ่มนี้มีชื่อในภาษาอีสานว่า "ปลาแตบ" และ"ปลามะแปบ" ในภาษาเหนือ

อ้างอิง

1. Bànàrescu, P.M. 1971: Further studies on the systematics of Cultrinae with reidentification of 44 type specimens (Pisces, Cyprinidae). Revue Roumaine de Biologie Serie de Zoologie, 16(1): 9-20.
2. ราชบัณฑิตยสถาน, 2539: หน้า 548
3. สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์, 2547: หน้า 31-32
4. ปลาซิว จากมหาวิทยาลัยแม่โจ้
5. สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์, 2547: หน้า 127-135
6. ราชบัณฑิตยสถาน, 2539: หน้า 386
7. สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์, 2547: หน้า 107
8. สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์, 2547: หน้า 117
9. Tang, K. L. , Lumbantobing, D. N. & Mayden, R. L.; 2013: The phylogenetic placement of Oxygaster van Hasselt, 1823 (Teleostei: Cypriniformes: Cyprinidae) and its taxonomic status of the family-group name Oxygastrinae Bleeker, 1860. Copeia, 2013 (1): 13-22.
10. สมโภชน์ อัคคะทวีวัฒน์, 2547: หน้า 31-32

บรรณานุกรม

• อัคคะทวีวัฒน์, สมโภชน์ (2547). สาระน่ารู้ปลาน้ำจืดไทย เล่ม ๑. องค์การค้าของคุรุสภา. ISBN 974-00-8701-9. Check date values in: |year= (help)
• -, ราชบัณฑิตยสถาน (2539). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๒๕. อักษรเจริญทัศน์. ISBN 974-8122-79-4. Check date values in: |year= (help)CS1 maint: numeric names: authors list (link)

แหล่งข้อมูลอื่น