พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงษ์อธิราช

มหาอำมาตย์โท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงศ์อธิราช (24 สิงหาคม พ.ศ. 2411 – 20 กันยายน พ.ศ. 2482) อดีตอธิบดีกรมศุลกากร เป็นพระโอรสลำดับที่ 33 ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท เมื่อประสูติเป็นหม่อมเจ้า มีพระนามว่า หม่อมเจ้าพร้อม

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงษ์อธิราช
พระวรวงศ์เธอ ชั้น 2 พระองค์เจ้าชั้นตรี
อธิบดีกรมศุลกากร
ดำรงตำแหน่ง	พ.ศ. 2436 - พ.ศ. 2472
หม่อม	8 คน
บุตร	14 คน
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงวงศาธิราชสนิท
ประสูติ	14 สิงหาคม พ.ศ. 2411
สิ้นพระชนม์	20 กันยายน พ.ศ. 2482 (71 ปี)

พระประวัติรับราชการ

หม่อมเจ้าพร้อม ทรงรับราชการกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงดำรงตำแหน่งรองอธิบดีกรมสารบาญชี (ปัจจุบันคือ กรมบัญชีกลาง) ตั้งแต่ครั้งก่อตั้งกรมเมื่อปี พ.ศ. 2433 ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงดำรงตำแหน่งอธิบดีกรมศุลกากร ระหว่างปี พ.ศ. 2436 – 2472 เป็นผู้จัดร่างกฎหมายวางระเบียบวิธีการศุลกากร โดยอาศัยตามหลักกฎหมายอังกฤษ และดำเนินการเจรจาแก้ไขสนธิสัญญาที่ไม่เป็นธรรมในการจัดเก็บภาษีศุลกากรกับต่างประเทศ ทรงได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น "พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงศ์อธิราช" เมื่อปี พ.ศ. 2455

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงศ์อธิราช ประทับอยู่ที่วังบางพลูอยู่ติดกับวังของพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นอดิศรอุดมศักดิ์ เชิงสะพานซังฮี้ ตำบลบางยี่ขัน อำเภอบางกอกน้อย จังหวัดธนบุรี ปัจจุบันคือบริเวณซอยเจ้าพระยาสยาม

เสกสมรส

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงศ์อธิราช มีพระโอรสธิดาที่เกิดจากหม่อมต่าง ๆ ได้แก่ หม่อมสะอาด หม่อมลมัย หม่อมเจิม หม่อมจร หม่อมแป้น หม่อมพร หม่อมเกษร หม่อมเนิน และหม่อมไสว ทั้งสิ้น 14 คน ได้แก่

• หม่อมราชวงศ์สอิ้ง ดิศกุล เสกสมรสกับหม่อมเจ้าทรงวุฒิภาพ ดิศกุล
• พระสนิทวงศ์อนุวรรต (หม่อมราชวงศ์พร้อมใจ สนิทวงศ์) สมรสกับทวี จารุรัตน์
• หม่อมราชวงศ์สุดสอาด ดิศกุล เสกสมรสกับหม่อมเจ้าทรงวุฒิภาพ ดิศกุล
• หม่อมราชวงศ์ชวลิต สนิทวงศ์ เสกสมรสกับพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิวัฒนไชย
• หม่อมราชวงศ์จำนงค์ สนิทวงศ์
• หม่อมราชวงศ์ขจิต ศตศิริ
• หม่อมราชวงศ์อุไร ชมุนี
• หม่อมราชวงศ์กุศทิน สนิทวงศ์
• หม่อมราชวงศ์นันทา สนิทวงศ์
• หม่อมราชวงศ์สมศรี สนิทวงศ์
• หม่อมราชวงศ์วิภารดี อินทรประสิทธิ์
• หม่อมราชวงศ์พรรคพงศ์สนิท สนิทวงศ์
• หม่อมราชวงศ์วิจิตรมาลี สนิทวงศ์
• หม่อมราชวงศ์ระวีวรรณ ภัทรประภา

พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงศ์อธิราช สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2482 ณ วังบางจาก สิริพระชันษา 71 ปี พระราชทานเพลิงพระศพ ณ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 27 มีนาคม พ.ศ. 2482

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

• 24 สิงหาคม พ.ศ. 2411 – 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2455 : หม่อมเจ้าพร้อม
• 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2455 – 20 กันยายน พ.ศ. 2482 : พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพร้อมพงษ์อธิราช

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทย

• พ.ศ. 2455 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2455 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)
• พ.ศ. 2451 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2452 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2445 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 3 ตริตาภรณ์ช้างเผือก (ต.ช.)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ

• พ.ศ. 2435 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฎปรัสเซีย ชั้นที่ 3 ราชอาณาจักรปรัสเซีย
• พ.ศ. 2435 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฏอิตาลี ชั้นที่ 2 ราชอาณาจักรอิตาลี
• พ.ศ. 2435 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์เซนต์โอลก้าแอนด์โซเฟีย ชั้นที่ 2 ราชอาณาจักรกรีซ
• พ.ศ. 2435 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์แดนเนอโบร ชั้นที่ 2 ประเทศเดนมาร์ก

อ้างอิง

1. ประกาศพระบรมราชโองการ ประกาศพระราชทานยศแก่ข้าราชการกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ
2. ในหนังสือพระราชทานเพลิงพระศพ ระบุว่าประสูติวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2411
3. ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-221-818-8
4. ประวัติกรมบัญชีกลาง
5. ประวัติธนาคารออมสิน
6. ประวัติการคลังของไทย
7. ธำรงศักดิ์ อายุวัฒนะ. ราชสกุลจักรีวงศ์ และราชสกุลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2544. 490 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-222-648-2
8. จากซางฮี้ถึงพร้อมพงษ์
9. พระประวัติพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิวัฒนไชย
10. กิติวัฒนา (ไชยันต์) ปกมนตรี, หม่อมราชวงศ์. ก่อนเลือนหายในสายลม. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง, พ.ศ. 2542. 333 หน้า. ISBN 978-974-42-6298-1
11. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2455/D/1900.PDF
12. พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 28 หน้า 1784 วันที่ 12 พฤศจิกายน 130
13. พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
14. โรงเรียนมหาดเล็ก. บาญชีพระบรมวงษานุวงษ์ฝ่ายน่าฝ่ายใน ศก 128. กรุงเทพ : โรงพิมพ์สามมิตร, พ.ศ. 2452. 70 หน้า. หน้า 10.
15. "พระราชทานพระบรมราชานุญาตเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 9 (ตอน 2): หน้า 12. 10 เมษายน 2435. สืบค้นเมื่อ 23 มิถุนายน 2562. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)