พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชา

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชา (22 มีนาคม พ.ศ. 2348 - 17 มิถุนายน พ.ศ. 2404) มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าชุมแสง ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือน 5 ขึ้น 3 ค่ำ ปีขาล สัปตศก จุลศักราช 1167 ตรงกับวันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2348 เป็นพระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยและเจ้าจอมมารดาทับทิม ณ บางช้าง ทรงเป็นต้นราชสกุลชุมแสง มีพระเชษฐา 1 พระองค์ คือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นสนิทนเรนทร์

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชา
พระอิสริยยศ	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ
ฐานันดรศักดิ์	พระองค์เจ้า
ราชวงศ์	ราชวงศ์จักรี
ข้อมูลส่วนพระองค์
ประสูติ	22 มีนาคม พ.ศ. 2348
สิ้นพระชนม์	17 มิถุนายน พ.ศ. 2404
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาทับทิม ในรัชกาลที่ 2

ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น กรมขุนสรรพศิลป์ปรีชา และในปีเดียวกัน พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนกรมขึ้นเป็น กรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชา ได้ทรงกำกับกรมหมอนวด

สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 4 เมื่อวันจันทร์ เดือน 8 บูรพาสาฒ ขึ้น 10 ค่ำ ปีระกา ตรีศก จุลศักราช 1223 ตรงกับวันที่ 17 มิถุนายน พ.ศ. 2404 รวมพระชันษา 56 ปี

พระโอรส-พระธิดา

• หม่อมเจ้าชายใหญ่ ชุมแสง
• หม่อมเจ้าหญิงรัศมี ชุมแสง
• หม่อมเจ้าชายสกุลวงศ์ ชุมแสง
• หม่อมเจ้าหญิงเต่า ชุมแสง
• หม่อมเจ้าหญิงอำนวยวงศ์ ชุมแสง (ประสูติ พ.ศ. 2382 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 4 เมษายน พ.ศ. 2462 พระราชทานเพลิง ณ วัดอนงคาราม เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ. 2464)
• หม่อมเจ้าชายป๋อง ชุมแสง
• หม่อมเจ้าชายพนม ชุมแสง
• หม่อมเจ้าหญิงปาน ชุมแสง (ประสูติ พ.ศ. 2388 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2432)
• หม่อมเจ้าชายเปลี่ยน ชุมแสง (ประสูติ พ.ศ. 2390 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2421)
• หม่อมเจ้าชายชอ้อน ชุมแสง หรือ หม่อมเจ้าชายอ้อน (ประสูติ พ.ศ. 2396 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2418)
• หม่อมเจ้าชายเล็ก ชุมแสง (ประสูติ พ.ศ. 2394 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 18 มิถุนายน พ.ศ. 2440 พระราชทานเพลิง ณ วัดราชาธิราช)
• หม่อมเจ้าชายอ่อน ชุมแสง หรือ หม่อมเจ้าอ้วน (ประสูติ พ.ศ. 2397)
• หม่อมเจ้าหญิงพันธ์ ชุมแสง (พระราชทานเพลิง ณ อัมพวัน เมื่อวันที่ 6 เมษายน พ.ศ. 2433)
• หม่อมเจ้าหญิงเพิ่ม ชุมแสง (สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2447 พระราชทานเพลิง ณ วัดสระเกศ เมื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน พ.ศ. 2460)
• หม่อมเจ้าหญิงไม่ปรากฏพระนาม (ประสูติ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2401)
• หม่อมเจ้าชายไม่ปรากฏพระนาม
• เสวกเอกหม่อมเจ้าเปล่ง ชุมแสง ต.ช., ต.ม., ว.ป.ร.3, ร.จ.ม.(ประสูติเมื่อวันที่ 6 กันยายน พ.ศ. 2402 สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ. 2476 พระราชทานเพลิง ณ วัดเทพศิรินทราวาส เมื่อวันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 2477) ประสูติแต่หม่อมสาคร ทรงสมรสกับหม่อมวาศน์ ชุมแสง ณ อยุธยา และมีอนุภริยา 1 คน คือ หม่อมราชวงศ์หญิงปลื้ม ชุมแสง (ราชสกุลเดิม : มนตรีกุล) ทรงมีโอรสและธิดาสืบสกุล 3 คน คือ
  • หม่อมราชวงศ์สรรพศิลป์เครือวัลย์ ชุมแสง (อำมาตย์โท พระมนตรีพจนกิจ) มีหม่อมวาศน์เป็นมารดา
  • หม่อมราชวงศ์หญิงประพันธ์พงศ์ ชุมแสง มีหม่อมวาศน์เป็นมารดา
  • หม่อมราชวงศ์หญิงเปลี่ยน ชุมแสง มีหม่อมราชวงศ์หญิงปลื้มเป็นมารดา

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

• หม่อมเจ้าชุมแสง (22 มีนาคม พ.ศ. 2348 - พ.ศ. 2349)
• พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าชุมแสง (พ.ศ. 2349 - 7 กันยายน พ.ศ. 2352)
• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าชุมแสง (7 กันยายน พ.ศ. 2352 - 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367)
• พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าชุมแสง (21 กรกฎาคม พ.ศ. 2367 - พ.ศ. 2394)
• พระเจ้าน้องยาเธอ กรมขุนสรรพศิลป์ปรีชา (พ.ศ. 2394)
• พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชา (พ.ศ. 2394 - 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชา (1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 - ปัจจุบัน)

พงศาวลี

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชา

พระยาราชนิกูล (ทองคำ)               สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก                       ลูกจันทร์               พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช                             พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                                   ท่านตาเจ้าพร               พระชนกทอง ณ บางช้าง                       ท่านยายเจ้าชี               สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี                             ท่านตาเจ้าแสง               สมเด็จพระรูปศิริโสภาคย์มหานาคนารี                       ท่านยายเจ้าถี               พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพศิลป์ปรีชา                                         ขุนสนิทภิรมย์                       คุณตาเอม ณ บางช้าง                             เจ้าจอมมารดาทับทิม ณ บางช้าง

อ้างอิง

• ศุภวัฒย์ เกษมศรี, พลตรี หม่อมราชวงศ์, และรัชนี ทรัพย์วิจิตร. พระอนุวงศ์ชั้นหม่อมเจ้าในพระราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์บรรณกิจ, พิมพ์ครั้งที่ 3 พ.ศ. 2549. 360 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-221-818-8
• บรรเจิด อินทุจันทร์ยง. ราชสกุลพระบรมราชวงศ์จักรี. กรุงเทพ : องค์การค้าของคุรุสภา, พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ. 2539. หน้า หน้าที่. ISBN 974-005-650-8