ปัญญาสชาดก

ปัญญาสชาดก เป็นวรรณกรรมทางพระพุทธศาสนาเรื่องเอกที่พระเถระนักปราชญ์ชาวเชียงใหม่ได้รวบรวมเรื่องราวปรัมปราที่เป็นนิทานพื้นถิ่นแพร่หลายในยุคนั้น แล้วนำมารจนาเป็นชาดกขึ้นในระหว่างปี พ.ศ. 2000 - 22 โดยเขียนไว้ด้วยภาษาบาลี มีทั้งคำประพันธ์ที่เป็นร้อยแก้วและบทคาถาหรือบทร้อยกรองทั้งสิ้น 50 ชาดก

โครงสร้างของปัญญาสชาดกมีลักษณะเลียนแบบนิบาตชาดกหรืออรรถกถาชาดกที่พระสงฆ์ชาวลังกาประพันธ์ไว้ อันประกอบด้วย ปัจจุบันวัตถุ อดีตนิทาน บทคาถาภาษิต และสโมธานหรือประชุมชาดก

เนื้อเรื่อง

เนื้อหาสาระของปัญญาสชาดกเป็นการพรรณนาถึงเรื่องราวเกี่ยวกับจริยวัตรของตัวละครเอกในเรื่อง คือ พระพุทธเจ้าเมื่อครั้งเสวยพระชาติเป็นพระโพธิสัตว์ซึ่งได้มีปณิธานมุ่งมั่นในการบำเพ็ญบารมีในชาติต่างๆอย่างมั่นคง ไม่ย่อท้อต่อความยากเข็ญและอุปสรรคนานาชนิด โดยปรารถนาสูงสุดเพียงได้บรรลุพระสัมมาสัมโพธิญาณเท่านั้น ซึ่งท้ายที่สุดของแต่ละชาติ พระโพธิสัตว์จะสามารถลุถึงสัมมาสัมโพธิญาณด้วยบารมีที่ถึงพร้อมตามแต่ละชาติ

ชื่อชาดกของปัญญาสชาดก

ปฐมภาค

มี 50 ชาดก

• สมุททโฆสชาดก
• สุธนชาดก
• สุธนุชาดก
• รัตนปโชตชาดก
• สิริวิบุลกิตติชาดก
• วิบุลราชชาดก
• สิริจุฑามณชาดก
• จันทราชชาด
• สุภมิตตชาดก
• สิริธรชาดก
• ทุลกบัณฑิตชาดก
• อาทิตชาดก
• ทุกัมมานิกชาดก
• มหาสุรเสนชาดก
• สุวรรณกุมารชาดก
• กนกวรรณราชชาดก
• วิริยบัณฑิตชาดก
• ธรรมโสณฑกชาดก
• สุทัสนชาดก
• วัฏฏังคุลีราชชาดก
• โปราณกบิลราชชาดก
• ธรรมิกบัณฑิตราชชาดก
• จาคทานชาดก
• ธรรมราชชาดก
• นรชีวชาดก
• สุรูปชาดก
• มหาปทุมชาดก
• ภัณฑาคารชาดก
• พหลาคาวีชาดก
• เสตบัณฑิตชาดก
• ปุปผชาดก
• พาราณสิราชชาดก
• พรหมโฆสราชชาดก
• เทวรุกขกุมารชาดก
• สลภชาดก
• สิทธิสารชาดก
• นรชีวกฐินทานชาดก
• อติเทวราชชาดก
• ปาจิตตกุมารชาดก
• สรรพสิทธิชาดก
• สังขปัตตชาดก
• จันทเสนชาดก
• สุวรรณกัจฉปชาดก
• สิโสรชาดก
• วรวงสชาดก
• อรินทมชาดก
• รถเสนชาดก
• สุวรรณสิรสาชาดก
• วนาวนชาดก
• พากุลชาดก

ปัจฉิมภาค

มี 11 ชาดก

• โสนันทชาดก
• สีหนาทชาดก
• สุวรรณสังขชาดก
• สุรัพภชาดก
• สุวรรณกัจฉปชาดก
• เทวันธชาดก
• สุบินชาดก
• สุวรรณวงศชาดก
• วรนุชชาดก
• สิรสาชาดก
• จันทคาธชาดก

ชาดกแทรก

มี 3 ชาดก

• ปัญจพุทธพยากรณ์
• ปัญจพุทธศักราชวรรณนา
• อานิสงส์ผ้าบังสุกุล