ประวัติ วัยเยาว์
พระรัตนธัชมุนี มีนามเดิม ม่วง เกิดเมื่อวันพุธที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2396 ตรงกับวันขึ้น 6 ค่ำ เดือน 9 ปีฉลู เป็นบุตรคนสุดท้องในบรรดาบุตรทั้งหมด 8 คน (หญิง 2 ชาย 6) ของนายแก้วกับนางทองคำ ชาติภูมิอยู่บ้านหมาก ตำบลบ้านเพิง อำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราช
การศึกษา
เมื่ออายุ 9 ขวบ ได้ศึกษาภาษาไทยและภาษาบาลีตามลำดับในสำนักของพระอาจารย์เพ็ชร วัดแจ้ง จนอายุ 15 จึงบรรพชาเป็นสามเณรที่วัดแจ้ง จนอายุได้ 17 ปีจึงย้ายไปอยู่วัดมเหยงคณ์ ศึกษาภาษาบาลีในสำนักของพระครูการาม (จู) จนอายุ 20 ปีในปี พ.ศ. 2416 จึงอุปสมบทเป็นพระภิกษุโดยมีพระครูการาม (จู) เป็นพระอุปัชฌาย์ เมื่อพระครูการามย้ายมาเป็นเจ้าอาวาสวัดท่าโพธิ์ในปีต่อมา ท่านได้ตามมาอยู่ด้วย จนพระครูการามมรณภาพในปี พ.ศ. 2427 ท่านจึงได้เป็นเจ้าอาวาสแทน
ปีฉลู พ.ศ. 2432 พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวชิรญาณวโรรส เสด็จมาตรวจการพระศาสนาในหัวเมืองปักษ์ใต้ พระอธิการม่วงได้เข้าเฝ้าและตามเสด็จกลับมาศึกษาพระปริยัติธรรมที่กรุงเทพมหานคร ทรงให้ท่านอยู่วัดมกุฏกษัตริยารามราชวรวิหาร และในปีฉลูนั้นทรงให้ท่านทำทัฬหีกรรมบวชใหม่ในคณะธรรมยุตโดยมีพระพรหมมุนี (แฟง กิตฺติสาโร) เป็นพระอุปัชฌาย์ ส่วนพระองค์เองเป็นพระกรรมวาจาจารย์ บวชแล้วศึกษากับพระองค์ต่อ จนปีขาล พ.ศ. 2433 ได้เข้าสอบที่วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ได้เป็นเปรียญธรรม 4 ประโยค ปีต่อมาได้ทูลลากลับไปอยู่วัดท่าโพธิ์ตามเดิม
ศาสนกิจ
พ.ศ. 2441 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ ประพาสปักษ์ใต้ พระมหาม่วงได้เข้าเฝ้าและถวายรายงานเรื่องการพระศาสนาในเมืองนครศรีธรรมราชเป็นที่พอพระทัย และทรงเห็นว่าท่านมีคุณธรรมและอุตสาหะ จึงแต่งตั้งท่านเป็นพระราชาคณะเจ้าคณะใหญ่เมืองนครศรีธรรมราช ต่อมาวันที่ 19 กรกฎาคม ร.ศ. 121 ได้รับโปรดเกล้าฯ ตั้งเป็นเจ้าคณะมณฑลนครศรีธรรมราช และโปรดเกล้าฯ ให้พระยาวุฒิการบดีส่งสัญญาบัตรไปพระราชทาน ต่อมาวันที่ 14 พฤษภาคม พ.ศ. 2469 ทรงประกาศให้รวมมณฑลสุราษฎ์และจังหวัดสตูลเข้ากับมณฑลนครศรีธรรมราช โดยโปรดให้ท่านเป็นเจ้าคณะมณฑลต่อตั้งแต่วันที่ 23 เมษายน พ.ศ. 2469 เป็นต้นไป
ในระหว่างดำรงตำแหน่งเจ้าคณะมณฑล นอกจากการปกครองสังฆมณฑลให้เรียบร้อย ท่านยังได้ทำงานสนองนโยบายของราชการโดยจัดการศึกษาแบบใหม่ขึ้นทั่วทั้งมณฑลนับแต่เมืองนครศรีธรรมราชไปจนถึงเมืองกลันตัน จนกระทั่งปี พ.ศ. 2472 ท่านจึงขอลาออกจากตำแหน่งเพราะชราภาพ แต่ปรากฏว่าเกิดความไม่สงบขึ้น ท่านจึงได้รับโปรดเกล้าฯ ให้กลับมาดำรงตำแหน่งเจ้าคณะมณฑลอีกครั้งตั้งแต่วันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2467 เมื่อสะสางปัญหาต่าง ๆ เรียบร้อยท่านจึงขอลาออกอีกครั้งด้วยเหตุผลเดิม จึงพระราชทานพระบรมราชานุญาตและให้พระธรรมโกษาจารย์ (เซ่ง อุตฺตโม) เจ้าคณะมณฑลภูเก็ต ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะมณฑลนครศรีธรรมราชด้วยอีกตำแหน่งหนึ่งตั้งแต่วันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2471
สมณศักดิ์ - 4 กรกฎาคม ร.ศ. 117 ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรตั้งเป็นพระราชาคณะที่ พระศิริธรรมมุนี เจ้าคณะใหญ่เมืองนครศรีธรรมราช มีนิตยภัตรเดือนละ 4 ตำลึง
- 25 มกราคม ร.ศ. 129 ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพกวี ศรีวิสุทธิดิลก ตรีปิฎกบัณฑิต ยติคณิศร บวรสังฆารามคามวาสี มีนิตยภัตรเดือนละ 26 บาท
- 10 พฤศจิกายน ร.ศ. 131 ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมโกษาจารย์ สุนทรญาณดิลก ตรีปิฎกธรรมภูษิต ยติคณิศร บวรสังฆารามคามวาสี มีนิตยภัตรเดือนละ 28 บาท
- 9 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466 ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนเป็นพระราชาคณะชั้นธรรมพิเศษที่ พระรัตนธัชมุนีศรีธรรมราช สังฆนายกตรีปิฎกคุณาลังการ ศีลสมาจารวินัยสุนทร ยติคณิศรบวรสังฆาราม คามวาสี
มรณภาพ พระรัตนธัชมุนี ถึงแก่มรณภาพด้วยโรคชราเมื่อวันที่ 21 กันยายน พ.ศ. 2477 เวลา 4.20 น. ณ วัดท่าโพธิ์ สิริอายุได้ 81 ปี 42 วัน ได้รับพระราชทานเพลิงศพเมื่อวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2478
อ้างอิง - เชิงอรรถ
- ประวัติพระอารามหลวง เล่ม ๒, หน้า 544
- "ประวัติโรงเรียน". โรงเรียนเบญจมราชูทิศ นครศรีธรรมราช. สืบค้นเมื่อ 6 ธันวาคม 2558.
- ↑ เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑, หน้า 235
- พระรัตนธัชมุนีนามนี้คือสมณปราชญ์, หน้า 19-20
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรสงฆ์, เล่ม 15, ตอน 16, 17 กรกฎาคม ร.ศ. 117, หน้า 180
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งราชาคณะเจ้าคณะมณฑล, เล่ม 19, ตอน 16, 20 กรกฎาคม ร.ศ. 121, หน้า 296-297
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรเจ้าคณะมณฑล, เล่ม 19, ตอน 17, 27 กรกฎาคม ร.ศ. 121, หน้า 334
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงธรรมการ แผนกกรมวิสามัญศึกษา เรื่อง ตั้งเจ้าอาวาสพระอารามหลวงและเจ้าคณะ, เล่ม 43, ตอน 0 ง, 23 พฤษภาคม 2469, หน้า 891-893
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกรมธรรมการ เรื่อง เจ้าคณะมณฑลลาออกจากตำแหน่งและย้ายตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัด, เล่ม 36, ตอน 0, 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2462, หน้า 3,713
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกรมธรรมการ เรื่อง ตั้งเจ้าคณะมณฑล, เล่ม 41, ตอน 0 ง, 8 มีนาคม พ.ศ. 2467, หน้า 4,347
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงธรรมการ แผนกกรมธรรมการ เรื่อง เจ้าคณะมณฑลลาออกและตั้งเจ้าคณะมณฑลใหม่, เล่ม 45, ตอน 0 ง, 24 มิถุนายน พ.ศ. 2471, หน้า 1,034
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศเลื่อนและตั้งสมณศักดิ์ สมเด็จพระราชาคณะและราชาคณะ, เล่ม 27, ตอน 0 ง, 29 มกราคม ร.ศ. 129, หน้า 2637
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งพระราชาคณะ, เล่ม 29, ตอน ก, 13 พฤศจิกายน ร.ศ. 131, หน้า 237
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งพระราชาคณะ, เล่ม 40, ตอน 0 ง, 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2466, หน้า 2,594
- พระรัตนธัชมุนีนามนี้คือสมณปราชญ์, หน้า 83
- บรรณานุกรม
- กองพุทธศาสนสถาน สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. ประวัติพระอารามหลวง เล่ม ๒. กรุงเทพฯ : สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ, 2548. 622 หน้า. หน้า 313-314.
- คัมภีร์ ทองพูน. พระรัตนธัชมุนี(ม่วง รตนธชเถร) กับการจัดการศึกษาในหัวเมืองภาคใต้. มหาวิทยาลัยหาดใหญ่ : บทความวิจัย เสนอในการประชุมหาดใหญ่วิชาการ ครั้งที่ 4, 10 พฤษภาคม 2556.
- ฉลอง เจยาคม. พระรัตนธัชมุนีนามนี้คือสมณปราชญ์. กรุงเทพฯ : มหรรรพ, 2539. 175 หน้า. หน้า 15-93. ISBN 974-89824-2-4
- สมมอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. 428 หน้า. หน้า 235-236. ISBN 974-417-530-3
พระร, ตนธ, ชม, วง, รตนท, ธโช, พระร, ตนธ, ชม, นามเด, วง, ฉายา, รตนท, ธโช, เป, นพระราชาคณะช, นธรรมฝ, ายธรรมย, กน, กาย, เจ, าอาวาสร, ปท, ของว, ดท, าโพธ, บทบาทสำค, ญในการจ, ดการศ, กษาในภาคใต, โดยก, อต, งและร, วมก, อต, งโรงเร, ยนข, แห, รวมท, งโรงเร, ยนเบญจมราช, นคร. phrartnthchmuni namedim mwng chaya rtnth thoch epnphrarachakhnachnthrrmfaythrrmyutiknikay ecaxawasrupthi 7 khxngwdthaophthi 1 phumibthbathsakhyinkarcdkarsuksainphakhit odykxtngaelarwmkxtngorngeriynkhun 21 aehng rwmthngorngeriynebycmrachuthis nkhrsrithrrmrach 2 phrartnthchmuni mwng rtnth thoch ekid10 singhakhm ph s 2396mrnphaph21 knyayn ph s 2477xayu81 pi 42 wnxupsmbthph s 2432cnghwdcnghwdnkhrsrithrrmrachsngkdthrrmyutiknikaywuthiepriyythrrm 4 praoykhtaaehnngecaxawaswdthaophthiecakhnamnthlnkhrsrithrrmrachswnhnungkhxngsaranukrmphraphuththsasna enuxha 1 prawti 1 1 wyeyaw 1 2 karsuksa 1 3 sasnkic 2 smnskdi 3 mrnphaph 4 xangxingprawti aekikhwyeyaw aekikh phrartnthchmuni minamedim mwng ekidemuxwnphuththi 10 singhakhm ph s 2396 trngkbwnkhun 6 kha eduxn 9 pichlu 3 epnbutrkhnsudthxnginbrrdabutrthnghmd 8 khn hying 2 chay 6 khxngnayaekwkbnangthxngkha chatiphumixyubanhmak tablbanephing xaephxpakphnng cnghwdnkhrsrithrrmrach 4 karsuksa aekikh emuxxayu 9 khwb idsuksaphasaithyaelaphasabalitamladbinsankkhxngphraxacaryephchr wdaecng cnxayu 15 cungbrrphchaepnsamenrthiwdaecng cnxayuid 17 picungyayipxyuwdmehyngkhn suksaphasabaliinsankkhxngphrakhrukaram cu cnxayu 20 piinpi ph s 2416 cungxupsmbthepnphraphiksuodymiphrakhrukaram cu epnphraxupchchay emuxphrakhrukaramyaymaepnecaxawaswdthaophthiinpitxma thanidtammaxyudwy cnphrakhrukarammrnphaphinpi ph s 2427 thancungidepnecaxawasaethn 3 pichlu ph s 2432 phraecanxngyaethx krmhmunwchiryanworrs esdcmatrwckarphrasasnainhwemuxngpksit phraxthikarmwngidekhaefaaelatamesdcklbmasuksaphrapriytithrrmthikrungethphmhankhr thrngihthanxyuwdmkutkstriyaramrachwrwihar aelainpichlunnthrngihthanthathlhikrrmbwchihminkhnathrrmyutodymiphraphrhmmuni aefng kit tisaor epnphraxupchchay swnphraxngkhexngepnphrakrrmwacacary bwchaelwsuksakbphraxngkhtx cnpikhal ph s 2433 idekhasxbthiwdphrasrirtnsasdaram idepnepriyythrrm 4 praoykh pitxmaidthullaklbipxyuwdthaophthitamedim 3 sasnkic aekikh ph s 2441 phrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwesdc praphaspksit phramhamwngidekhaefaaelathwayraynganeruxngkarphrasasnainemuxngnkhrsrithrrmrachepnthiphxphrathy aelathrngehnwathanmikhunthrrmaelaxutsaha cungaetngtngthanepnphrarachakhnaecakhnaihyemuxngnkhrsrithrrmrach 3 5 txmawnthi 19 krkdakhm r s 121 idrboprdekla tngepnecakhnamnthlnkhrsrithrrmrach 6 aelaoprdekla ihphrayawuthikarbdisngsyyabtripphrarachthan 7 txmawnthi 14 phvsphakhm ph s 2469 thrngprakasihrwmmnthlsurasdaelacnghwdstulekhakbmnthlnkhrsrithrrmrach odyoprdihthanepnecakhnamnthltxtngaetwnthi 23 emsayn ph s 2469 epntnip 8 inrahwangdarngtaaehnngecakhnamnthl nxkcakkarpkkhrxngsngkhmnthliheriybrxy thanyngidthangansnxngnoybaykhxngrachkarodycdkarsuksaaebbihmkhunthwthngmnthlnbaetemuxngnkhrsrithrrmrachipcnthungemuxngklntn cnkrathngpi ph s 2472 thancungkhxlaxxkcaktaaehnngephraachraphaph 9 aetpraktwaekidkhwamimsngbkhun thancungidrboprdekla ihklbmadarngtaaehnngecakhnamnthlxikkhrngtngaetwnthi 20 kumphaphnth ph s 2467 10 emuxsasangpyhatang eriybrxythancungkhxlaxxkxikkhrngdwyehtuphledim cungphrarachthanphrabrmrachanuyataelaihphrathrrmoksacary esng xut tom ecakhnamnthlphuekt darngtaaehnngecakhnamnthlnkhrsrithrrmrachdwyxiktaaehnnghnungtngaetwnthi 9 mithunayn ph s 2471 11 smnskdi aekikh4 krkdakhm r s 117 idrbphrarachthansyyabtrtngepnphrarachakhnathi phrasirithrrmmuni ecakhnaihyemuxngnkhrsrithrrmrach minityphtreduxnla 4 talung 5 25 mkrakhm r s 129 idrboprdekla iheluxnepnphrarachakhnachnethphthi phraethphkwi sriwisuththidilk tripidkbnthit ytikhnisr bwrsngkharamkhamwasi minityphtreduxnla 26 bath 12 10 phvscikayn r s 131 idrboprdekla iheluxnepnphrarachakhnachnthrrmthi phrathrrmoksacary sunthryandilk tripidkthrrmphusit ytikhnisr bwrsngkharamkhamwasi minityphtreduxnla 28 bath 13 9 phvscikayn ph s 2466 idrboprdekla iheluxnepnphrarachakhnachnthrrmphiessthi phrartnthchmunisrithrrmrach sngkhnayktripidkkhunalngkar silsmacarwinysunthr ytikhnisrbwrsngkharam khamwasi 14 mrnphaph aekikhphrartnthchmuni thungaekmrnphaphdwyorkhchraemuxwnthi 21 knyayn ph s 2477 ewla 4 20 n n wdthaophthi sirixayuid 81 pi 42 wn idrbphrarachthanephlingsphemuxwnthi 20 mithunayn ph s 2478 15 xangxing aekikhechingxrrth prawtiphraxaramhlwng elm 2 hna 544 prawtiorngeriyn orngeriynebycmrachuthis nkhrsrithrrmrach subkhnemux 6 thnwakhm 2558 Check date values in accessdate help 3 0 3 1 3 2 3 3 eruxngtngphrarachakhnaphuihyinkrungrtnoksinthr elm 1 hna 235 phrartnthchmuninamnikhuxsmnprachy hna 19 20 5 0 5 1 rachkiccanuebksa phrarachthansyyabtrsngkh elm 15 txn 16 17 krkdakhm r s 117 hna 180 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakas tngrachakhnaecakhnamnthl elm 19 txn 16 20 krkdakhm r s 121 hna 296 297 rachkiccanuebksa phrarachthansyyabtrecakhnamnthl elm 19 txn 17 27 krkdakhm r s 121 hna 334 rachkiccanuebksa aecngkhwamkrathrwngthrrmkar aephnkkrmwisamysuksa eruxng tngecaxawasphraxaramhlwngaelaecakhna elm 43 txn 0 ng 23 phvsphakhm 2469 hna 891 893 rachkiccanuebksa aecngkhwamkrmthrrmkar eruxng ecakhnamnthllaxxkcaktaaehnngaelayaytaaehnngecakhnacnghwd elm 36 txn 0 15 kumphaphnth ph s 2462 hna 3 713 rachkiccanuebksa prakaskrmthrrmkar eruxng tngecakhnamnthl elm 41 txn 0 ng 8 minakhm ph s 2467 hna 4 347 rachkiccanuebksa aecngkhwamkrathrwngthrrmkar aephnkkrmthrrmkar eruxng ecakhnamnthllaxxkaelatngecakhnamnthlihm elm 45 txn 0 ng 24 mithunayn ph s 2471 hna 1 034 rachkiccanuebksa prakaseluxnaelatngsmnskdi smedcphrarachakhnaaelarachakhna elm 27 txn 0 ng 29 mkrakhm r s 129 hna 2637 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakas tngphrarachakhna elm 29 txn k 13 phvscikayn r s 131 hna 237 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakas tngphrarachakhna elm 40 txn 0 ng 25 phvscikayn ph s 2466 hna 2 594 phrartnthchmuninamnikhuxsmnprachy hna 83 brrnanukrmkxngphuththsasnsthan sanknganphraphuththsasnaaehngchati prawtiphraxaramhlwng elm 2 krungethph sanknganphraphuththsasnaaehngchati 2548 622 hna hna 313 314 khmphir thxngphun phrartnthchmuni mwng rtnthchethr kbkarcdkarsuksainhwemuxngphakhit mhawithyalyhadihy bthkhwamwicy esnxinkarprachumhadihywichakar khrngthi 4 10 phvsphakhm 2556 chlxng ecyakhm phrartnthchmuninamnikhuxsmnprachy krungethph mhrrrph 2539 175 hna hna 15 93 ISBN 974 89824 2 4 smmxmrphnthu phraecabrmwngsethx krmphra eruxngtngphrarachakhnaphuihyinkrungrtnoksinthr elm 1 krungethph krmsilpakr 2545 428 hna hna 235 236 ISBN 974 417 530 3ekhathungcak https th wikipedia org w index php title phrartnthchmuni mwng rtnth thoch amp oldid 8910571, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
